Mor Çatı çevrimiçi olarak Türkiye’de erkek şiddetine karşı mekanizmaların işleyişi ve kadın mücadelesine ilişkin “Hak Kayıpları Sürerken Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Çalıştayı” düzenledi.

Kadın örgütleri, feminist platformlar ve belediyelerden 130 kadının bir araya geldiği çalıştayda, öncelikle AKP’nin iktidarı boyunca kadınları ilgilendiren konulardaki politikalarına ve özellikle şiddetle mücadele mekanizmalarındaki dönüşüme odaklanıldı.

Halen beraber iş yapabildiği, kimi örneklerde kadınları destek alabilmeleri için yönlendirebileceği belediyelerin imkânlarını, karşılaştıkları güçlükleri ve belediyelerin geri durdukları noktaları tartışan kadınlar son olarak ise şiddet başvurusu alan kadın örgütleri olarak hangi zorluklarla karşılaştıklarını, nasıl çözümler ürettiklerine dair deneyimlerini paylaştı.

İstanbul Sözleşmesinden çıkma kararının önemli bir hak kaybı olduğunu vurgulayan Mor Çatı, “Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadele hali hazırda çetrefilli iken, İstanbul Sözleşmesi’nden bir gece yarısı kararıyla çıkılması önemli bir hak kaybı oldu. Çalıştayda yürütülen, birbirimizin deneyiminden öğrendiğimiz tartışmaların hak kayıplarına karşı dayanışmamızı güçlendirirken mücadelemizde yeni yöntemler bulmamıza vesile olacağını umuyoruz” dedi.

Mor Çatı’nın “Hak Kayıpları Sürerken Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Çalıştayı”nın sonuç bildirgesi madde madde şiddete karşı mekanizmaların işleyişine vurgu yapıyor:

2011'DEN BU YANA KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEYE İLİŞKİN NE YAPILDI, NE YAPILMADI?
■  İstanbul Sözleşmesi’nin imzalandığı günden bu yana kadına yönelik şiddetle mücadelede devlet üstüne düşen yükümlülükleri yerine getirmedi. Erkek şiddetine karşı mücadelede bugüne kadar elde ettiğimiz yasal kazanımların uygulamadaki karşılığını gün geçtikçe daha az görüyoruz.
■  İktidarın güç kazandıkça aile odaklı politikaları uygulamayı önceliklendirdiğini, bunu yaparken planlı olarak politik söylemi buna göre ürettiğini ve adım adım ilerlediğini görüyoruz.
■  Geçmişte verdiğimiz mücadeleyle kanunda olmadığı halde iyi uygulamalarla elde ettiğimiz haklar vardı ve bu kazanımlar özellikle 6284 sayılı Kanun’u oluştururken temel oldu. Günümüzde ise iyi uygulamalar giderek azalırken az sayıdaki olumlu örneğin kişilerin inisiyatifiyle hayata geçtiğini ve kalıcı hale gelemediğini görüyoruz.
■  Bu tartışmalar yapıldıktan 3 gün sonra adı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı olarak bir kez daha değişen ilgili Bakanlık ve bağlı birimlerinde geçmişte çalışan deneyimli ve kadından yana bakış açısına sahip personel kadına yönelik şiddetle mücadele süreçlerinin dışına itildi. Bu da verilen hizmetin niteliğindeki geriye gidişte etkili oldu.
■  Sosyal yardım politikalarındaki dönüşüm kadınları aile içine itti, sosyal hakların kırpılmasıyla kadınların özgürleşmeleri, kendi bağımsız hayatlarını kurmaları ciddi ölçüde engellendi.
■  Sosyal hizmetler gün geçtikçe niteliğini kaybetti ve şiddetle mücadelede kadınları güçlendirici ve hak temelli sosyal hizmetin yerini sosyal yardım odaklı hizmetler aldı.

BELEDİYELERİN KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE MEKANİZMALARI NE OLDU?

■  Belediyelerin kadına yönelik şiddet ile ilgili bir destek sistemi kursalar bile bunların kurumsallaşması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda ciddi bir sorun var. Belediye yönetimi siyasi parti değişimi olmaksızın başkan değişikliği olduğunda dahi kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin atılan adımların sürdürülebilir olmadığını görüyoruz.

■  Kayyum atanan belediyelerde kadına yönelik şiddet ile mücadele mekanizmalarının kısa sürede lağvedildiğini, buralarda biriken deneyimin hiçe sayıldığını gördük.

