İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik saldırılara karşı çeşitli kentlerde kadınlar yan yana gelerek birlikte mücadele etmenin yollarını aradılar. Bu kentlerden biri de Kocaeli. Temmuz ayında İstanbul Sözleşmesi’nin iptal edilmesi tartışmalarına,“İptal tartışması yapmayı bırakın, Sözleşmenin gereklerini yerine getirin” diyerek dahil olan, içinde pek çok kadın kurumu, sendika, siyasi parti, dernek ve ağlardan kadınların yer aldığı Kocaeli İstanbul Sözleşmesi İnisiyatifi, ilk toplantısından bugüne kentte önemli işler yaptı. Kent halkını bilgilendirmek için bildiriler, broşürler, basın açıklamaları, mahalle ziyaretleri, toplantılar buluşmalar gerçekleştirdi. İzmir Belediye Başkanı Fatma Hürriyet Kaplan’ı ziyaret ederek belediyenin İstanbul Sözleşmesi kapsamında yapması gerekenleri konuştu. Kentteki bütün kurumları, siyasi partileri, dernekleri, sendikaları neredeyse tek tek dolaşarak İstanbul Sözleşmesi’nin ne olduğunu anlatıp, neler yapabileceklerini konuştukları foruma davet ettiler.

Geçen 1.5 aylık süreçte kentte neredeyse İstanbul Sözleşmesi’nin tartışılmadığı kurum, örgüt, dernek kalmadı. Pek çok kadına ulaşan İnisiyatif bileşenlerinin talebi yalnızca İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik saldırıların son bulması değil, sözleşmenin tüm yükümlülüklerinin derhal yerine getirilmesi ve sözleşmenin acilen uygulanması. Bunun için de bir arada durmaya, birlikte mücadele etmeye devam edeceğini söyleyen Kocaeli İstanbul Sözleşmesi İnisiyatifinden Elif Sinem Arıkan, Arzu Erkan, Hanne Baytürk ve Elif Yetigin ile inisiyatifin hangi taleplerle ortaya çıktığını, bugüne kadar neler yapıldığını ve sonrasında neler yapacaklarını konuştuk.

SÖZLEŞMENİN ETKİLİ BİR BİÇİMDE UYGULANMASINI İSTİYORUZ

Kocaeli İstanbul Sözleşmesi İnisiyatifi nasıl ve hangi taleplerle ortaya çıktı?

Eğitim Sen Kocaeli Şube Kadın Sekreteri Elif Sinem Arıkan: İstanbul Sözleşmesi hakkındaki tartışmalar yeni değil. Sözleşmenin iptal edilmesine yönelik sesler iktidar kanadından yükselince Türkiye’nin birçok yerinde kadınlar ‘Ne yapabiliriz?’ diye tartışmaya başladı. Biz de Kocaeli’de yaşayan kadınlarla eşit ilişkiler kurup; yan yana gelerek konuşma ihtiyacımızın olduğunu, sözleşmeye dönük saldırılara karşı neler yapabileceğimizi tartıştık. Çünkü farklı kadınlar olmamıza rağmen dert ortaklaşıyor, bir yerde ses yükseliyor.

İlk önce çevrimiçi toplantı yaptık. Kadın derneklerinden, sendikalara; siyasi partilerden, emek meslek örgütlerine ve bağımsız kadınlara kadar çağrıyı geniş tuttuk. Sonrasında inisiyatifin kuruluşunu bir çağrı metniyle duyurduğumuzda hızlı bir biçimde ses buldu. Çok sayıda kadının farklı görüşten de olsalar yan yana gelerek bir şeyler yapmak istemesinin heyecan yarattığını gördük. Öncelikle İzmit Belediyesi ziyaret edildi. Belediyenin bizimle beraber olması ve iş birliği yapması bizim için önemliydi. Çünkü İstanbul Sözleşmesi şunu söylüyor; kurumlar arası iş birliğini şiddet önleyici mekanizmaları güçlendiriyor. O yüzden burada yerel yönetimlere de çok iş düşüyor. Bu kentte de yeterince sığınma evinin, kadın dayanışma evinin olmaması gibi birtakım aksaklıklar var Sözleşmenin işaret ettiği. Ayrıca sadece Sözleşmenin feshedilmesi değil, etkili biçimde uygulanmasını sağlamak bizim derdimiz. Bunu hayata geçirmek için böyle iş birlikleri çok önemli.

