Okurumuzun Sorusu:

Bir markette 9 buçuk yıldır mağaza müdürüyüm. Bölge sorumlumuz şahsi aracım ile bana şirketin işlerini yaptırıyor ve hiçbir ücret ödemiyor. Bununla ilgili ne yapabilirim?

Öncelikle bir noktayı açıklığa kavuşturalım. Borçlar Kanunu’nun 413. maddesi gereği “Aksine anlaşma ve yerel adet yoksa, işveren işçiye bu iş için gerekli araçları ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür”.

Eğer iş sözleşmesinde okurumuzun mağazanın işleri için kendi aracını kullanacağına dair bir hüküm veya bu yönde yazılı bir anlaşma yoksa, okurumuz şirketin işleri için kendi aracını kullanmak zorunda değildir. İşveren araba da dahil olmak üzere gerekli araç ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür.

Diyelim ki okurumuz şirketin işleri için kendi özel arabasını kullanmayı kabul ediyor. Bu durumda da Borçlar Kanunu’nun 415. maddesi gereği işveren:

• Aracın işletilmesi ve bakımı için gerekli olağan giderleri (akaryakıt, yağ, aracın bakım ve onarımı vb.)

• Aracın vergi, zorunlu mali sorumluluk sigortası ve aracın yıpranması karşılığında uygun bir tazminatı

Aracın hizmet için kullanıldığı ölçüde işçiye ödemek zorundadır.

Yani işveren okurumuzun aracının iş için kullanıldığı süre boyunca tüm akaryakıt giderlerini karşılamak zorundadır. Öte yandan aracın diğer tüm giderleri, araç hangi oranda iş için kullanılıyorsa, bu oranda işveren tarafından karşılanacaktır. Diyelim ki okurumuz aracını üçte bir iş için, üçte iki şahsi ihtiyaçları için kullanıyor. Bu durumda trafik sigortasından aracın bakımı onarımına kadar her türlü giderin üçte birini işveren karşılamakla yükümlüdür. Bunların yanı sıra işveren aracın yıpranması karşılığında bir tazminat (yani amortisman bedeli) vermek zorundadır.

Bu çerçevede okurumuz çalıştığı şirketten bugüne kadarki tüm masraflarının kendisine ödenmesi isteyebilir. Ödeme yapılmadığı takdirde okurumuz çalışmaya devam ederken önce arabulucu, ardından dava yoluyla alacaklarını isteyebileceği gibi; İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca haklı fesih hakkını kullanıp, işten ayrılıp yine aynı yolla tüm alacaklarını ve kıdem tazminatını talep edebilir.

Bu tür durumlarda işçinin aracın giderleri ile ilgili tüm belge ve bilgileri düzenli olarak toplamasında ve aracı iş için kullandığını ispat edebileceği delilleri biriktirmesinde yarar vardır.