Okurumuzun Sorusu:

İyi günler. Hastanede 8.00-17.30 arasında çalışıyorum. Bende kısmi çalışma talebinde bulundum. Kızım anaokuluna gidecek 13.00 -17.30 arası. Ben de sabah çalışıp öğleden sonra onu okula götürüp getirmeyi düşünüyordum ki yazılı olarak bunu bildirdim. Müdürüm sabah 10.00 öğlen 14.00 çalışmamı istiyor. Tam günün ortası. Otobüsle işe gidip geldiğimi düşünürsek zamanımın bir kısmı yolda geçecek. Bu kısmi çalışmanın anlamı ne? Neden böyle bir kanun var o zaman? Ben buna itiraz edebilir miyim?

Kadın işçilerin analık izinleri sonrasında çocuğun ilköğretim çağına geldiği tarihe kadar tam süreli çalışmadan kısmi süreli çalışmaya geçme hakkı var. Bu hak ile ilgili tüm detaylar şu yanıtımızda mevcut: Kısmi süreli çalışmaya nasıl geçilir?

Okurumuz isyan etmekte çok haklı. Çünkü Analık İzni Veya Ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli Çalışmalar Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesine göre:
“İşçinin kısmi süreli çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama ve bitiş saatleri, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde ise tercih edilen iş günleri yer alır.”

Yani kadın işçi çalışmak istediği günler ile saatleri işverene iletir. Ancak aynı Yönetmeliğin 15. maddesine göre ise:
“Kısmi süreli çalışmanın belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından belirlenir.”

Yani Yönetmeliğe göre son sözü işveren söyler. Ne yazık ki Yönetmelik işverene bu yetkiyi tanıdığı için okurumun yapabileceği çok bir şey yok.

Okurumuz işverenin kötü niyetle davrandığı, okurumuzun kısmi çalışmaya geçişini zorlaştırmak adına çalışma saatlerini makul bir biçimde belirlemediği ve okurumuzun talebini dikkate almadığı iddiasıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına şikâyette bulunabilir veya haklı fesih yapabilir. Ancak bu durumda Bakanlığın ya da mahkemenin ne yönde karar vereceğine dair net bir şey söyleyemiyorum. Çünkü Yönetmeliğe göre işveren işçinin talebini dikkate almakla yükümlü ancak işçinin talebini karşılamak mecburiyetinde değil. Yönetmelik saatleri “belirleme” yetkisini son kertede işverene bırakıyor.

İşte bu yüzden sorunun çözümü için Yönetmelikte değişiklik gerekiyor.

Bu noktada bir hatırlatma yapmak istiyorum.

Aslında bu hak 2016 yılında yapılan bir kanun değişikliği ile geldi. Amaç kadın istihdamını desteklemek, kadınların çocuk bakımı nedeniyle çalışma yaşamından çekilmesini engellemekti.

Ancak ne kanun tasarısı hazırlanırken ne de tasarı Mecliste görüşülürken kadınların, kadın örgütlerinin ve emek örgütlerinin görüşleri ve talepleri dikkate alındı. Kanunun ardından çıkarılan yönetmelikte de aynı anti-demokratik yöntem izlendi.

Hal böyle olunca ne deveye ne kuşa benzeyen, son sözü işverene bırakan bir “hak” ortaya çıktı.

Eğer amaç gerçekten kadınların çocuk bakımı nedeniyle çalışma yaşamını ayrılmasını engellemek, kadın istihdamını desteklemek ve güçlendirmekse en azından en kısa sürede Yönetmelikte değişikliğe gidilmelidir.

Ancak bu sefer konunun doğrudan muhatapları olan kadınların, kadın örgütlerinin ve sendikaların görüşleri alınmalı ve bu doğrultuda bir değişiklik yapılmalıdır. Aksi takdirde bu sorunlar yaşanmaya devam edecek, söz konusu hak ise kâğıt üzerinde kalmış olacaktır.