Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Pandemi dolayısı ile 2020 mart ayından itibaren işverenim kısa çalışma ödeneğinden faydalanıyor. Bu sürede 15 tatil sonrası aktif olarak işe başladım. Kısa çalışma ödeneği iptal edilmedi, maaş ve sigortam aktif hale getirilmedi. İşveren kısa çalışmanın üstünü elden tamamlıyor. Ve hamileliğim söz konusu. 90 gün prim şartı sadece işverenin yatıracağı prim için mi geçerli yoksa İŞKUR’un bizim için yatırdığı primler de sayılır mı hamilelik haklarından faydalanmak için?

Okurumuzun verdiği bilgilerden anlaşılan o ki, okurumuz bir özel öğretim kurumunda görev yapıyor ve 2021 yılı ara tatilinden sonra okurumuz fiilen çalışmaya geri dönmüş. İşverenin bu tarih itibarıyla okurumuz için kısa çalışmayı durdurması, okurumuzun ücretini ve diğer haklarını tam ödemesi ve okurumuzun primini tam yatırması gerekiyordu.

Ancak işveren yasal yükümlülüğünü yerine getirmek yerine okurumuzu kâğıt üzerinde kısa çalışmada gösterip fiilen çalıştırmaya devam etmiş. Böylece okurumuzun ücretini ve sigorta primini ödeme sorumluluğundan kaçarak okurumuza sadece kısa çalışma ödeneği ile normal ücreti arasındaki farkı vermiş.

İşverenin bu davranışı İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası kapsamında “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” kapsamına girer ve okurumuz haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak işyerinden ayrılabilir. Okurumuz 1 yılını doldurmuşsa kıdem tazminatını ve diğer yasal haklarını talep edebileceği gibi fiilen çalıştırıldığı döneme ilişkin ücretinin tamamını ve sigorta primlerinin yatırılmasını da isteyebilir.

İşveren ücreti ödemez, geçmişe dönük primleri yatırmazsa; okurumuz önce arabulucuya başvurabilir, anlaşma olmadığı takdirde de dava yoluyla haklarını talep edebilir. Konunun yargıya intikal etmesi halinde okurumuzun ara tatilden sonra kısa çalışmada gözüktüğü dönemde fiilen çalıştırıldığını ispat etmesi gerekecektir. Dolayısıyla okurumuzun ispatı kolaylaştıracak her türlü bilgi, belge ve tanığı hazırlamasında yarar vardır.

Okurumuz şu an haklı fesih hakkını kullanabileceği gibi çalışmaya da devam edebilir. 5 yıl içinde istediği zaman ödenmeyen ücret ve sigorta primlerini talep edebilir. Yani okurumuzun yasal haklarını talep etmesi için işten ayrılma zorunluluğu yok.

Gelelim analık ödeneği meselesine. Kısa çalışma kapsamında İŞKUR kısa çalışma ödeneği ödüyor ama prim yatırmıyor. Yani okurumuz doğumdan önceki 1 yıl içinde 90 gün prim koşulunu işverenin yatırdığı (yatıracağı) primlerle sağlayabilir. Okurumuz (yukarıda belirttiğim yollarla) fiilen çalıştırıldığı dönemdeki primlerin yatırılmasını sağlayarak 90 günü doldurabileceği gibi işverenin (okurumuzu çalıştırdığı dönemde) prim ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediği için 90 günü dolduramazsa, mahrum kaldığı analık ödeneğini işverenden yasal yollarla talep edebilir.