GREVIO (Kadınlara Karşı Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Uzman Eylem Grubu), Türkiye raporunu açıkladı.

İstanbul’da imzaya açıldığı için İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nin Türkiye’de nasıl uygulandığını inceleyen raporda, GREVIO “Türkiye’de kadına yönelik şiddete ilişkin durumun karmaşık bir tablo sunduğunu, ilerlemeye yönelik bulguların, endişe verici sebeplerle bir arada varolduğunu” söyledi.

GREVIO’nun hazırladığı rapora göre, kadınların yüzde 25’inden fazlası 18 yaşından önce erken veya zorla evlendiriliyor. Bu oran kırsal alanlarda yüzde 32’lere kadar çıkıyor.

GREVİO uzmanları, kadınları şiddetten korumak için alınan tedbirlerle ilgili ilerlemeyi olumlu görüyor. Ancak, şiddet eylemlerinin etkin bir şekilde soruşturulduğu, kovuşturulduğu ve cezalandırıldığına dair yeterli kanıt bulunmadığından, cezasızlığın bir endişe kaynağı olmaya devam ettiğini vurguladı.

Uzmanlar, Türkiye’nin önleme, koruma, kovuşturma ve bütünleşmiş politikaların kadına karşı şiddete tepki vermesini sağlamak için daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğine işaret etti.

Rapordaki ayrıntılar şöyle:

*Raporda kanunların sözleşmeyle uyumlu hale getirilmesi yönünde çabalar ve ŞÖNİM’ler konusundaki çalışmalar olumlu uygulamalar olarak gösterildi. Ancak şiddetin otoritelere nadiren bildirilmesi, sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına yönelik kısıtlamalar, zorla ve erken yaşta evlilikler ve mağdurun suçlanması gibi sorunların sürece gölge düşürdüğü belirtildi.

*Değerlendirme yaparken ülkenin mevcut durumunun göz önüne alınması gerektiğinin vurgulandığı raporda “Terörle mücadele önlemleri, güneydoğudaki güvenlik operasyonları ve darbe girişiminin ardından memurlara yönelik kitlesel ihraçlardan dolayı kamu hizmetleri sektörünün kaynaklarının zayıflamasının, kadınların şiddetsiz hayat hakkının sağlanması için elverişli ortamı yaratmadığı” ifade edildi.

*Kamu politikalarının kadın-erkek eşitliği ve kadınlara yönelik şiddet üzerindeki potansiyel etkisine dair sistematik ve derinlemesine değerlendirme olmaması; kadınlara yüklenen anne ve bakıcı gibi geleneksel rollere öncelik verilmesi gibi faktörlerin, şiddetle mücadelenin önünde engel oluşturduğunu ifade eden GREVIO, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık arttırılmasına ihtiyaç olduğunun altını çizdi.

Ancak raporda sözleşme imzalandığı tarihte varolan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın 9 Temmuz 2018’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'yla birleştirilerek "Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı" olması, 4 Ağustos 2018'de ise ismi değiştirilerek "Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı” olması gibi gelişmeler yer almadı.

GREVIO raporunun Türkiye devleti tarafından Türkçeye çevrilmesi ve kamuoyuyla paylaşılması gerekiyor. Ancak bu hâlâ yapılmış değil!

ŞİDDETİN RESMİ VERİLERİNİN OLMAMASI MAĞDURİYETE SEBEP OLUYOR

*Kadına yönelik şiddet konusunda resmi veri olmadığını hatırlatan GREVIO, bunun yanı sıra mağdurların korunması konusunda sistemin başarısız olduğunu, hatta bazen yeni mağduriyetlere ya da ikincil mağduriyetlere sebep olduğunu da söyledi.

*GREVIO, başta İstanbul Sözleşmesi üzerine çalışan kadın hakları örgütleri olmak üzere, sivil toplum örgütlerinin son zamanlarda giderek artan bir şekilde kısıtlı koşullarda çalışmalarını yürütmesinden dolayı endişeli olduğunu söylerken, sivil toplum örgütlerinin yetkililerle ortak çalışmalar yürütülmesinin önünün açılması ve çeşitli merkezler ile sığınaklar işleten bu örgütlerin finansal olarak desteklenmesi gerektiğini ifade etti.

*İlk başvuru merkezi olan ŞÖNİM’ler konusunda altyapı çalışmalarını, kadına şiddet konusunda veri tabanı oluşturulması için gösterilen çabaları olumlu bulduğunu ifade eden GREVIO, kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesi ve bağımsız bir yaşam sürebilmeleri için, finansal destek, eğitime erişim ve istihdam, ücretsiz çocuk bakımı ve erişilebilir barınma hakkı gibi imkanlar sunulması gerektiğini söyledi. Mağdurun, saldırgandan şikayetçi olsa da olmasa da tüm hizmetlerden faydalanabilmesi gerektiğini hatırlattı.

MEVCUT YASALAR YETERLİ DEĞİL

*Uluslararası sözleşmeyle uyumluluk için Türkiye’deki ceza kanununda bazı değişiklikler yapıldığı ancak sözleşmenin tüm gereklerinin halen yerine getirilmediği de belirtildi. Israrlı takip, zorla evlendirmeler ve 15-18 yaş arası kız çocuklarına yönelik cinsel şiddet suçlarına yönelik mevcut yasaların yeterli olmadığı belirtildi.

*Başta cinsel saldırı olmak üzere, şiddet vakalarının resmi mercilere çok az yansımasının da bir sorun olduğunu belirten GREVIO, hayatta kalanların şiddete karşı kurumsal tepkiye güven duymalarının sağlanmasının amaçlanması gerektiğini vurguladı.

GREVIO’DAN TÜRKİYE’YE ÇAĞRI

GREVIO, 6284 no’lu yasanın gereği olarak, mağdurun beyanının koruma tedbiri alınması ve soruşturma başlatılması için delil kabul edilmesi gerektiğini de hatırlatırken, Türkiyeli yetkililere şu konularda çağrı yaptı:

* Kadına yönelik şiddete kurumsal müdahale konusunda boşlukların giderilmesi,

* Zorla evliliklerin ceza yasasında bir suç olarak tanımlanması ve taciz ya da tecavüzden hayatta kalanların saldırganla evlendirilmediğinin garanti altına alınması,

* Israrlı takibin ve bunun dijital ortamdaki olası yansımaların ayrı bir suç olarak tanımlanması,

* Hayatta kalanlara sunulacak etkili önlemlerle, yeniden mağduriyet oluşmasının engellenmesi ve şiddet eyleminin soruşturulması, cezalandırılması,

* Görevini yerine getirmeyen, şiddet eyleminde bulunan, şiddeti görmezden gelen ya da mağdurları suçlayan devlet görevlilerinin sorumlu tutulması,

* Güvenlik güçleri ve yargı memurlarının psikolojik şiddet konusunda farkındalıklarının arttırılması.

GREVIO NEDİR?
11 Mayıs 2011’de İstanbul’da imzaya açılan, 1 Ağustos 2014’te yürürlüğe giren İstanbul sözleşmesi, kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadeleye dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi’dir. Kadına yönelik şiddet konusunda bağlayıcılığa sahip ilk uluslararası sözleşme özelliği taşıyan İstanbul Sözleşmesini Türkiye imzalamıştır.
GREVİO (Kadınlara Karşı Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Uzman Eylem Grubu) ise sözleşme maddelerinin gereklerinin yerine getirilip getirilmediğini denetlemek için kurulmuştur.

Kaynak:
-Bianet-ÇT 
-Tr724