Sonrasında forum fikri doğdu. Çünkü yan yana gelen kadınlarla birlikte hiyerarşisiz bir düzende hepimizin fikrini söylediği, herkese açık bir kürsünün olduğu ortamda tartışmak istedik. Bu kentteki kadınlar olarak sözleşmenin feshedilmemesi ve etkin uygulanmasına yönelik neler yapacağımızı konuşmak istedik. Ardından forumu planlamaya başladık. Hem foruma çağrı yaptığımız hem de inisiyatifi anlattığımız birtakım ziyaretler yapmaya başladık.

HAFIZAMIZDA HAKLARIMIZA YÖNELİK BAŞKA TARTIŞMALAR DA VAR

Emek Partisi Kocaeli İl Başkanı Arzu Erkan: Sözleşmeden çekilme tartışmaları yeni değil. Birçok tarikat ve cemaatin, Saadet Partisi’nden, Yeniden Refah Partisi’ne kadar birçok yapının devamlı gündemde tutmak istediği, alttan alta faaliyetini sürdürdüğü bir tartışma. Ama bunun iktidar ağzıyla söylenmesi kadınlara başka bir şeyi işaret etti. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte tek adam, tek parti yönetimi hızla yol katediyor. Cumhur İttifakı’nın da elinde bulundurduğu Meclis çoğunluğunu siyasal olarak da araçsallaştırdığı ve neredeyse parlamentoya gelen yasa değişikliklerini bir çırpıda tartışmadan yasalaştırıldığını yaşayarak görüyoruz. O yüzden hem Erdoğan hem de AKP’nin üst düzey yöneticileri tarafından sözleşmenin tartıştırılması kadınlar açısından tehlikenin çok daha ciddi algılanmasına sebep oldu. Bir gece ansızın parlamentoya gelen, hızla yasalaşan ve muhalefet parti milletvekillerinin dahi üzerine konuşup tartışmasının mümkün olmadığını biliyoruz. Çok uzağa gitmeyelim, Ensar Vakfı’nda meydana gelen istismar olayının hemen ardından bunun araştırılmasına yönelik soru yönergesinin reddedildiğini, istismarın nasıl aklandığını biliyoruz. Dolayısıyla, bunların hepsi kadınların hafızasında güçlü yer edinmiş şeyler ve ilk elden bunun bu kadar rahat telaffuz edilebiliyor olmasının bir sonucu bu kadar örgütlü bir tepkinin gösterilmesinin nedeni.

SÖZLEŞME ANCAK UYGULANDIĞINDA YAŞATIR

Üniversiteli Kadın Kolektifinden Hanne Baytürk: “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır” diyoruz ama 2011’de imzalanıp 2014’de yürürlüğe giren sözleşmenin çoğu şeyde uygulanmadığının farkındayız. Gerçekten bu süreçte İstanbul Sözleşmesi kaldırılmasın ve etkin bir şekilde uygulansın diye propaganda yönetmemiz lazım. Ne hukuk fakültesinde derslerini alıyoruz ne hakimler üzerinde eğitimi var. Özel kolluk birimleri kurulmuş durumda değil. Hâlâ birçok kentte zaten sığınma evleri yokken, kayyum atanan şehirlerde mevcut sığınmaevleri kapatılıyorken bunun gerçekten ne kadar uygulandığı ortada. Uygulanması gerektiği ve ancak uygulandığında yaşatacak olmasının anlatılması gereken bir ortam var.

İstanbul Sözleşmesi kadınların yaşam hakkını savunuyor. Sözleşme, şiddetsiz ve eşit yaşamın aslında en büyük güvencesi ama hukuki güvencemiz olan Sözleşmenin içeriğinin ne anlama geldiğini bilmiyoruz. Tam tersi iktidar tarafından Sözleşmenin kötülendiği bir ortam var. Özellikle televizyon üzerinden bir şeyleri öğrenen toplumda bizim için önemli olan şey sözleşmenin kadınlara doğru anlatılması ve kadınların bunun bilincinde olmasıydı. Bunun devamını sokaklarda sağlamaya devam edeceğiz. Mahalle mahalle dolaşarak kadınlara sözleşmenin ne olduğunu, bizim için ne anlam ifade ettiğini anlatacağız.

