Okurumuzun Sorusu:

 8 haftalık hamileyim. Fakat işverenimin uzun zamandır mobbingine maruz kalıyorum. İşyerinde 3 yıl 3 aydır çalışmaktayım. Bu süre boyunca asgari ücretin 200 lira fazlası-nı aldım ve son artış asgari ücretle birlikte 5.500 alıyorum. Benim nasıl haklarım var ve nasıl yol izlemem gerekir?

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim, okurumuza rahat ve sağlıklı bir hamilelik süreci ve doğum dileyelim.

Ücretten başlayalım. İşveren okurumuza daha önce asgari ücretten 200 TL fazla öderken son asga-ri ücret artışının ardından okurumuza sadece asgari ücret ödemeye başlamış. Ne yazık ki iş söz-leşmesi ya da toplu iş sözleşmesi ile belirlenmiş açık bir kural yoksa, işveren asgari ücretin üze-rinde ücret ödemek zorunda değil. Dolayısıyla buradan yol almak çok mümkün gözükmüyor.

Bununla birlikte okurumuz uzun zamandır mobbinge maruz kaldığını belirtmiş.

Okurumuz mobbing nedeniyle haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir, kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarının yanı sıra mobbing nedeniyle maddi ve manevi tazminat da talep ederek iş-ten ayrılabilir. Eğer hamilelikten kaynaklı bir ayrımcılık söz konusu ise ayrımcılık tazminatı da istemek mümkün.

Bu durumda işveren -çok büyük ihtimalle- okurumuza herhangi bir ödeme yapmayacak, okurumuz önce arabulucuya anlaşma olmazsa da mahkemeye gitmek zorunda kalacaktır. Mahkeme aşama-sında da okurumuzun yasal haklarını ve tazminatları alabilmesi için mobbinge uğradığını ispatla-ması (ya da en azından güçlü delil ve bulgular sunması) gerekecektir.

Sonuç olarak okurumuzun haklı fesih yoluna gitmeden önce şunları yapmasında yarar vardır:

1) Mobbing Günlüğü Tutmak:

Mobbinge uğradığını düşünen işçinin, maruz kaldığı davranışları tarih, yer ve saati ile birlikte bir kenara not etmesi, yani bir “mobbing günlüğü” tutmasında da yarar var. Bu mobbing günlüğünü mahkemeye sunmak mümkün. Mobbing günlüğünü bir not defterinde ya da ajanda da tutabiliriz ama elektronik ortamda tutmak daha da iyi olabilir. Örneğin işçi, günü gününe mobbing davranış-larını tarih, yer ve saati ile birlikte kendine mail atabilir. Maillerin gönderilme tarihi belli olduğu için, işveren tarafı mobbing günlüğünün daha sonradan tutulduğunu da iddia edemez.

2) Her Türlü Delili Toplamak:

Mümkün olduğu ölçüde yazılı delilleri toplamak mümkün önem taşıyor. İşveren veya yöneticile-rin gönderdiği elektronik postalar, sosyal medya yazışmaları, işyeri içi yazışmalar, vardiya çizel-geleri, görevlendirme ve görev değişikliği yazıları, işyerinde yapılan diğer tebliğler, tutanaklar vb. yazılı belgeler mobbingin ispatında kullanılabilir.

3) Şahit:

Şahit önemli. Ancak çoğu zaman mobbing davası açan işçi işten ayrılmış olduğu ve şahitleri hala işyerinde çalışmaya devam ettiği için, şahit bulmak ya da şahitlerin gerçekleri anlatmasını garanti altına almak kolay olmayabiliyor. Bu noktada işçiler arası dayanışma devreye giriyor. Dava süre-cinden önce işçinin şahitlik yapabilecek arkadaşlarını bilgilendirmesi ve desteklerini alması önem taşıyor. Ayrıca şunu da belirtelim. Şahit illaki işyerindeki diğer işçiler olmak zorunda değil. İşye-rinde işçiye sistematik bir biçimde mobbing uygulandığını gözlemleyebilecek üçüncü kişiler de (ör. müşteriler) şahit olarak gösterilebilir.

4) Doktor Raporu:

Mobbing işçinin hem psikolojik hem fiziksel hem de sosyal sağlığını bozabilen bir işçi sağlığı sorunudur aynı zamanda. Mobbinge uğrayan işçi muhakkak tıbbi desteğe başvurmalı, yaşadığı sağlık sorunlarının işle ve mobbingle ilgisini ortaya koyabilecek rapor almayı denemelidir. En azından hekimin hasta hikâyesini alırken işçinin işyerindeki sorunlarını da not etmesini sağlamak önemlidir.

Sonuç olarak okurumuz bir avukattan yasal destek de alarak, gerekli hazırlığı yapıp haklı fesih yoluna gidebilir.

Görüldüğü üzere okurumuza hemen haklı fesih yaparak işten ayrılmasını söyleyemiyorum. Çünkü okurumuz ne kadar haklı olursa olsun konu yargıya intikal ettiğinde okurumuzun mobbinge uğra-dığına ilişkin kuşku oluşturacak olguları ortaya koyması gerekecek. Yani bir hazırlık süreci gere-kiyor.

Bununla birlikte okurumuz hamile ve işyerinde yaşadıkları okurumuzun hem fiziksel hem psiko-lojik sağlığını olumsuz etkileyebilir; okurumuzun ve bebeğinin sağlığına zarar verebilir. Okuru-muzun ve bebeğinin sağlığı her şeyden önemli. Dolayısıyla okurumuzun böyle bir riskin oluştu-ğunu hissettiği anda haklı fesih yapmasında ve elindeki mevcut delil ve dayanaklarla hak arama yoluna başvurmasında yarar var.