Çanakkale Kadın Platformu, ‘Cinsel Şiddette: Suskunluk Duvarını Aşmak’ başlığıyla düzenlediği panelde cinsel şiddet, bunun yarattığı travmalar ve neler yapılabileceğini tartışmaya açtı. Çanakkale Tabip Odası yöneticisi Jale Yaman’ın moderatörlüğünü yaptığı etkinlikte Psikiyatrist Dr. Aytül Gürbüz Tükel sunum gerçekleştirdi.

Ülkemizin travmalar ülkesi olmasından kaynaklı travmalardan uzak kalabilmenin mümkün olmadığını dile getiren Tükel, bundan dolayı çalışma alanlarının içine cinsel şiddet, kadına yönelik her türlü şiddet ve çocuklara yönelik cinsel istismarın da girmiş olduğunu belirtti. Kadına yönelik şiddetin kadınlara fiziksel, cinsel ve psikolojik zarar ve acı vermeyle sonuçlanan veya sonuçlanma olasılığı bulunan, cinsiyet temelli olarak oluşan herhangi bir eylem olarak tanımlandığını belirtti.

Cinsel şiddete ilişkin 2014’te 28 AB ülkesinde yapılan bir araştırmanın sonuçlarını hatırlatan Tükel, şu bilgileri paylaştı:

• Her üç kadından biri 15 yaşından itibaren fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor
• Kadınlara yönelik aile içi şiddetin sadece yüzde 14’ü resmi kayıtlara geçiyor
• Şiddete maruz kaldığı ilişkisini bitiren kadınlar risk altında olmaya devam ediyor
• Her beş kadından ikisi partneri tarafından psikolojik şiddet görüyor
• 15 yaşından itibaren kadınların yüzde 18’i ısrarlı takip mağduriyeti yaşıyor
• Kadınların yaklaşık yüzde 12’si 15 yaşından önce yetişkin biri tarafından cinsel istismara maruz kalıyor
• Partner şiddetine maruz kalan kadınların yüzde 42’si hamilelik döneminde de şiddet görüyor. 

Tükel, Türkiye’deki durumua ilişkin ise 2013-2014 yılları arasında Aile Bakanlığı tarafından yapılan çalışmaya ilişkin de şu verileri paylaştı:

• Hayatının herhangi bir döneminde fiziksel şiddete maruz kaldığını belirten kadınların oranı yüzde 36,
• Türkiye genelinde evlenmiş kadınların yüzde 12’si yaşamının herhangi bir döneminde, cinsel şiddete maruz kaldığını belirtti
• Kadınların yaşamlarının herhangi bir döneminde maruz kaldıkları psikolojik şiddet yüzde 44,
• Yaşamlarının bir döneminde ekonomik şiddete maruz kalan kadınların oranı yüzde 30
• Her 10 kadından yaklaşık üçü en az bir kez ısrarlı takibe maruz kaldı.

Dünyada ise;
• 3 kadından biri dövülüyor
• 3 kadından biri cinsel istismara uğruyor
• 4 kadından biri cinsel istismarcısından hamile kalıyor
• Avrupa’da her gün 5 kadından biri şiddet nedeniyle acı çekiyor.

ŞİDDETE UĞRAYAN KADIN NE YAŞIYOR?

Tükel, şiddete uğrayan kadınların yaşadığı travmaları ise şöyle özetledi:

• Şiddet, kadının otonomisi ve haysiyetini aşağılar
• Başkalarıyla ilişkide kendi olabilmek inancını tahrip eder
• İnisiyatifi engeller ve bireysel yeterliliği ezip geçer
• Özgüveni kaybettirir
• Kadın travmatik bağlanma yaşar
• İhanet körlüğü tutsaklığa yol açar

İSTİSMAR EDİLEN ÇOCUKLAR NE YAŞIYOR?

Çocuk istismarına ilişkin de veriler paylaşan ve çocukların yaşadığı travmalara dikkat çeken Tükel, pedofili ile istismarın aynı şeyler olmadığının da altını çizdi.

