Okurumuzun Sorusu:

Merhaba, gebeliğimin 32. haftasında analık raporu alarak işten istirahate ayrıldım. Şirketim 16 haftalık rapor sürem boyunca hem sigorta primimi ve maaşımı yatırdı, hem de raporum bittikten sonra ücretimi aldım. Şirketim analık raporum bittiğinde ve rapor ücretimi aldığımda beni arayıp yatan analık rapor ücretini şirkete iade etmem gerektiğini söyledi. Şirketim bana hiçbir bilgi vermedi “biz sana maaş yatırıyoruz ama rapor ücretin yattığında ücret iadesini bize yapman gerekiyor” diye. Ne maaşla ilgili ne de alacağım rapor ücretiyle alakalı bana bir bilgilendirme yapmadı. İhtiyacım olduğu için ben bu ücreti çoktan harcadım. Şirkete iade edebileceğim öyle bir param da yok. Şirket benden yatırdığı maaşı veya aldığım bu rapor ücretini geri istemeye hakkı var mı? Benim bu durumda ne yapmam gerekiyor, haklarımı öğrenmek istiyorum. Cevapladığınız ve ilgilendiğin için çok teşekkür ederim şimdiden.

Genel kural olarak işçinin raporlu olduğu dönem için işverenin işçiye ücret ödeme ve işçi için sigorta primi yatırma yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Bu kuralın iki istisnası vardır.

Birinci istisna aylık ücretli işçiler, yani raporlu ya da izinli olsa bile aylık ücretini tam çalışmış gibi tam alan işçilerdir. İş Yasası’nın 48. maddesine göre “Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” Yani bu işçiler, raporlu oldukları dönemde hem işverenlerinden tam ücret, hem de SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) alırlar. Ardından işveren, rapor parası kadar tutarı işçinin ücretinden keser ya da işçi SGK’dan aldığı rapor parasını işverene iade eder.

İkinci istisna ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 18. maddesi ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 40. maddesinden kaynaklanmaktadır. Bu uygulamada da, işçi raporlu olduğu dönemde ücretini işverenden tam almakta, sigorta primini işveren tam olarak yatırmaktadır. Ancak SGK işçiye geçici iş göremezlik ödeneği vermemekte, işçinin hak kazandığı geçici iş göremezlik ödeneği işverenin geçmiş ya da geleceğe dönük SGK prim borçlarından mahsup etmekte, yani düşmektedir. Kamu işyerleri, toplu iş sözleşmeli işyerleri ile SGK ile ilgili protokolü imzalayan işyerleri bu kapsama girebilmektedir.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun sorusunu yanıtlayalım. Okurumuzun ikinci gruba girmediği anlaşılıyor. Çünkü ikinci grupta, SGK işçiye geçici iş göremezlik ödeneğini hiç ödemez, ilgili tutarı işverenin prim borçlarından düşer.

Dolayısıyla okurumuz birinci gruba giriyor olmalı. Bu durumda da İş Yasası’nın 48. maddesi okurumuzun SGK’dan aldığı geçici iş göremezlik ödeneğini işverene iade etmesi gerekiyor. Okurumuz bu ödenek tutarını iade etmese bile işveren okurumuzun ücretinden bu tutarı mahsup edebilir yani kesebilir. Ancak okurumuz duruma ilişkin bilgi sahibi olmadığı için ödeneği harcamış. Bu aşamada yapılabilecek en doğru şey, işverenle karşılıklı anlaşma yaparak, geçici iş göremezlik ödeneğinin okurumuzu en az sıkıntıya düşürecek şekilde ay ay, taksitler halinde iade etmektir.

Bu vesileyle, raporlu olduğu sırada işverenden ücretini tam alan tüm işçilere bir çağrıda bulunalım. SGK’dan tarafınıza bir geçici iş göremezlik ödeneği veriliyorsa, lütfen bu ödeneği dokunmayın ve işverene iade edin.