Okurumuzun Sorusu:

Özel bir üniversitede öğretim görevlisiyim. Hamileyim ve 37. Hafta sonunda iş göremezlik raporu aldım. Şu anda doğum iznindeyim fakat işe gitmesem de hala uzaktan eğitim veriyorum. Bu eğitimi evden veriyorum ama sonuç itibariyle buna zaman ayırıyorum ve çalışıyorum. Bunu sorduğumda “uzaktan eğitimi vermek zorundasınız” deniliyor. Bu doğru mu? 

 İş Yasası’nın 74. maddesine göre kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Kadın işçi doktor raporuyla doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışıp doğum öncesi kullanmadığı analık iznini doğum sonrasına aktarabilir. Ancak her koşulda analık iznine çıkan kadın işçi çalıştırılamaz. Hem kadın işçi hem bebeğin sağlığı bakımından kadın işçi analık iznini tam kullanmak, işveren de analık iznini (istirahatini) tam kullandırmakla yükümlüdür.

Pandemi nedeniyle evden çalışmaya geçilmiş olması bu kuralı değiştirmez. İş Yasası hamile işçilere istirahat hakkını nerede çalışıldığına bakılmaksızın tanımakta ve evden (uzaktan) çalışma için bir istisna getirmemektedir. Dolayısıyla okurumuzun evden çalışma gerekçe gösterilerek çalışmaya zorlanması İş Yasası’nın 74. maddesine açıkça aykırıdır. Okurumuz hiçbir biçimde çalışmak zorunda değildir.

Öte yandan uzaktan çalışma gerekçe gösterilerek okurumuzun analık izninin kısıtlanmak istenmesi, İş Yasası’nın 14. maddesine de aykırıdır. Çünkü bu maddeye göre:

“Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz

Kaldı ki analık izni sırasında okurumuz SGK’dan analık ödeneği alacağı ve bu dönemde işveren okurumuza ücret ödeyemeyeceği için okurumuza yaptırılan çalışma angarya niteliğindedir. Angarya Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na aykırıdır.

Sonuç olarak okurumuz analık izninde olduğu için çalışmasının hukuken yasak olduğunu belirterek çalışmayı reddedebilir.

Bu sorunun bir üniversitede yaşanıyor olması da ne yazık ki Türkiye’de üniversitelerin geldiği durumu göstermesi açısından ibretliktir...

Okurumuza iyi istirahatler, kolay ve sağlıklı bir doğum diliyor; şimdiden okurumuzu tebrik ediyoruz.