■  Kadına yönelik şiddetle mücadelede en önemli destek mekanizmalarından biri olan kadın da(ya)nışma merkezleri, belediyelerin yetki ve görevlerinin belirlendiği mevzuatta karşılıkları olmadığı için belediye hizmetlerinde önceliklendirilmiyor. Az sayıdaki iyi örnek de bu merkezlerin açılması için İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Kanun referans gösterilerek adımlar atılıyor.

■  Yerel yönetimlerde profesyonel çalışan ya da kent konseylerine gönüllü olarak katılan toplumsal cinsiyet bakış açısına sahip kadınların aralarındaki iletişim ağını güçlendirmek, sürekli kılmak kalıcı değişim yaratabilmek için önemli.

■  Belediyelerin karar alma mekanizmalarında yürütülen toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmalarının, kadına yönelik şiddet ile mücadelede elde edilen kazanımların kalıcı hale getirilmesinde hayati önemi bulunmakta. Belediyelerin hizmetleri açısından kadına yönelik şiddet ile mücadeleye dair bakış açısı toplumsal cinsiyet eşitliğine bakış açısıyla paralel ilerliyor.

■  Belediyeler şiddeti önleme, şiddetle mücadele, şiddetten uzaklaşabilen kadınların yaşamlarını kurmalarını yeniden güçlenmelerine katkı sunmak için kadına yönelik şiddet ile mücadeleyi bütüncül olarak ele almalı.

■  Belediyelerin hizmetlerinde ve bütçelerinin yönetiminde özerk hali çok önemli. Bütçe planlamaları kadınların ihtiyaçlarını odağa alarak yapılmalı ve sürdürülmeli.

■  Belediyeler kadına yönelik şiddet ile mücadelede mekanizmalar kurmayı önceliklendirmiyor. Bazı belediyeler İstanbul Sözleşmesi’ni savunuyor olmakla birlikte, sözleşmeyi uygulamakla ilgili yükümlülüklerinde aynı siyasi iradeyi göstermeyebiliyor. Kadın örgütleri olarak yerel yönetimlerin sözleşmenin gerekliliklerini uygulamaları konusunda hatırlatıcı olup yönlendirme yapmak, işbirliğine davet etmek, talepte bulunmak ve teşvik edici olmak konusunda daha fazla adım atılabilir.

GERİYE GİDİŞ HALİNİN KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE UYGULAMALARA ETKİSİ NE?
■  6284 sayılı Kanun’un uygulanmasında karşılaşılan zorlukların temelinde koordinasyonsuzluk olduğunu görüyoruz. Kanunun uygulamasında karşılaştığımız, kadınların hayatlarında fark yaratan iyi örnekler ise koordinasyonun güçlü olduğu örnekler.
■  Nitelikli sosyal hizmetlerin eksikliği, kadınların sistem içerisinde tekrar travmaya maruz kalmasına neden olduğu gibi şiddetten uzaklaşıp yeni bir hayat kurmalarını engelliyor.
■  Sığınaklara 12 yaş üstü oğlan çocuklarının alınmaması kadınları alternatifsiz bırakırken bir çocuk hakkı ihlali olarak karşımızda duruyor.
■  Kadınları geleneksel cinsiyet rollerine hapsetmek isteyen aile politikalarının neticesi olarak uzun zamandır şiddet mekanizmalarının uygulanmasında sorunlarla karşılaşılıyordu. İstanbul Sözleşmesi tartışmaları, alandaki sorunlar bir günde çıktı izlenimi yarattı. Sürekliliği görüp işaret etmek, alandaki deneyimi merkeze almak gerekiyor.

 ‘UYGULAMALARDAKİ AKSAKLIKLARI ORTAYA ÇIKARMAK ÖNEMLİ’

Kadına yönelik şiddet ile mücadelede şiddete maruz kalan kadınların paylaşımlarının yol gösterici olduğunu savunan Mor Çatı, “İzleme yapmak, uygulamalardaki aksaklıkları ortaya çıkarmak çok önemli. Kadınlar olarak şiddetle mücadele deneyimlerini ortaya çıkarmak ve bu alandaki uygulamalara ilişkin izleme yapmak oluşturduğumuz en büyük baskı araçlarından biri. Bunun için yeni mekanizmalar yaratmak mücadelemizin gücünü artırıp değişim yaratacaktır” dedi.

Şiddetle mücadelede yeni alanlar yaratmak için geçmiş deneyimlerden ilham alınması gerektiğini belirten Mor Çatı, “Bugüne kadar kadınların yararlarına farklılık yaratabilmek için içeriden dönüşümler yaratmayı da beraber stratejiler üretmeyi de bildik. Bunları tekrar kullanabileceğimiz gibi bugün yeni yöntemler bulabiliriz” dedi.

Fotoğraf: DHA