Avukat Elif Yetigin: Sözleşmeye saldıranların argümanlarından biri de sözleşmeye ihtiyacın olmadığıydı. Şiddeti kendi yasalarımızla, yapılacak bazı düzenlemelerle önleyebileceklerini söylediler. İstanbul Sözleşmesi devlete ciddi bir yükümlülük yüklüyor. Devletin tüm kurumlarını harekete geçirerek şiddeti önlemek, kadın erkek eşitliğini sağlamakla yükümlüsün diyor. Sadece aile içerisinde değil, aynı zamanda iş yerlerinde de mobbinge maruz kalmaktan tutalım da haksız işten çıkartmalara ya da kadın erkek ücret eşitsizliğinin yaşanmasına kadar… Sözleşme her alanda eşitliğin sağlanması gerektiğini söylüyor. Sözleşme bizim açımızdan hem kadınların haklarını koruma noktasında önemli hem de hayatları konusunda. Özellikle pandemide artan ev içi şiddetle birlikte şiddet daha görünür hale geldi. Kocaeli de şiddetin en yoğun yaşandığı illerden birisi. Bu yüzden de belki bizim yaptığımız çalışmalardan aldığımız olumlu geri dönüşlerde Kocaeli’de yaşayan kadınların ciddi bir şekilde şiddetle mücadele etmeye çalıştığını gördük.

SENDİKALARIN İNİSİYATİFİN BİR PARÇASI OLMASINI İSTİYORUZ



Sonrasına dair neler olacak, Kocaeli İstanbul Sözleşmesi İnisiyatifi önüne neler koyuyor?

  Emek Partisi Kocaeli İl Başkanı Arzu Erkan: Bir taraftan da pandemi süreci kadınlara yönelik şiddeti, istismarı inanılmaz derecede artırmış durumda. Hem bunu görüp hem pandemi koşullarında yol almaya çalışmak kolay bir şey değil. Ama şunu ifade etmek lazım, bir buçuk aylık çalışmamızın çıkış yolu mücadele isteği ve ihtiyacı çok somut. O kadar hayati bir mesele haline geldi ki, yaşam hakkının savunulması gibi bir şey bu. Haklarımız değil bütün olarak hayatlarımızın tehdit ve risk altında olduğu koşullarda en temel hak olan yaşam hakkının savulması gereken bir tablo var.
Anketlere yansıyanları görüyoruz. Kadınların birçok bölümü sözleşmenin içeriğini hâlâ bilmiyor. Dolayısıyla bir taraftan da çok geniş bir kadın kesimine sözleşmenin ne olduğunu tartışarak ortaya koymamız gerekiyor. Ayrıca Kocaeli’yi diğer illerden ayıran bir özgünlük var. Burası bir emek kenti. İnisiyatif kurulmadan önce, İstanbul Sözleşmesi’ne dönük saldırılara karşı ilk ses fabrikalardan geldi. Gebze’de Petrol-İş ve Birleşik Metal Sendikasının örgütlü olduğu fabrikalarda kadın ve erkek işçiler Sözleşmeden çekilme tartışmalarına itiraz edip çeşitli eylemler gerçekleştirdi. Özellikle kurum ziyaretlerimizde işçi ve kamu sendikalarının aktif, doğrudan bir parçası olmasını istedik. Dolayısıyla daha çok sahada olmayı, daha çok mahallelerde olmayı arttırdığımız, belki sendikalarla ve tabi sendikasız işçilerle de yan yana olduğumuz bir dönem olacak.
Forumdan çıkan kararlardan biri de çeşitli ilçelerde inisiyatifin yerel ayakları diyebileceğimiz birlikteliklerin kurulması. Özellikle Gebze, Çayırova, Darıca ve Dilovası bölgesini kapsayan, oraya özgü yerel inisiyatifin oluşturulması ve bu yönde adımlar atılması daha çok emekçi mahallelerine gidip bilgilendirmeler yapmak, iş yerleri ve fabrika önlerini boş bırakmamak gibi bir derdimiz var. Şimdi biz hep yaptığımız gibi en kolay hayata geçirilebildiğimizden başlayarak hayata geçirmek üzere adımlar atacağız. Hem kendi birlikteliğimizi koruyarak hem de daha güçlenerek, daha önce yaptığımız gibi gelişmeler karşısında refleksler vermeye çalışarak adım atacağız.