Okurumuzun Sorusu:

Merhaba 5 aydır bir restoranda mutfak şefi olarak çalışıyorum. Şu an 2 aylık hamileyim, işyeri müdürü beni işten çıkarmayı düşünüyor ki bana sürekli sıkıntı yapıyor. Sorum şu. 32. haftada doğum iznine ayrıldığımızda hak ettiğimiz rapor parasını 32. haftadan önce beni işten çıkardıkları takdirde alma hakkım var mı? Ve beni işten çıkartabilirler mi? Çıkarırlarsa ne gibi haklarım var acaba? Yardımcı olursanız çok sevinirim.

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim; rahat ve sağlıklı bir gebelik ve doğum dileyelim.

Analık ödeneğine hak kazanmada iki temel koşul var: Kadın işçinin analık istirahatine ayrıldığı tarihte sigortalı olması ve doğumdan önceki son 1 yılda 90 gün priminin yatmış olması.

Eğer okurumuz analık iznine ayrılabileceği 32. haftadan önce işten çıkarılırsa ve analık iznine ayrılacağı tarihe kadar sigortalı yeni bir işe giremezse, okurumuz analık ödeneği alamayacaktır. Okurumuz analık iznine ayrılacağı tarihte sigortalı olsa bile analık izninde olduğu sırada işten çıkarılırsa, işten çıkış tarihini takip eden 10 gün boyunca analık ödeneği almaya devam edecek, ardından analık ödeneği kesilecektir.

İşten çıkarılması halinde okurumuzun hangi haklarının olacağı, hangi yollarla haklarını arayabileceği okurumuzun iş güvencesi kapsamında olup olmamasına göre değişiyor.

Okurumuzun İş Yasası’nın sağladığı iş güvencesinden yararlanabilmesi için okurumuzun en az 6 aylık kıdeminin olması ve işyerinde en az 30 işçinin çalışması gerekiyor. 30 işçi koşuluna bakılırken, işverenin aynı işkolundaki diğer işyerleri de dikkate alınıyor ve bu işyerlerindeki toplam işçi sayısı esas alınıyor. Detaylar bu yanıtımızda mevcut: İŞ GÜVENCESİ İÇİN 30 İŞÇİ ŞARTI ARANIR

Okurumuzun işyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyorsa ve okurumuz 6 ayını doldurduktan sonra işten çıkarılırsa, okurumuz iş güvencesinden yararlanabilir. Yani bu durumda işverenin okurumuzu işten çıkarabilmesi için İş Yasası’na uygun geçerli ya da haklı bir nedeninin olması ve okurumuza bu nedeni yazılı olarak bildirmesi gerekir. Aksi takdirde, yani işveren yazılı bildirim yapmaz ya da geçerli ya da haklı bir nedene dayanmaz ise okurumuz önce arabulucuya, arabulucuda anlaşma olmazsa da mahkemeye başvurarak işe iadesini isteyebilir.

İşveren kâğıt üzerinde yasaya uygun bir gerekçe gösterebilir ancak bu neden gerçek dışı ise yani işveren yasada yer alan ancak okurumuz için söz konusu olmayan bir gerekçeye dayanarak okurumuzu işten çıkarırsa ya da işten çıkarmanın asıl nedeni hamilelik ise yine işe iade istemek mümkün.

Okurumuz iş güvencesi kapsamında olsa bile işe iade yoluna gitmeyi tercih etmeyebilir. Bu durumda okurumuz ihbar süresi kadar önce haber verilmediyse ihbar tazminatı ve hamilelik ya da cinsiyete bağlı bir nedenle işten çıkarma söz konusu ise ayrımcılık tazminatı isteyebilir.

Gelelim ikinci ihtimale. Okurumuz 6 ayı dolmadan işten çıkarılırsa ya da 6 ay dolmuş olsa bile işyerinde en az 30 işçi çalışmıyorsa, okurumuz iş güvencesi kapsamında olmaz ve işverenin yasaya uygun gerekçe göstermesi, yazılı bildirim yapması gerekmez. Bu durumda okurumuz işe iade isteyemez ancak -ihbar süresi kadar önce haber verilmediyse- ihbar tazminatı isteyebilir. Eğer hamilelik nedeniyle işten çıkarma söz konusu ise okurumuz ayrımcılık tazminatı isteyebileceği gibi hamileliğe dayanmayan ancak kötü niyetli bir işten çıkarma söz konusu ise okurumuz kötü niyet tazminatı da talep edebilir.

Okurumuz işten çıkarılması halinde bizimle yeniden iletişime geçebilir. Somut durum ışığında daha net bir değerlendirme yapabiliriz.