• Çocukların yüzde 78.5’i ihmal ediliyor
• Yüzde 17.6’sı fiziksel şiddete maruz kalıyor
• Yüzde 9.1’i cinsel tacize maruz kalıyor
• Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl 40 milyon çocuk fiziksel şiddet ve cinsel tacize maruz kalıyor.
• Çocukluktaki tekrarlayan travma, kişiliği biçimlendirir ve çarpıtır.
• Tahakküm ikliminde gelişen çocuklar kendilerini istismar ve ihmal edenlere, bir yetişkinden daha çok patolojik bağlılık geliştirir ve bu bağlılıklarını kendi refahını, kendi gerçekliğini ya da kendi hayatını bile hiçe sayarak sürdürmeye çalışırlar.
• Bu çocuklar mümkün olan tek yol gibi görünen ‘iyi olmaya çalışmak’la durumun kontrolünü kazanmak için çabalarını katlayarak artırırlar.
• Çocuk kendisini kaderine terk edilmiş gibi hisseder, bu terk edilmeye çoğu kez istismarın kendisinden daha fazla içerler.
• Kaçmaktan ya da gerçekten dayanılmaz gerçekliği değiştirmekten aciz olan çocuk, onu zihninde değiştirir.
• İstismar edilen çocuklarda kendini yaralama davranışı sık görülür. Kendini yaralamaya öldürmek için değil, tersine dayanılmaz duygusal acıyı dindirmek için girişir.

CİNSEL ŞİDDETİN PSİKOLOJİK SONUÇLARI

• Kompleks Travma Sonrası Stres Bozukluğu
• TSSB
• Sosyal fobi
• Depresyon
• Cinsel İ şlev Bozukluğu
• Madde Kullanımı
• Korku
• Konfüzyon
• Anksiyete
• Suçluluk

CİNSEL ŞİDDETİN FİZİKSEL SONUÇLAR

• İstenmeyen gebelik
• İnfertilite
• Kronik pelvik ağrı
• Cinsel yolla bulaşan hastalık
• Obezite veya anoreksiya
• Üriner sistem hastalığı
• GIS hastalıkları
• Jinekolojik veya doğum komplikasyonları
• Yorgunluk
• Bulantı

GERÇEKLEŞMEYEN ADALET DUYGUSU NELERE YOL AÇIYOR?

• Travma araştırmaları, gelişen rahatsızlıklarda; travma sonrasında yaşananlara vurgu yapmakta.
• Kişinin destek sistemlerinin iyi olduğu, sıkıntısını paylaşabildiği ortamlar iyileşme için çok önemli.
• Bir de adaletin olmadığı, zarar verenin yanına kâr kaldığı algısı oluşursa kişinin çaresizliği ve umutsuzluğu katlanarak artmakta
• Adalet arama çabaları çoğu kez daha fazla travmatize olmaya yol açar, zira hukuk sistemi çoğu kez tecavüz mağduruna açıkça düşmandır
• Hukuk sistemi erkekleri devletin üstün gücünden korumak için dizayn edilmiştir, kadın ve çocukları erkeğin üstün gücünden korumak için değil

NE YAPMALI?
Kadınların şiddete karşı hakları konusunda bilgilendirilmesi gerektiğini vurgulayan Tükel, şiddet karşısında yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:
• Yaralanma varsa acil tedavisini yapınız.
• Destekleyici ve güven veren bir yaklaşım geliştiriniz.
• Kadını refakatçilerinden ayırarak öyküsünü dinleyiniz.
• Şiddet tehdidinin sürüp sürmediğini tespit ediniz.
• Bağlantılı tıbbi sorunlara müdahale ediniz.
• Mutlaka ayrıntılı kayıt gerekiyorsa rapor tutunuz.
• Şiddete uğrayan kadın için bir güvenlik planı geliştiriniz.
• Kadının kararlarına saygılı olunuz.
• Düzenlediğiniz raporla polise, jandarmaya, kaymakama, savcılığa, baroya, ASPB (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı)’na bağlı Sosyal Hizmet Merkezlerine, ŞÖNİM’e başvurabileceğini kadına bildirin.
Tükel sunumunda ayrıca iyileşmenin yolunun saklamaktan değil konuşmaktan ve politikleşmeden geçtiğini de vurguladı.