Kaos GL 2018 Medya İzleme Raporu yayınlandı. Rapora göre, 2018’de yazılı basındaki haber ve yazıların yarısı LGBTİ+’lara yönelik önyargıları besledi; ayrımcı dil ve nefret söylemi yoğun şekilde kullanıldı. Raporda internet ve sosyal medya da ayrı bir başlıkla incelendi.

Kaos GL Derneği, LGBTİ+’ların gazetelerde nasıl yer aldığına ilişkin 2018 Medya İzleme Raporu’nu yayınladı. On yıldır medyada LGBTİ+ temsilini mercek altına alan derneğin 2018 yılı raporu için araştırmayı Ali Erol, Ali Özbaş, Aslı Alpar, Gözde Demirbilek ve Yıldız Tar yürüttü. Raporu ise derneğin Medya ve İletişim Program Koordinatörü Yıldız Tar yazdı.

2442 METİN İNCELENDİ

Yirmiden fazla değişken ile yazılı basını inceleyen araştırma kapsamında 2442 metin incelendi. 2018 yılı boyunca belirlenen anahtar kelimeler üzerinden ulusal ve yerel medyada yer alan 2442 haber, söyleşi ya da köşe yazısı mercek altına alındı. Metinlerin 164’ünde (yüzde 7) LGBTİ+’lar metnin konusu değildi, sadece isim olarak yer alıyordu. Bu haberler çıkartıldığında 2018 yılında toplam 2278 haber, söyleşi ya köşe yazısında LGBTİ+’lar yer aldı.

METİNLERİN YARISINDA AYRIMCI DİL YA DA NEFRET SÖYLEMİ

Araştırmanın genel sonucu 2018’de yazılı basında yayınlanan haber, söyleşi ya da köşe yazılarının neredeyse yüzde 50’sinin (1148) hak haberciliği ilkelerine uygun olduğunu ortaya koyuyor. Bütün metinlerin neredeyse yarısını oluşturan 1130 metinde ise LGBTİ+’ların temel hakları ihlal edildi, nefret söylemi ve/veya ayrımcı dil kullanıldı ya da metinlerin LGBTİ+’lara ilişkin önyargıları besleyen içerik tercih edildi.

Rapora göre; hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 1148 metnin büyük çoğunluğunda (671 metin, yüzde 58) sadece LGBTİ+’ların temel insan haklarına saygılı bir habercilikle yetinildi. Yine 2018’de hak haberciliği kapsamında değerlendirilen haberlerin yüzde 33’ünde (384 metin); yayınlanan bütün haberlerin ise sadece yüzde 16’sında LGBTİ+’ların yaşadığı ayrımcılık, nefret saldırısı gibi hak ihlallerini hak temelli habercilik ilkeleri çerçevesinde görünür kılındı. Sadece 93 haberde bu ihlallere karşı mücadele yöntemlerinden bahsedildi.

YAZILI BASINDA GÖRÜNMEZ OLDU

LGBTİ+ örgütlerinin LGBTİ+ haklarına ilişkin görüşleri 2018’de yazılı basında kendisine ancak 70 metinde yer bulabildi. Bu, hak haberciliği kapsamında değerlendirilen haberlerin yüzde 6’sını oluştururken, bütün haberlerin ise sadece yüzde 3’üne tekabül ediyor. Yazılı basında yer alan LGBTİ+ örgütlerinin LGBTİ+ haklarına ilişkin görüşlerinin yarısına yakınını ise Kaos GL Derneği’nin çalışmaları ve dernek temsilcilerinin basına verdikleri demeçler oluşturuyor.

SUÇ, AHLAKSIZLIK, SAPKINLIK...

Hak haberciliği kapsamında değerlendirilmeyen haberlerin yüzde 85’inde (957); haber yoluyla cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği hak ihlaline yol açıldı. 2018 yılında 782 haber, söyleşi ve köşe yazısında LGBTİ+’lar ayrımcı bir dille temsil edildi. Bu, LGBTİ+’ları konu edinen bütün içeriklerin yüzde 34’ünü oluşturuyor. Bütün metinlerin yüzde 16’sına tekabül eden 383 metinde nefret söylemi tespit edildi. 123 metinde ise LGBTİ+ kişiler ya da dernek, kurum ve kuruluşları hedef gösterilerek nefret suçu işlendi. 603 metinde (LGBTİ+’ları konu alan metinlerin yüzde 26’sı) lezbiyen, gey, biseksüel, trans ya da interseks olmak “suç”, “sapkınlık”, “hastalık” ve “günah” gibi gösterildi. 381 metinde (yüzde 16) LGBTİ’ler “ahlaksız” olarak işaretlendi.

HAK HABERCİLİĞİNDE EVRENSEL, CUMHURİYET VE BİRGÜN ÖNE ÇIKTI

Ulusal medyada 2018 yılında LGBTİ’lerin yer aldığı 1579 haber, söyleşi ve köşe yazısı yayınlandı. Yayınladıkları haber, köşe yazısı ve söyleşilerin ayrımcılık, nefret söylemi, önyargı veya LGBTİ’lere yönelik herhangi bir hak ihlali içerip içermediğine bakılmaksızın LGBTİ’leri sayfalarına taşıyan ilk 10 gazete şöyleydi:

* Cumhuriyet, 159 metin, yüzde 12
* Hürriyet, 148 metin, yüzde 11
* Yeni Akit, 111 metin, yüzde 8
* BirGün, 110 metin, yüzde 8
* Evrensel, 100 metin, yüzde 7
* Milliyet, 83 metin, yüzde 6
* Habertürk, 71 metin, yüzde 5
* Posta, 67 metin, yüzde 5
* Vatan, 41 metin, yüzde 3
* Şok, 34 metin, yüzde 3

LGBTİ+’ların sadece ismi geçti. LGBTİ+’ların metnin konusu olmadığı sadece isim olarak yer aldığı haberler toplam sayıdan çıkarıldığında;
- Bir yıl boyunca BirGün gazetesi LGBTİ+’ların yer aldığı, 98’i hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 100 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı.

- Bir yıl boyunca Cumhuriyet gazetesi LGBTİ+’ların yer aldığı, 142’sini hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 148 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı.

- Bir yıl boyunca Evrensel gazetesi LGBTİ+’ların yer aldığı; 95’ini hak haberciliği kapsamında değerlendirilen 96 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı. Gazetede yer alan bir köşe yazısında LGBTİ+’lara ilişkin stereotipler yeniden üretildi.

YENİ AKİT: SİSTEMATİK NEFRET!
Yeni Akit gazetesinde 2018 yılında yayınlanan tamamı LGBTİ+’lara yönelik hak ihlali ve/veya önyargı içeren 111 haber, söyleşi ya da köşe yazısı yayınladı. Yeni Akit gazetesinin bir yılda yayınladığı içeriklerin tamamında LGBTİ+’lara yönelik hak ihlali tespit edildi. 111 metnin tamamında cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcı dil kullanıldı. 97 metinde nefret söylemi yer aldı.

Raporun tamamına BURADAN ulaşabilirsiniz.