Kadına yönelik şiddetle mücadele için hazırlanan uluslararası protokol olan İstanbul Sözleşmesi’nin Etkin Uygulanması ve İzlenmesi Alt Komisyonu, Avrupa Konseyi İstanbul Sözleşmesi Komitesi (GREVIO) Başkanı Prof. Dr. Feride Acar, Türkiye için önerileri Meclis KEFEK komisyonunda anlattı. Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi kapsamında kadına yönelik şiddetle etkin biçimde mücadele edebilmesi için 23’ü 65 öneriyi 3 yılda yerine getirmeli.

Duvar’dan Nergis Demirkaya’nın haberine göre; bu öneriler arasında şunlar yer alıyor:

YARGIÇ VE SAVCILARA ULUSLARARASI HUKUK UYARISI: Toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesinin bütün politika ve önlemlerde ana ilke olarak kabul edilmesi, bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleriyle güçlendirilmesi lazım. Yargıç ve savcıların kadınların insan hakları ve kadınlara yönelik şiddet alanındaki uluslararası hukuk normları ve standartları anlamaları ve uygulamaları sağlanmalı. Bu, Türkiye açısından ciddi bir sorun. Kolluğun süratli ve tarafsız müdahalesi için bunlara hizmet içi eğitim verilmeli.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETE AÇIK KINANMA: Kadın ve kızların hukuka ulaşım yolları açılmalı. Kızların eğitimi ve kadınların ekonomik bağımsızlığına ilişkin önlem ve politikalar olmalı. Kadına yönelik şiddet açıkça kınanmalı, mağdur hakları korunmalı. Kadın cinayetlerinin önlenmesinde kararlı bir mücadele gerek. Kadınlara yönelik şiddet konusunda duyarlı davranmayan devlet görevlileri sorumlu tutulmalı, cezalandırılmalı.

İKİNCİL MAĞDURİYETLERE ÖNLEM: İkincil mağduriyetin önlenmesi çok önemli. Cinsel şiddet vakalarında, çocukların dâhil olduğu vakalarda mağdurun adli süreç içerisinde, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında tekrar hırpalanması çok önemli, muhakkak kaldırılmalı.

AYRINTILI VERİ İHTİYACI: Ciddi veri eksiği var. Kadınlara yönelik şiddet konusunda kaç kadın şiddet görmüş, kimden şiddet görmüş, şiddet gören ve şiddet uygulayan arasındaki ilişki gibi ayrıntılı veriler olmalı.

ŞİDDET GÖRENLERE MADDİ YARDIM, İSTİHDAM: Devlet, toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile kadınlara yönelik şiddetin bağlantısı hakkında toplumda farkındalık yaratmalı. Kız çocuklarının ve kadınların güçlendirilmesine yönelik politikalar, şiddet görenlere maddi yardım, istihdam programları olmalı.

SIĞINAKLARDA KISITLAMALAR: Sığınaklarda birtakım kısıtlamalar var. Örneğin 60 yaş üstündeki kadınlar, zihinsel özürlü olanlar, 12 yaşından büyük erkek çocuk sahibi olan kadınların sığınma evlerine kabulünde kısıtlamalar gibi. Bunlar kaldırılmalı.

ÖZEL TELEFON ŞİDDET HATTI İHTİYACI: Türkiye’de her türlü kadına yönelik şiddet şikâyetinde, gerekli bütün dillerde yanıt ve yönlendirme yapabilen, eğitimli personelin olduğu bir telefon hattı gerekli. Bu sözleşmenin açık şartı. Raporda “Böyle bir hattınız yok.” deniliyor. ALO 183 hattı var, ama o bu işe yönelik değil.

ZORLA EVLİLİĞE SUÇ DÜZENLEMESİ: 15 yaş üzeri çocuklara yönelik cinsel saldırı “rızasız cinsel davranış, tecavüz” olarak değiştirilmeli. Kız çocuklara yönelik olarak işlenen cinsel suçlarda verilen cezalar takip edilmeli. Zorla evliliğin ayrı kendi başına bir suç olarak yasalarda tanımlanması lazım.

KADIN KURULUŞLARIYLA İLİŞKİ: İstanbul Sözleşmesi sivil toplumla ilişkilere çok önem veren bir sözleşme. Bu tür eğitimlerde sivil toplum kuruluşlarından özellikle kadın kuruluşlarından yararlanılması isteniyor.

Komisyonun bundan sonraki ilk toplantısında gündemi hâkim ve savcılarla ilgili öneri doğrultusunda barolarla görüşmeler olacak.