‘Rıza Yasası’nın yürürlüğe girmesinin 1. yıldönümü dolayısıyla İsveç’te yapılan araştırmalar yasanın kısmen etkili olduğunu ve cinsel saldırı suçu işleyenler arasında cezalandırılanların sayısında artış olduğunu gösterdi.
İsveç Devlet Radyosu’nun “P1 Kanun Namına” adlı programı, yasanın yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2018’den bu yılın mayıs ayı sonuna kadar mahkumiyetle sonuçlanan 60 davayı inceledi. En az 7 mahkumiyet kararının rıza yasasıyla ilişkisi olduğunu belirledi. Rıza yasasının olmaması durumunda 6 davanın beraatla sonuçlanacağı değerlendirmesini yaptı.

84 DAVADAN 45’İ MAHKUMİYET İLE SONUÇLANDI

Siren Haber Ajansı da yasanın yürürlüğe girmesinden 28 Haziran 2018’e kadar 84 tecavüz soruşturmasını inceledi. Bunlardan 45’i İlk Mahkeme’de mahkumiyetle sonuçlandı. 6 kişi de “karşı taraf cinsel ilişkide gönülsüz olduğu için dikkatsiz tecavüz” suçundan mahkum oldu.
Bu arada Yüksek Mahkeme, tarihinde ilk kez bir kişiyi “dikkatsiz tecavüz” suçundan 1 yıl hapis cezasına çarptırdı. Karar benzer davalara emsal teşkil etmesi açısından önem taşıyor.
Rıza yasası ceza sürelerinde de etkisini gösterdi. En az 10 kişi birkaç ay daha fazla hapis cezasına çarptırıldı.

TECAVÜZ VAKALARINA HÂLÂ ÖNEM VERİLMİYOR

Yasanın 1. yılını doldurması dolayısıyla yasanın etkileri Uluslararası Af Örgütü’nün düzenlediği bir panelde tartışıldı. Rıza yasasının etkilerini araştıran Uluslararası Af Örgütü’nün Kadın Hakları Sorumlusu Katarina Bergehed, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra da tecavüz vakalarının ayrıntılı soruşturulmadığını, polis ve mahkemelerin tecavüz ve cinsel taciz vakaları yerine daha ağır suçlara öncelik verdiklerini söyledi.
Soruşturmaların uzun süre almasının delillerin toplanması ve sağlıklı bir araştırma yapılmasını güçleştirdiğine dikkat çeken Bergehed, işleyişteki aksaklıklara rağmen incelediği mahkeme kararlarından 30’nun rıza yasası gereği “tecavüz” olarak değerlendirilmesini olumlu bulduğunu söyledi.

9 ÜLKEDE RIZA YASASI YÜRÜRLÜKTE

Uluslararası Af Örgütü, yasanın istenilen sonucu verebilmesi için kurumların tecavüz vakalarına önem vermesini, DNA testlerinin bekletilmeden yapılmasını, mağdurlara daha fazla destek verilmesini ve tecavüzü engelleyecek çalışmaların yapılmasını istiyor.
Uluslararası Af Örgütü Basın Sözcüsü Ami Hedenborg de, İsveç’in “rıza yasası”nı kabul etmesinden sonra 9 ülkenin daha yasayı kabul ettiğini hatırlattı. Af Örgütü’nün Avrupa’nın 31 ülkesinin yasayı kabul etmesi için çalışma yürüttüğüne dikkat çekti.

RIZA YASASI NEDİR?
1 Temmuz 2018 günü yürürlüğe giren yasa her iki tarafın rızası olmadan yapılan cinsel ilişkiyi suç olarak tanımlıyor. Mahkemelere cinsel ilişkinin sözlü ya da fiziki olarak kabul edildiğini değerlendirmeleri yükümlülüğü getiriyor. Daha önce ceza yasasında olmayan “dikkatsiz tecavüz” ve “dikkatsiz cinsel saldırı” da suç kabul ediliyor. Karşı tarafın cinsel ilişkiye gönüllü girmediği durumlarda ilişkiyi gerçekleştirenler dikkatsiz tecavüz suçundan mahkum oluyor.
Tecavüz suçu işleyenlere 2 ila 6 yıl, ağır tecavüz suçu işleyenlere 5 ila 10 yıl hapis cezası veriliyor.