GÜNÜN PORTRESİ: Akdeniz hummasını yenen Alice Catherine Evans
Akdeniz humması hastalığının nedenini bulan ve yayılmasını engelleyen Alice Catherine Evans’ın yaşamı...

Alice Catherine Evans 29 Ocak 1881’de Pensilvanya’da doğdu. ABD Tarım Bakanlığında (USDA) mikrobiyolog olarak çalışan bir bilim insanıydı. Süt ve peynirdeki bakteriyolojiyi inceledi. Daha sonra Bacillus abortus bakterilerinin sığırlarda ve insanlarda dalgalı ateş veya Malta ateşi olarak da tanınan brusella hastalığına (Akdeniz humması) neden olduğunu buldu.

Evans öğrenimine beş ve altı yaşındayken evde öğretmen olan annesi tarafından okuma-yazma öğretilerek başladı. Daha sonra tek derslikli, her yaştan öğrencinin bir arada öğrenim gördüğü köy okuluna gitti ve çok başarılı oldu. 1886’da o sırada felaket derecesinde yaygın olan kızıl hastalığından zor kurtuldu. Towanda’daki bir eğitim enstitüsünden öğretmen olarak mezun oldu, birkaç yıl çalıştı. Anılarında öğretmenliği kadınlara açık olan tek meslek olması nedeniyle seçtiğini yazdı ama öğretmenlik hoşuna gitmediği için ayrıldı ve Cornell Üniversitesi’nde öğretmenlere ücretsiz olarak sunulan kurslara katıldı. 1909’da Cornell Üniversitesi’nden bakteriyoloji dalında mezun oldu, ertesi yıl Wisconsin-Madison Üniversitesinden bakteriyoloji bursu alan ilk kadın oldu ve doktorasını yaptı. Evans’a Wisconsin’deki USDA’da Hayvan Endüstrisi Bürosu’nun süt bölümünde çalışması teklif edildi. Kabul etti ve üç yılını tadlarını iyileştirmek için peynir ve tereyağı yapma sürecini rafine etmek ve süt ürünlerinde bakteri bulaşmasının nedenlerini araştırmakla geçirdi. USDA’da bir bakteriyolog olarak çalışan sigortalı kalıcı bir işe sahip ilk bilim kadınıydı. Brusella (Akdeniz humması) hastalığı ve hastalığın taze, pastörize edilmemiş sütle bağlantısını araştırdı. Alice’in araştırması, hayvanlarda düşüklere neden olduğu bilinen Bacillus abortus mikrobuna odaklandı. Evans, bakterilerin hem hastalıklı hem de sağlıklı görünen sığırlarda ürediğini keşfetti. Araştırmalar bakterilerin inek sütünde olması nedeniyle insan sağlığı için bir tehdit olabileceğini varsayıyordu. Evans bunu araştırmaya karar verdi; ineklerdeki hastalığın insanlarda ölümcül yüksek ateşe neden olup olamayacağını merak etti. Bulgularını 1917’de Amerikan Bakteriyologlar Derneği’ne bildirdi.


Çalışmaları da 1918’de Bulaşıcı Hastalıklar Dergisi’nde yayınladı. İnsanları çeşitli hastalıklardan korumak için çiğ sütün pastörize edilmeden içilmemesi uyarısında bulundu. Ancak kadın olduğu ve tıp doktoru olmadığı için ciddiye alınmadı. 1920’lerde dünyadaki başka bilim adamları da aynı sonuca vardı ve sonunda Brusella enfeksiyonunun dalgalı ateş ve Malta ateşi olarak bilinen hastalığı tetiklediği doğrulandı. Bu sonuç 1930’da sütün düzenli pastörize edilmesine yol açtı ve ABD’de brusella hastalığı sistematik olarak azaldı. 1918’de ABD Halk Sağlığı Servisine katıldı, bulaşıcı hastalıklar alanına katkıda bulunurken bölümün hijyen laboratuvarlarında salgın hastalıklar menenjit ve grip üzerinde de çalıştı. Orada çalışırken, temas ettiği bakteriler nedeniyle 1922’de 20 yıl boyunca sağlığını etkileyen, tedavi edilemeyen dalgalı ateş hastalığına yakalandı.

1945’te resmen emekli oldu, ancak çalışmalarını sürdürdü. Özellikle kadın grupları arasında popüler bir konuşmacıydı. Kadınlara mesleklerinde ilerleme ve doğa bilimleri alanında akademik kariyer hakkında dersler verdi.

94 yaşında beyin kanaması geçirdi ve 5 Eylül 1975’te öldü.

İlgili haberler
GÜNÜN BİLİM KADINI: Esther Lederberg

Çalışmaları bilimin birçok alanına öncülük etmesine rağmen görmezden gelinen bir bilim kadını: Esthe...

GÜNÜN KADINI: Radia Perlman

Şu an bilgisayarlarımızın ya da akıllı telefonlarımızın başında keyfini sürdüğümüz internetin temell...

GÜNÜN PORTRESİ: Galina Sergejevna Ulanova

Soğuk savaş döneminin en sıcak sanatçısı Sovyetler Birliği Devlet Ödülü'nü iki kez alan balerin Gali...