Okurumuzun Sorusu:

Ben bir işyerinde 4 aydır çalışıyorum. 1,5 aylık hamileyim. Patronum öğrendi ve beni çıkaracağını söylüyor. Ne yapabilirim? Yeni hamileyim. Hakkımı savunabilir miyim? Çıkartabilir mi beni daha doğrusu?

Öncelikle okurumuzu tebrik edelim; rahat ve sağlıklı bir hamilelik süreci dileyelim.

Adım adım gidelim.

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasına göre:

“Çalışan, gebelik ve emzirmeye başlama halinde işverenini bilgilendirir”.

Dolayısıyla hamile olduğunu öğrenen kadın işçinin bir sağlık kuruluşundan alacağı belge ile en kısa sürede işvereni bildirme yükümlülüğü vardır.

İşçi hamileliğini işverenden gizler ve daha sonra bu durum anlaşılırsa işveren işçiyi (İş Yasası’nın 25. maddesinin 2. fıkrası uyarınca) tazminatsız ve ihbarsız işten çıkarabilir.

Altını çizmek isterim. Hamilelik asla işten çıkarma nedeni olmaz. Ancak işçinin hamileliğini işverenden gizlemesi, yani işçinin yasal kurala aykırı davranması işveren için işten çıkarma nedeni olabilir.

Dolayısıyla hamile olduğunu öğrenen işçi en kısa sürede işvereni bilgilendirmelidir. Bu bilgilendirmenin daha sonra ispatlanabilecek şekilde yazılı olarak yapılmasında yarar vardır. Örneğin işvereni sözlü olarak bilgilendiren işçi, ayrıca işverene elektronik posta yoluyla da bilgilendirme yapabilir.

Bazı işçiler, işten çıkarılma endişesiyle hamileliğini mümkün olduğu sürece gizlemeye çalışmaktadır. Ancak bu durum işçinin lehine değil aleyhinedir. İşçinin hamileliğini gizlediği sırada, bir şekilde bu durumu öğrenen işveren işçiyi işten çıkardığı takdirde, işçi hamilelik nedeniyle işten çıkarıldığını ispatlamakta zorluk yaşayabilmektedir.

İşveren de “işçinin hamile olduğunu bilmiyordum, dolayısıyla hamilelik nedeniyle işten çıkarlmış olmam mümkün değildir” gibi bir savunma yapabilmektedir. Veyahut işveren “hamileliğini gizlediği, yasal kurala uymadığı için işten çıkardım” diyebilmektedir.

Zaten kadın işçi hamileliğini en fazla birkaç ay gizleyebilir. Sonuç olarak hamileliği gizlemek işçiye yarar değil zarar getirir.

Bu bilgiler ışığında okurumuzun durumuna geri dönelim.

Okurumuz en kısa sürede hamileliğini işverene yazılı olarak bildirmelidir. Okurumuzun başka yapması gereken bir şey yoktur.

İşveren bu bildirimin ardından okurumuzu işten çıkarırsa, okurumuzun hamilelik nedeniyle işten çıkarıldığını ispatlaması daha kolay olabilecektir.

Yukarıda da belirttiğim gibi hamilelik işten çıkarma gerekçesi olamaz. Bir kadın işçinin sırf hamile olduğu için işten çıkarılması İş Yasası’nın 5’inci, 17’nci ve 18’inci maddelerine aykırıdır.
İşveren yasaya aykırı davranarak, okurumuzu hamile olduğu için işten çıkarırsa, okurumuz önce arabulucuya başvurarak, anlaşma sağlanamadığı takdirde de dava yoluyla yasal haklarını talep edebilir.

Okurumuzun hangi haklarını talep edebileceği okurumuzun iş güvencesi kapsamında olup olmadığına göre değişir.

İki farklı durumda da okurumuzun hangi haklarını talep edebileceğine ilişkin detaylı bilgiler için bu yanıtımıza bakılabilir: