Okurumuzun Sorusu:

İyi günler. Ben şu an doğum iznindeyim. İlk çocuğumu dünyaya getirdim. 5 Kasımda iznim bitiyor. Eşim SSK çalışanı değil. Yarım çalışmadan yararlanmak istiyorum. Eşimin SSK’sının olmaması bana engel olur mu? Başvuruda hangi evraklar istenir? İşyeri eşimin SSK’sı yok diye bu izni vermeyebilir mi? Şimdiden teşekkürler.

Öncelikle okurumuzu tebrik ediyor; çocuğuna güzel, mutlu ve sağlıklı bir ömür diliyorum.

YARIM ÇALIŞMA HAKKI NEDİR?

Öncelikle temel bilgileri paylaşalım. İş Yasası’nın 74. maddesinde 2016 yılında yapılan değişikliğe göre kadın işçi 16 haftalık normal analık iznini kullandıktan sonra, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün boyunca “yarım çalışma” hakkını kullanabilir.

Kadın işçi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar (22.5 saat) çalışır ve bu sürenin ücretini işvereninden alır, işveren bu sürenin primini de öder. Geri kalan sürede işçi ücretsiz izinli sayılır ve bu süre için yarım çalışma ödeneği İş-Kur tarafından ödenir. Yarım çalışma ödeneği 2018 yılı için günlük net 67.14 TL’dir. İş-Kur ayrıca yarım çalışma ödeneği ödediği gün kadar sigorta primi öder.

EŞİN ÇALIŞMASI ŞART MI?

Kadın işçilerin yarım çalışma hakkını kullanmasında eşinin çalışması ya da sigortalı olması koşulu aranmamaktadır. Kadın işçi, eşi çalışsın ya da çalışmasın, sigortalı olsun ya da olmasın, yarım çalışma hakkını kullanabilir. Yeri gelmişken söyleyelim. Eşin çalışması koşulu, doğum izinleri sonunda anne ya da babanın tam süreli çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkını kullanmak istemesi halinde aranır.

YARIM ÇALIŞMANIN KOŞULLARI NELERDİR?

Yarım çalışma hakkından yararlanabilmek için aranan koşullar şunlardır:

Kadın işçinin:
1) Yarım çalışma yapıyor olması,
2) Hak sahipliğine konu olan çocuğun hayatta olması,
3) 4857 sayılı Kanunun 63’üncü maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışmış olması,
4) İşçi/personel adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
5) Doğum ve evlat edinme sonrası analık hâli izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunması,

Dolayısıyla yukarıdaki koşullara göre asıl önemli olan okurumuzun son 3 yılda en az 600 gün priminin yatıp yatmadığıdır. Çünkü diğer koşullar zaten başvuru yapılmasına ilişkindir.

Okurumuz yukarıdaki koşulları sağlıyorsa, normal analık izninden döndükten sonra (ilk doğum olduğu için) 60 gün süreyle yarım çalışma hakkından yararlanabilir. Bu hakkın kullanılması işverenin onayına tabi değildir.

BAŞVURU HANGİ BELGEYLE, NASIL YAPILIR?

Peki, okurumuzun bu haktan yararlanması için ne yapması gerekmektedir?
1) Okurumuz normal analık izni bitmeden önce yarım çalışma belgesi ile birlikte işyerine başvurarak yarım çalışma hakkını kullanmak istediğini iletmelidir (başvurunun analık izni bitmeden önce yapılması önemli, başvuru analık izni bitmeden önce yapılacak ki, kadın işçi analık izninden döndüğü gibi yarım çalışmaya başlayabilsin).
2) Yarım çalışma belgesi iki nüsha olarak işveren tarafından doldurulacak okurumuz da imza atacaktır. Yarım çalışma belgesinin bir nüshası işverende kalacak bir nüshası ise okurumuza verilecektir.
3) Okurumuz kendine verilen yarım çalışma belgesi ile doğum izninin bittiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde İş-Kur’a başvuracaktır.