Okurumuzun Sorusu:

Analık izinlerimi kullandıktan sonra ne yapmam gerekir ki yarım çalışmadan düşülmesin? 600 gün prim şartına nasıl bakılıyor. Hangi senelerin toplamı 600 gün? Benim doğum Ocak sonu, Şubat başı. Teşekkür ederim.

Öncelikle okurumuzu ve eşini şimdiden tebrik edelim; yakında ailelerine katılacak bebekleriyle uzun, mutlu ve sağlıklı bir ömür dileyelim.

Yarım çalışma hakkı ile ilgili genel bilgilerle başlayalım.

İş Yasası’nın 74. maddesine göre kadın işçi 16 haftalık normal analık iznini kullandıktan sonra, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün boyunca “yarım çalışma” hakkını kullanabilir.

Kadın işçi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar (22,5 saat) çalışır ve bu sürenin ücretini işvereninden alır, işveren bu sürenin primini de öder. Geri kalan sürede işçi ücretsiz izinli sayılır ve bu süre için yarım çalışma ödeneği İŞKUR tarafından ödenir. İŞKUR ayrıca yarım çalışma ödeneği ödediği gün kadar sigorta primi öder.

Yarım çalışma ödeneği 2021 yılı için günlük net 118,3 TL’dir. Bu tutar 2022 yılında asgari ücrete gelen artış oranında artacaktır.

Gelelim yararlanma koşullarına. Yarım çalışma hakkından yararlanabilmek için, kadın işçinin:

1) Yarım çalışma yapıyor olması,

2) Hak sahipliğine konu olan çocuğun hayatta olması,

3) 4857 sayılı Kanunun 63. maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışmış olması,

4) İşçi/personel adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,

5) Doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunması gerekmektedir.

Olağan koşullarda yarım çalışmanın analık izninin ardından başlaması gerekmektedir. Çünkü işçinin yarım çalışma yapabileceği ve yarım çalışma ödeneği alabileceği süre, analık izninin bittiği tarihi takip eden gün başlar.

Ancak hastalık raporu gibi mücbir (zorunlu) bir sebep var ise, yarım çalışmadan yararlanılabilecek süre bu mücbir sebebin bittiği tarihten itibaren başlar.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun sorularını yanıtlayalım.

Yarım çalışma hakkı için gereken son 3 yılda 600 gün prim koşulunda, doğum tarihinden önceki son 3 yıla bakılır. Örneğin okurumuz 2 Şubat 2022 tarihinde bebeğini dünyaya getirirse, okurumuz için son 3 yıl 1 Şubat 2022 - 2 Şubat 2019 arası olacaktır. Bu süre içinde okurumuzun 600 gün primi varsa, okurumuz yarım çalışma hakkından yararlanabilecektir.

Okurumuzun yarım çalışma hakkından kayıpsız, tam yararlanabilmesi için:

1) Analık izni bitmeden yarım çalışma hakkından yararlanmak istediğini işverenine bildirmesi,

2) Yarım çalışmanın başlayacağı tarihi analık izni bitip işe geri döneceği gün olarak belirtmesi ve o gün itibariyle yarım çalışmaya başlaması (yani analık izninden dönüşte doğrudan yarım çalışmaya geçmesi)

3) Yarım çalışma belgesini işverenine iki nüsha olarak doldurtup, bir nüshasını analık izninin bittiği tarihi takip eden 30 gün içinde belgeyi İŞKUR’a sunması gerekmektedir.