Eski Yunan söylencelerine bir göz attığınızda, karşınıza farklı kadın imgeleri çıkar. Bir taraftan kadın yaşamın kaynağı olarak gösterilirken, diğer taraftan “hırs ve kötülüğü” doğurandır. Bir adaleti simgeler, bir akıl almaz kehanetleri…

Kadını, erkek ırkına sunulan bir “ceza” olarak kabul eden Yunan düşüncesi, onu yalnızca bir baş belası olarak görmemiş, aynı zamanda “zayıf ve güçsüz”, ikinci sınıf bir varlık olarak betimlemiştir. Bu yüzden aile ve toplum içinde kadının, doğumundan itibaren hayatını şekillendirecek her kararda söz sahibi erkek olmuştur. Onun tek görevi ise, çocuk doğurmak ve iyi bir eş olmaktır! İlginç olan nokta ise, kadını bir “baş belası” kabul eden ve bu yüzden mümkün olduğunca gözden uzak bir yaşam sürmesinin yolunu açan söylenceler dünyası aynı kadına, özgürlüğünü olanaklı kılabilecek en güzel imkanı da sunmuştur, umut etmek...

Peki kadını bir hükümdar bir köle, bir tanrıça bir cariye yapan hikayelerin kaynağı nedir?

PANDORA’NIN DOĞUŞU

Rivayete göre, çok eski zamanlarda tanrılarla ölümlü erkekler bir arada yaşarmış. Ama gün gelmiş, tanrılar kendilerini ulaşılmaz kılmak istediklerinden ayrılmaları gerekmiş. O zaman dünya üzerindeki payları bölüşmek için toplanmışlar. Burada Prometheus koca bir öküz kesip parçalara ayırmış. Tanrıların insanoğluna kibrinden rahatsız olan Prometheus, “en yücesi” olarak kabul gören Zeus’a bir oyun oynamak istemiş. Kestiği et parçaları arasında seçim yapmasını istemiş Zeus’tan. Aklı sıra kandırmaya kalkışarak ona yağla bezediği kemikleri sunarken, ölümlü erkeklere ise gerçek etleri sunmuş. Sonsuz akıllı olduğunu sanan Zeus ise, tuzağın farkına bir şekilde varmış varmasına da, bir şey dememiş. Ama ölümlüler için de bir yandan “baş edemeyecekleri bir felaket” düşünmüş ve bundan böyle dünya üzerindeki ölümlülerden ateşi saklamaya karar vermiş. Ama Prometheus onu yine aldatmış ve ateşi çalarak insanlara armağan etmiş. Zeus durur mu hiç! Hemen bir fenalık daha düşünmüş. Güzeller güzeli bir kadın biçimlendirmiş topraktan. Diğer tanrılar da onu süslemek için telaş içine girmişler. Aphrodite güzellikler saçmış başına, Athena akıl fikir… Hermes kalbine aldatıcı sözler üflemiş. Herkes kendisinden bir şeyler armağan etmiş ve ona Eski Yunanca herkesin armağanı anlamına gelen Πανδώρα (Pandora) adını vermişler.

KADIN UMUT OLACAK!

Zeus da ona esrarengiz bir kutu armağan etmiş ve Pandora’ya demiş ki, “sakın verdiğim kutuyu açma, içindeki iyi şeyler uzaklara kaçar. Bu kutuyu iyi sakla, bütün insanların saadeti ve felaketi bu kutunun açılıp açılmamasına bağlı…”. Sonra yeryüzüne gönderdiği bu güzel kadını, Prometheus’un kardeşi Epimetheus’a yar etmiş. Prometheus Zeus’un kurnazlığını ve öç alma hırsını bildiğinden, kardeşini Zeus’tan gelecek hiç bir hediyeyi kabul etmemesi için uyardığı halde, Pandora’nın güzelliğine hayran kalan Epimetheus kardeşinin tembihini kulak ardı etmiş ve Pandora ile evlenmiş. E merak kediyi öldürür derler! Pandora da “ne ola ki bu kutunun içinde” diyerek kutuyu açmış. Kutunun içindeki hastalık, keder, riya gibi insanları felakete sürükleyecek ne kadar kötülük varsa hepsi açılan kutudan kuşlar gibi uçuşmaya başlamış.
...
Pandora açınca kutunun kapağını,
dağıttı insanlara acıları, dertleri.
Bir tek umut kaldı dışarı çıkmadık
kapağı açılan dert kutusundan...

Böylece Zeus ilk kadını beraberinde kötülüklerle dolu bir kutuyla yeryüzüne yollayarak, insanlardan aklı sıra intikam almıştı. Ancak kutuya kapatılan kötülüklerin arasında, insanların güzel bir yaşam mücadelesini kolaylaştıracak “umut”un olduğunu farketmiş Pandora. Sonra da armağan etmiş insanlığa, kadın cinsinin erkeklere “büyük bir dert” olacağını düşünenlere inat!
Siz ey, coşkuyla meydanları dolduran “kadınlı erkekli” rengarenk kalabalıklar, hiçbir zaman istenmedikçe verilmeyen haklarını var güçleriyle dillendiren kadınlar, emekçi yığınlarını şer güçlerden korumak ve onların coşkularına ortak olmak üzere hazır olun, çünkü umut en son terk edendir!