Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesiyle birlikte başlayan “normal doğum” teşvikleri futbol sahalarına taşındı.

Sivassporlu futbolcular Fenerbahçe ile oynadığı karşılaşma öncesinde “Doğal olan normal doğum” yazılı pankart taşıdı. Başta kadın örgütleri olmak üzere çok sayıda kadın siyasetçi ve hekim kadın sağlığını hiçe sayan bu pankarta tepki gösterdi.

Konuya ilişkin konuşan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu Yürütme Üyesi Dr. Derya Bulgur asıl konuşulması gerekenin kadınların en temel kürtaj gibi hizmetlere erişememesi olduğunu anlattı. Kapitalist sistemlerin nüfus politikasını kadın bedeni üzerinden şekillendirdiğini ifade eden Bulgur, “Kadınların nasıl ve ne şekilde doğuracağına kadınlar ve hekimler karar verecek” dedi.

Doğuma dair iktidar müdahalelerinin yeni olmadığını hatırlatan Bulgur, bu müdahalelerin doğurganlık hızının azalması ile birlikte ele alınması gerektiğini ifade ederek “Özellikle genç nüfusu artırmaya yönelik adımlar bunlar. Kadınların sağlıklarına dair ihtiyaçları dururken, nüfus politikalarını kadınların bedeni üzerinden tartışmaya açmak, onların ihtiyaçlarını bir bütün olarak yok saymak ne doğru ne de bilimsel” ifadelerini kullandı.

'NORMAL DOĞUM' DİYE BİR KAVRAM YOK

‘Normal doğum’ diye bir kavram olmadığının altını çizen Bulgur, iktidarın 2025’i “Aile Yılı” ilan ettiğini hatırlatarak “Bir kere vajinal yahut sezaryen doğum hasta ile hekimin birlikte karar vereceği bir süreç. Ancak öncelikli konuşulması gereken kadın sağlığına dönük başka konuların var olduğunu da biliyoruz. İktidar uzun süredir ‘normal doğum’ diyerek vajinal doğuma ağırlık veriyor. Vajinal doğum birinci basamakta verilecek ciddi bir hizmetle mümkün. Yani; aksaklık olmadan, ulaşılabilir, nitelikli, kadın sağlığına dönük taramayı, gebelerin takibini sağlamakla, kadın sağlığını önceleyen bir sağlık planlaması ile mümkün! Hali hazırda kadınların nasıl doğuracağını değil, doğum aşamasına kadar yaşanılan süreçte var olan eksiklik ve ihtiyaçların giderilmesini konuşmak daha doğru!” diyerek birinci basamak sağlık hizmetlerindeki yetersizliklere dikkat çekti.

'PEK ÇOK HİZMET SEKTEYE UĞRUYOR'

Birinci basamakta uzun süredir kadın sağlığına dönük pek çok hizmetin sekteye uğradığına dikkat çeken Bulgur, bebek ölüm hızındaki artışın da bu eksikliklerle alakalı olduğunu vurguladı.

Kadın bedenine müdahale içeren benzer söylemlerin diğer ülkelerde de yaygın olduğuna dikkat çeken Bulgur, “Biz kadınlar, TTB Kadın Hekimlik Kolu olarak kadın bedeninin nüfus politikaları üzerinden şekillendirilmesini kabul etmiyoruz. Çünkü burada ‘normal doğum eylem planı’ ve ‘aile yılı’ kadının hem ailede hem de yaşam içindeki ihtiyaçlarını yok sayan ve görmezden gelen tepeden inme bir tutum olduğunu düşünüyoruz. Kadınların ulaşamadığı sağlık hizmetlerini, HPV aşılamasını, kadın sağlığını önceleyen politikaların tartışılması gerekir” dedi.

ANNE, BEBEK ÖLÜMLERİ ARTAR'
Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, 23 Aralık 2024'te "Sağlık Tesislerinde Normal Doğum Teşvikine Yönelik Usul ve Esaslar" adlı bir yönetmelik yayımlamıştı. Yönetmelikle, ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde çalışan kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarına, asistanlarına ve ebelere yönelik normal doğum oranlarına göre ek ödeme düzenlemesi getirildi. SES Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Eylem Kaya Eroğlu, normal doğumun teşvikinin ücret politikası ile ele alınmasının doğru olmadığını söyleyerek, “Yeterli ve donanımlı personelin bulunmadığı, malpraktisin önlenmediği ve düzenli bir işleyişin olmadığı sağlık sisteminde, bu yönetmelik başta anne ve bebek sağlığı, ardından halk sağlığı açısından ciddi sorunlara yol açacaktır” demişti. 

