İşçilerin işçi yazarı: Lisel Bruggmann

BELLEK DERGİMİZDEN

07 Eylül 2019 03:01

1927’de Sovyetler Birliğine giden ilk İsviçre işçileri delegasyonu üyesi oldu. Bugünkü İsviçre emeklilik sisteminin (AHV/AVS) kurulması için mücadele etti.

Müslime KARABATAK

Uzun saatler, düşük ücretler ve işçilerin kaldığı evleri anlatıyor bir yazısında Lisel Bruggmann, İsviçre Winterthur’daki Sidi tekstil fabrikasını anlatırken. “İşi sevdim, ama bayağı zor. Belirli bir ritim performansı artırdığı için, şarkı söylememize bile izin veriliyordu...”

Alman Ressam Max Blunk ve Elise Schneider’ın çocuğu olarak 21 Temmuz 1900’de dünyaya gelen Lisel, ailesinin maddi durumu, onu okula gönderebilecek kadar iyi olmadığı için 16 yaşında Winterthour’daki tekstil fabrikalarında çalışmaya başladı. Ardından Ticino’da otel işçiliği, Bern, Schaffhausen, Zürih’te fabrika işçiliği yaptı.

ERKEN BİTEN ÇOCUKLUK

Çocukluğu 1. Dünya Savaşı ile bitmişti. Okuldan ayrılmak zorunda kalıp fabrikalarda, otellerde çalışmaya başladığı için çok erken yaşta hayatı öğrenmişti. Tabii hayatın neresinde duracağını da...

İşçi olduktan iki sene sonra sendikalı olarak İsviçre sendikal mücadelesi içinde yer aldı. Başta 8 saatlik iş günü hakkı olmak üzere, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için yapılan çalışmalara katıldı.

Genç Sosyalistler (Freie Jugend) arasına katılan Lisel, 1918’de, daha sonra ‘Komünist Parti’ye dönüşecek ‘eski Komünist Parti’nin kurucuları arasındaydı. 1927’de Sovyet Sosyalistler Birliğine giden ilk İsviçre işçileri delegasyonu üyesi oldu. Bugünkü İsviçre emeklilik sistemi’nin (AHV/AVS) kurulması için mücadele etti.

BU BÖYLE SONSUZA DEK SÜRMEMELİ

Komünist kadın hareketi içinde yer alan Lisel, 1925 yılının 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde emekçi kadınların hayatlarını etkileyen unsurları şöyle sıralıyordu: “Çalışma saatleri uzatılıyor, ücretler düşürülüyor. Ekmeğin ve diğer bütün yiyeceklerin fiyatları artıyor... İşçi kadın yasa zoruyla hamileliğine devam etmek zorunda bırakılıyor. Bu böyle olmamalı ve böyle sonsuza dek sürmemeli!”

‘SİZE DÜNYA DEPREMİ DİLİYORUM’

Bugün ise Lisel Bruggmann, “işçilerin yazarı” olarak biliniyor İsviçre’de. Genç yaşında başladığı işçiliği, onun hayatı iyi gözlemlemesine yol açtı; devrimciliği ise bu hayatın iyiye doğru değiştirilebileceği umudunu ve azmini verdi ona. Bu gözlem, umut ve azimle yazdığı öykü ve şiirlerde yine bir işçi ve kadın olarak kendisi ve kendisi gibileri anlatıyordu. Yazılarının ve şiirlerinin konuları, işçi sınıfının o günkü durumuydu, talepleriydi. Dönemin sosyal ve politik nabzı hikâyelerine yansıyordu. Yazıları çeşitli takma isimlerle (Brennesel, Rötel, Spitzig, Eversharp, Gertrud Stauffacher), ‘Kämpfers’ (Savaşçı) adlı işçi basınında yayımlanıyordu. 1973’te Zürih’te hayata gözlerini yumdu. Ölümünden 2 yıl sonra yayımlanan “Ich wünsche euch des Weltenalls Erbeben” (Size Dünya Depremi Diliyorum) kitabı ile İsviçre’nin ilk işçi sınıfı yazarı olarak anılmaya başlandı.

SİZE DÜNYA DEPREMİ DİLİYORUM
Ben size burjuvaların yaptığı gibi
Mutlu yıllar dilemiyorum
Kalbi yumuşatan mutlu anlar,
Ya da aklın umursamazlığını dilemiyorum.
Size sessiz düşünceli bir hayat dilemiyorum
Rahmetler, altın bolluğu değil
Korkusuz günlerin olduğu yıllar da değil
Size dünya depremi diliyorum.
Size cesaret, güç ve başkaldırma ve irade diliyorum.
Eski kölelik zincirlerinin sonunda kırılmasını
Ve yaşama arzusunun gerçekleştirilmesini diliyorum.
Size yol gösterecek açık bir akıl
Özgürce düşündürecek cesaret, özgürce hissettirecek kalp diliyorum.
İşte, Yeni Yılı kutsayacak olan, sizsiniz!