Okurumuzun Sorusu:

Merhabalar iyi günler size bir konuda danışmak istiyorum. Şu an 28 haftalık gebeyim pandemiden dolayı iş yeri beni 32. haftaya kadar idari izinli sayıyor. Kamu kurumunun restoran kısmında çalışıyorum. Şu an iş yerimiz kapalı. Bana iş yerimden şu bilgi verildi “sen idari izinlisin çalışabilir raporu alma”. Fakat işyeri 4 hafta sonra açılabilir ya da açılmayabilir. Ben 32. haftaya kadar mı idari izinli sayılıyorum bu koşullarda 37’ye kadar mı? Ben 32. haftada çalışabilir raporu almazsam otomatikman doğum iznine çıkmış olmuyor muyum? Doğum izni nasıl doğum sonrasına aktarılıyor. Kafam allak bullak oldu. Ne yapmam lazım?

İş Yasası’nın 74. maddesine göre analık izni doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 haftadır. Kadın işçi isterse ve doktor raporuyla uygun görülürse, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışıp, analık iznini doğumdan önce 3, doğumdan sonra 13 hafta şeklinde de kullanabilir. Analık izninin bu şekilde kullanılmasına olanak sağlayan doktor raporuna uygulamada “37. haftaya kadar çalışabilir” raporu denilmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulama Tebliği’nin 15. maddesinde ise şu kural yer alıyor:

“sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde...”

Yani bu tebliğe göre 37. haftaya kadar çalışabilir raporu alan kadın işçinin doğum öncesi kullanmadığı analık istirahatinin 5 haftasını doğum sonrası aktarabilmesi için kadın işçinin “doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması” şartı aranıyor. Aksi takdirde, yani çalışabilir raporu alan kadın işçi bu süre içinde fiilen çalışmazsa SGK doğumdan sonra 13 hafta değil 8 hafta boyunca analık ödeneği veriyor. Yani bu durumda kadın işçi, doğumdan önce 3 hafta, doğumdan sonra 8 hafta, toplamda 11 hafta analık ödeneği alabiliyor.

Bu nedenle okurumuz 37. haftaya kadar çalışabilir raporu alır ancak 32-37. haftalar arası fiilen çalışmazsa ve bu durum SGK tarafından tespit edilirse okurumuz 16 haftalık analık ödeneğinin sadece 11 haftasını alabilir ve 5 haftasını kendi eliyle yakmış olur.

Öte yandan kamuda çalışan hamile işçilere 32. haftanın sonuna kadar idari izin verildi. Dolayısıyla okurumuz çalışabilir raporu alsa bile çalıştığı kurum okurumuza 32-37. haftalar arası idari izin vermek zorunda değil. Bu durumda kurum okurumuzu ücretsiz izne çıkarabilir.

Sonuç olarak kurum kâğıt üzerinde okurumuzu 37. haftaya kadar ücretli idari izinli gösterir, SGK da okurumuzun fiilen çalışmadığını tespit etmezse, okurumuz herhangi bir sorun yaşamadan analık izni ve ödeneğinin 5 haftasını doğum sonrasına aktarabilir. Ancak bunun için hem kurumun okurumuzun idari iznini uzatması hem de SGK’nın bu durumu tespit etmemesi gerekiyor.

Dolayısıyla okurumuza 37. haftaya kadar çalışabilir raporu almamasını ve 32. hafta sonunda doktora çıkarak analık istirahatine ayrılmasını tavsiye ediyorum. Çünkü okurumuz doğum öncesi izni ve ödeneğinin 5 haftasını doğum sonrasına aktarmaya çalışırken, her iki hakkından da yoksun kalabilir. Okurumuza bu riski almasını tavsiye etmem olanaklı değil.

Son bir not. Otomatikman doğum iznine çıkmak söz konusu değil. 32. haftada doktora çıkıp rapor almak gerekiyor. Eğer rapor alınmazsa, 32. hafta dolduktan sonraki her gün rapor alınıncaya kadar kadın işçinin analık ödeneğinden düşülüyor. Yani rapor almakta gecikilen günler için analık ödeneği alınamıyor.