ERDOĞAN DEVREYE GİRMİŞTİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin doğurganlık oranındaki düşüşe dikkat çekerek sezaryen doğumların artmasını bir tehdit olarak nitelendirmiş ve “normal doğumu teşvik” amacıyla çeşitli adımlar atılacağını açıklamıştı. Bu kapsamda devlet destekli kampanyalar, kamu spotları ve farkındalık çalışmaları artarken, spor kulüpleri de bu söylemleri sahaya taşımaya başladı.

‘PATRON KULÜPLERİ DİKKATLERİ DAĞITMADA PROFESYONEL'
Sahaya yansıyanları değerlendiren Evrensel Gazetesi yazarı Mithat Fabian Sözmen, “Siyasi iktidara yüzde 100 biat hâlinde olan ‘asırlık çınar’lar ve kimi tabela kimi kent kulübü olan ama tamamı patronların oyuncağı camialar kritik politik süreçlerde ‘sessiz kalma’ ve ‘dikkatleri dağıtma’ görevini büyük bir profesyonellikle yerine getiriyor” dedi.
Memleket gerçeklerine sessiz kalan kulüplerin ilgili kurumlardan 10 Nisan “Polis Günü” pankartlarına dair “tak” diye gelen talepleri “şak” diye yerine getirdiğini ya da Sivasspor-Fenerbahçe maçında görüldüğü gibi Sağlık Bakanlığının “Doğal Olan Normal Doğum” kampanyasına destek pankartını taşımaktan erinmediklerine dikkat çeken Sözmen, “Aynı gün, aynı hafta Kadınlar Süper Ligi’nde oynanan maçlarda taşınmayan pankartın erkeklere tutturulması ve bu mesajın erkek hegemonyası altındaki bir ortama empoze edilmesi ‘kadına söz hakkı vermeyen’ ya da ‘onun yerine karar alan’ iktidar tahayyülü adına elbette anlamlı. Anlamlı olan bir başka şey de memlekette yer yerinden oynar, halk iradesi ayaklar altına alınır, en basit demokrat haklar çiğnenir ve gözaltında işkence ve kötü muamele ayyuka çıkarken yaşananları ya destekleyen ya da korkudan susan kulüp yönetimlerinin iktidar mesajlarını taşımaya bu kadar gönüllü olması… Bu süreçte bir kez daha tescillendi, tamamı para babaları tarafından yönetilen kulüplerle bambaşka dünyalara aitiz. Ve onların siyasi-ekonomik bağımlılıkları arttıkça bu mesafe daha da büyüyor” dedi.

BAKANDAN PİŞKİN SAVUNMA

Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu ise konuya ilişkin pes dedirten bir savunma yaptı. Ankara’da Çayyolu Eğitim Aile Sağlığı Merkezi’nde düzenlenen aşı programı sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Bakan Memişoğlu pankarta ilişkin “Normaldir. Futbol maçına sadece erkekler mi geliyor arkadaşlar?” dedi.

PANKARTA TEPKİ YAĞDI

Son olarak Sivassporlu futbolcuların Fenerbahçe maçı öncesi sahaya çıkarken taşıdığı pankart sosyal medyada geniş tepki çekti. “Doğal olan normal doğum” mesajı kadın hakları savunucuları tarafından “kadın bedeni üzerinden yapılan bir dayatma” olarak değerlendirildi.

Eşitlik İçin Kadın Platformu pankarta “Kadınların nasıl doğum yapacağı, neyi ‘doğal’ bulacağı ya da bedeniyle ne yapacağı sadece kadınları ilgilendirir” diyerek tepki gösterirken CHP Genel Başkan Yardımcısı Gökçe Gökçen sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Ülkede bütün sorunlar çözülmüş gibi, şimdi de erkek futbolcular kadınların nasıl doğum yapacağına karar veriyor. Beyler, eğer bir gün siz doğuracak olursanız, dilediğiniz gibi 'normal doğum' yaparsınız. Elinizin hamuruyla ne kadının işine, ne de bilimin alanına karışmayın. Politik her konudan uzak durmanız telkin edilirken kadın bedeni üzerinde fikir beyan etmenize kim izin verdi? Kadınların bedeninden elinizi çekin” dedi.

CHP Ankara Milletvekili Semra Dinçer, yaşananlara ilişkin “Kadının nasıl doğum yapacağına, yalnızca hekim değerlendirmesi ve bireysel tercihler doğrultusunda karar verilir. Sezaryen doğum, kimi zaman annenin ya da bebeğin hayatını kurtaran hayati bir müdahaledir. “Doğal” ya da “doğal olmayan” gibi ayrımlar, sadece kadınları yargılamak ve baskılamak için kullanılmaktadır" dedi.

Sosyal medyada çok sayıda kadın örgütü, doktor ve siyasetçi de benzer eleştirilerde bulundu. Yapılan paylaşımlarda kampanyaların tek yönlü, cinsiyetçi ve bilimsellikten uzak olduğu belirtilerek, “bedenimiz bizimdir” mesajı verildi.

Görsel: Bianet