Okurumuzun Sorusu:

2 yıldır bir firmada çalışıyorum. Ocak ayında zam yaptılar. Zam oranı yüzde 43’tü fakat 2 yıl önce işe başladığımda istediğim ücreti vermemişlerdi. “Sana bir bakalım sonra iyileştirme yaparız” demişlerdi. Bu yıl iyileştirme istedim. Fakat daha fazla veremeyeceklerini söylediler. “İstemiyorsan kendine başka bir iş bul” dediler. Ben de bu rakama çalışmak istemiyorum. İşten ayrılmak istiyorum. Gidip konuşsam, “size geldim konuştum, fakat iyileştirme yapmadınız ben bu ücreti kabul etmek istemiyorum” desem 2 yıllık kıdem tazminatım ve 1,5 aylık ihbar tazminatımı verebilirler mi?

Ne yazık ki, toplu iş sözleşmesinin olmadığı işyerlerinde ücret artış oranlarına işverenler tek taraflı olarak karar verebiliyorlar. İşverenler ücret artışı yapmak zorunda olmadıkları gibi ücret artış oranını da kendileri belirleyebiliyorlar. Detaylar bu yanıtımızda mevcut: İşveren ücret artışı yapmak zorunda değil

İşverenin asgari ücret kuralına uyduğu anacak işçilerin beklentilerinin altında ücret artışı yaptığı durumlarda, işçilerin haklı fesih yapma, tazminatlarını alıp ayrılma hakları yok. Benzer şekilde, işçi hakları ödenerek işten çıkarılmak istese bile, işverenin bunu yapma zorunluluğu da yok.

Ancak okurumuzun örneğinde farklı bir durum söz konusu.

İş Yasası’nın 24. maddesine göre “İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa” işçi yanıltıldığını öğrendiğini takip eden 6 iş günü içinde haklı fesih yaparak iş sözleşmesini sona erdirebilir, kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarını da talep ederek işten ayrılabilir.

İşveren okurumuza işe girerken bir vaatte bulunmuş; okurumuzu bir süre deneyeceklerini, beklenen verimi gösterdiği takdirde de ücretinde iyileştirmeye gideceklerini söylemiş. Eğer okurumuz söz konusu beklentiyi karşıladığı halde ücretinde iyileştirme yapılmıyorsa, bu durum okurumuz için haklı fesih nedeni oluşturur. Okurumuz da dahil tüm işçilere yapılan ücret artışı, okurumuza sözü verilen iyileştirmenin yerini tutmaz. Dolayısıyla okurumuz:

1) İşverene yazılı olarak başvurarak, başvurusunda işe girdiği sırada verilen ücret iyileştirmesi sözünü hatırlatabilir, ücret iyileştirilmesi yapılmasını ve tarafına makul süre içinde (örneğin iki hafta) yazılı olarak bilgi verilmesini talep edebilir.

2) İşveren okurumuzun talebini reddederse ya da bu süre içinde herhangi bir yanıt vermezse bu talebi reddetmiş olur. Talebin yazılı olarak reddedildiği tarih ya da işverene tanınan sürenin son bulduğu tarih itibariyle işverenin okurumuzu yanılttığı kesinleşmiş olur ve bu tarihten itibaren 6 iş günlük haklı fesih hakkı süresi başlar. Okurumuz bu süre içinde haklı fesih yaparak kıdem tazminatını, kullanılmayan izin ücretleri, gerçekleştirilmeyen ücret iyileştirmesi ve diğer yasal haklarını önce arabulucu, anlaşma olmazsa da dava yoluyla talep edebilir. İş sözleşmesini sona erdiren taraf okurumuz olacağı için okurumuz, ihbar tazminatı isteyemez.

3) Gelelim en önemli meseleye. Okurumuz bu şekilde haklı fesih yaptığında işveren çok ama çok büyük ihtimalle herhangi bir ödeme yapmayacak, okurumuzu yasal yollara başvurmak zorunda bırakacaktır. Olası bir dava halinde de okurumuzun işveren tarafından yanıltıldığını ispat etmesi gerekecektir. Eğer söz konusu vaat verildiği sırada orada bulunan ve okurumuz lehine tanıklık yapabilecek bir üçüncü kişi yoksa, ispat daha da zorlaşacaktır. Bu durumda okurumuzun, işe giriş ücretini -bir iyileştirme sözü olmaksızın- kabul etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, gerekli verimi gösterdiği halde iyileştirmenin yapılmadığını mahkemeye göstermesi gerekecektir.

4) Eğer başka bir haklı fesih nedeni varsa, birden çok neden ile haklı fesih yapmak okurumuzun elini güçlendirebilir. Detaylı bilgiler bu yanıtımızda mevcut: Haklı fesihte gerekçe çok önemli!

5) Sonuç olarak okurumuz bu yola başvurmadan önce muhakkak hukuki destek almalı, olası bir davada ispat zorluğu nedeniyle olumsuz sonuç çıkabileceğini göz önünde bulundurmalıdır.

Şüphesiz, okurumuz sorusunda belirttiği gibi işverenle gidip görüşebilir, kıdem ve ihbar tazminatı ödenerek işten çıkarılmayı ya da karşılıklı anlaşma ile iş sözleşmesinin sona erdirilmesini talep edebilir. Ancak işveren bu talebi karşılamak zorunda değildir.