Türkiye’de bir ilk olan ve Diyarbakır’da sadece 258 kadın esnafın çalıştığı Jiyan Semt Pazarı’na AKP’li Bağlar Belediye Başkanı Hüseyin Beyoğlu, 400 erkek esnafın alınmasına karar verdi. Ekmek ve Gül’e konuşan kadın esnaflar, pazarın ihtiyaç sahibi kadınlar için kurulduğunu hatırlatarak, “Bırakın da kadınlar evine ekmek götürsün” dedi.

PAZAR MAĞDUR KADINLAR İÇİN KURULDU

42 yaşındaki Rukiye Bakış 3 yıldır Jiyan Semt Pazar’ında tezgahtarlık yapıyor. Bakış, pazarı 2013 yılında Bağlar ilçesinin eski BDP’li Belediye Başkanı Yüksel Baran döneminde ihtiyaç sahibi, bir geliri olmayan, ayakları üzerinde durmaya çalışan, yetimleri olan ve bir erkeğe el avuç açmak istemeyen kadınları için oluşturulan bir proje olarak kurulduğunu söyledi.

BELEDİYE: ‘KADINLAR TERAZİLERİNİ ALIP EVE GİTSİN’

Belediyelere kayyumlar atandıktan sonra her seferinde erkek pazarcıların kadınların çalıştığı pazarda tezgâh açmaya çalıştığına dikkat çeken Bakış, “Pazarlarda çalışan emekçi kadınlar her sene bu sorunlarla karşılaşıyor. Her sene kadınlar buraya tezgâh açmaya çalışan erkeklere karşı büyük bir direniş gösteriyor. Belediye, bu sene dernek başkanımız Hazal Tunç aracılığıyla ‘Orada bulunan kadınlar ya terazilerini alıp eve gidecekler ya da siz burada çalışacak olan 400 erkeği aranıza kabul etmek zorundasınız’ diyerek bizi tehdit etti. Burada kadınlar 5 kasa domates satamazken 600 kişi burada nasıl çalışacak akıl mantık alıyor mu? Tezgâh yerleri için kura çekilecek denildi hiçbir şekilde kura çekilmedi. Kendi kafalarına göre sıra belirlenip erkelere yer verildi. Pazarda çalışmak isteyen mağdur kadınların başvurusu kabul edilemezken, birçok erkek pazarcıya birden fazla yer verilmiş durumda” dedi.

KADINLAR İÇİN KURULMUŞ PAZARDA 400 ERKEK PAZARCININ İŞİ NE?

Sadece kadınlar için kurulmuş olan bu pazara 400 erkeğin alınmasının kabul edilecek bir durum olmadığını söyleyen Bakış, “Bu kararın tek amacı kadınları yok saymaktır. Kadınların kendi ayakları üzerinde durmalarını istemiyorlar, eve ekmek götürmesini istemiyorlar. Kadın dernekleri ve sivil toplum kuruluşları kadınların yaşadığı bu zulme seslerini yükseltsinler” diye konuştu.

‘BURASI KADINLARA AİT, KİMSE EL KOYAMAZ’

Pazar esnafından 48 yaşındaki Gülten Esenkuş pazarın kurulma amacından koparılmaması gerektiğini dikkat çekerek, erkek pazarcıların bu pazara girmemesi gerektiğini söyledi. Esenkuş, “Bu pazar sadece kadınlara ait olan bir yerdi, sadece kadınlar çalışıyordu. Hiçbir sorun yaşamıyorduk, herkes çok rahat bir şekilde işini yapabiliyordu. Ama bugün belediye erkekleri getirip bizimle beraber çalışmalarını istiyor. Buranın kurulma amacı belli, biz buradan vazgeçmiyoruz, erkekleri de burada istemiyoruz. Bu yer kadınlara ait, kimse el koyamaz. Benim kocam bile gelse onun çalışmasına izin vermem” dedi.

‘BELEDİYE BİZİ DOLANDIRDI, SUÇ DUYURUSUNDA BULUNDUK’

Jiyan Semt Pazarı’nın erkeklerle birlikte bir karma pazar olacağının kararının verildikten sonra Belediye tarafından bütün kadınlardan yer parası alındığını dile getiren Esenkuş, “Üç ay önce belediye pazarcılar derneğini gönderip kadınlara ‘Yer parası için belediyeye 1500 TL vereceksiniz. İleriki zamanda tezgâh kurduğunuz yerler değer kazanacak, orası sizin adınıza olacak isterseniz satarsınız isterseniz kiraya verirsiniz’ dediler daha sonrasında öğrendik ki verdiğimiz para belediyeye bağış yapılmış diye fatura kesilmiş. Biz onlara ne için para verdik, onlar ne yaptılar. Ben daha bir dürüm yiyemiyorum, bizim bu kadar parayı bağışlayacak ne gücümüz ne de durumumuz var. Emniyete, ‘Bizi dolandırdılar, bizden bu parayı yerlerimiz için istediler şimdi gelip belediyeye bağış için verdiniz diyorlar’ diye suç duyurusunda bulunduk. Neden bizi mağdur ediyorlar, neden önümüzü kapatmak istiyorlar?” diyerek tepki gösterdi.

Pazarda sebze ve meyve tezgahı kuran 41 yaşındaki Refika Kızılkan da “Erkelerle birlikte çalışamayız. Bu pazar kadınların pazarıdır. Buradaki tek amaç Jiyan Semt Pazarı’nı ortadan kaldırmak, kadınları eve göndermek istiyorlar. Biz burada çalışan kadınlar olarak bu kararı kabul etmiyoruz. Birçoğumuz basına konuştuğumuz ve sesimizi yükselttiğimiz için her seferinde zabıtalar tarafından ‘Fazla konuşursanız evinize gidersiniz. Tezgâh numaranızı sileceğiz’ denilerek tehdit ediliyoruz” şeklinde konuştu.

‘PARA KAZANMAYA İHTİYACIM VAR, ERKEK PAZARCILAR GELİRSE BUNA İZİN VERMEZ’
Yaklaşık 4 senedir Jiyan Semt Pazarı’nda tezgah açan 50 yaşındaki Sultan Alp ise pazara erkeklerin yerleştirilmesinin kadın iradesinini yok saymak olduğuna dikkat çekti. Alp,“ Eskiden çok zorluk çekiyorduk, bu pazarda müşteri yoktu, kadınız diye bizden alışveriş yapamayan insanlar vardı. Şimdi tam rahatladık, herkes alıştı bize diyecekken bu sorun ortaya çıktı. Erkeklerin zaten kurdukları bir pazar yeri var. Çalışmak isteyen kadınlardan ne istiyorlar? Güçleri sadece bize yetiyor. Biz onların hiçbirini istemiyoruz. Bu pazarın kurulma amacı belli mağdur kadınlara iş alanı, kendi ayakları üstünde durmalarını sağlamak. Bu amacı yok sayamazlar, Jiyan Semt Pazarı kadınlarındır kadınların kalacak. Allah rıza için burası da bize kalsın. Kadınlarda istedikleri gibi eve ekmek götürsün, istedikleri gibi çalışsın. Bir yandan hastalık var, ekonomik sorunlar var, para kazandığım tek yer burası. Erkek pazarcılar gelirse buraya bizim ne çalışmamıza ne de para kazanmamıza izin verirler” şeklinde konuştu.

Fotoğraflar: Ekmek ve Gül