İşçi kadınlar olarak bu dönemi, asgari ücrete ne kadar zam yapılırdan sözleşmemiz nasıl sonuçlanacak sohbetlerine, fabrikamızdaki duruşlardan, tek tek işten çıkartmalardan en yüksek vergi kesintisi ile 2023’ün son çeyreğini kapatıp “yeni yılın ilk çeyreği dünden nasıl daha iyi olacak ki?” sorularını kasıp kavurur halde hesaplayarak geçiriyoruz.

Pandemiden bu yana ‘hepimiz birer ekonomi bakanı olduk’ derken bizim yaşamlarımız için bu hesapları yapanların hangi formülleri, kimin yararına yaptığını da konuşur, merak eder haldeyiz.

İşte burada Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği ile dayanışma içerisinde olan avukatlar ve muhasebeciler ile birlikte organize edilen Bordro Okuma Eğitimi ile buluşmalarımıza başladık. Eğitim içeriğinde ücret bordrosunun içeriğinden gelir vergisi ve dilimlerine, damga vergisinden kıdem ve ihbar tazminatı gibi başlıklarının altında birçok sorumuza cevap aramak için işçi kadınlar olarak buluştuk.

Eğitimimizin geçtiğimiz gün yapılan oturumunda ücret bordrosunun bütün içeriklerini işlemeye başladık. Asgari ücretin kelime anlamından başlayarak asgari ücretli bir işçinin bordrosu üzerinden bütün kalemleri inceledik. Maaşlarımızdan nelerin kimlere kesildiğini gördük. Herhangi bir hak talebi karşısında bizleri nelerin beklediğini ve önümüze koyulan engellerde haklarımızı bilmemin önemini gördük.

NE BU ARABULUCULUK SİSTEMİ?

Mahkemeler çok yoğun diye bir arabulucu sistemi getirdiler. Ama kime yarıyor bu sistem?

Arabulucuya gidince alacağımız 100 ise önüne 10 da koyar, 20 de koyar. Biz arabulucunun önümüze koyduğu kâğıdı imzaladığımızda ise bütün haklarımızın önü kapanıyor. Arabulucuda atılan imza mahkemeye gitmenin önüne tamamen kapatmış oluyor. Hep söylenir bize “mahkemeye gitsen 2 yıl sürer en az, paran pul olur” diye. Ama hayır öyle değilmiş. Faiziyle birlikte alıyormuşuz hak edişlerimizi. İş mahkemelerinin önüne kapatan bu arabuluculuk sistemi biz işçiler için hiç de iyi bir şey değilmiş, onu anladık. İşveren mahkemeye gideceği zaman kendi kaybını A’dan Z’ye bilirken bizler de haklarımızı aynı denli bilmemiz gerekiyor.

İŞSİZ KALAN İŞÇİYE YA TUTARSA İŞSİZLİK MAAŞI!

Bordro içeriğine bakmaya devam ettiğimizde bizden kesilen işsizlik parasını da görüyoruz. Bu para devletin işsizlik fonunda birikiyor. Ama biz işçiler sadece işveren bizi işten çıkardığında işsizlik almaya hak kazanma yoluna giriyoruz. Bu da sadece bunun ilk aşaması. Devamında işsizliği hak kazanmak için birçok kriter varmış. Prim gün sayısı ve buna bağlı olarak belirli süreli en yüksek asgari ücretin altında verilen işsizlik parası. Bizden kesilen işsizlik miktarı, bu kriterleri aşıp işsizlik parasını almaya hak kazansak da bizden her ay kesilen miktar da bize geri verilmiyor. Yani bu bordro bizden alınanları tek tek gösteriyormuş. Şimdi bunu daha iyi bilmek ise bizlere yeni bir sorumluluğu kılıyor. Kulaktan kulağa fısıldıyoruz, haklarımızı öğreniyoruz.

Fotoğraf: Ekmek ve Gül