Pandemi önlemleri kapsamında çalışma saatleri sınırlandırılan ya da dükkanı kapatılan esnaflar batma noktasında. Pandeminin başından bu yana zaten işleri azalan, borca sürüklenen kadın esnaflar da hem evin, hem borcun, hem dükkanın derdi hem de işsizlik kaygısıyla baş başa kaldı.  

Antalya’dan esnaf kadınlar bu zamana kadar yeterli destek görmediklerini, çektikleri kredileri dahi ödeyemez hale geldiklerini, krediyi kredi ile kapattıklarını söylüyor ve ekliyor: “21 gün tam kısıtlama ve tam sosyal, ekonomik destek.

TEKSTİL ATÖLYESİ İŞLETMECİSİ HİCRAN: DİKTİĞİM BÜTÜN ÜRÜNLER ELİMDE KALDI

Antalya’da tekstil atölyesi işletmekteyim. 41 yaşımdayım ve 30 yıldır bu sektörde çalışıyorum. Evliliğimi uzun süre önce bitirdim. Üniversite okuyan bir oğlum var. 5 yıldır kendi tekstil atölyemi işletiyorum. Önceki yıllarda işlerim hareketliydi kazancım kendime yetiyordu. Genelde yalnız çalışırım yetiştirebilmek için gecemi gündüzüme katıyorum, sipariş fazla olduğunda geçici işçi çalıştırıyorum. Evime ekmek götürmek gün geçtikçe zorlaşıyor.

Pandemi gelmeden önce pazara çıkıp satış yapıyordum. Pandemi sürecinde diktiğim bütün ürünler neredeyse elimde kaldı. Turizmden umutluydum ama az bir hareketlenme oldu.

Devlet bizi desteklemek adına yardım etse de mutlaka geri alıyor. 25 bin lira destek kredisi kullandım ödemeleri başladı ama yeni korona dalgasına dayanak güç kalmadı gibi. Esnaflar çok zor durumda. Piyasa açılana kadar taksitleri erteleyebilir bankalar. Koronaya yakalanma korkusu bir taraftan, işlerin kötüye gitmesi bir taraftan ne yapacağımızı bilemez hale geldik.

İnsanın kendi işi gibisi yok, fakat kazandığım masraflarımı karşılamıyor artık. Kapatıp başkasının yanında çalışsam diye düşünüyorum, bu sefer de kapatma masrafları var. Çalışan olarak başladım diyelim, ücretsiz izne çıkartılırsam ne olacak. Nereden baksam çıkış bulamıyorum. Devletin bir an önce genel bir kısıtlamaya geçip esnaflara maddi destek vermesi gerekiyor. Yarı zamanlı kısıtlama ile bu işin çözüleceğini düşünmüyorum.

KUAFÖR NESRİN: SERMAYEYE DESTEK VAR KÜÇÜK ESNAFA YOK!

Antalya’da kuaför salonu işletmekteyim. Birinci pandemi yasaklarında 2 ay süreyle evde kalmanın ardından bir umut iş yerlerini açtık. Fakat ne Türkiye’de ne de dünyada hiçbir şey eskisi gibi değildi. Sözde alınan tedbirler, evde kalmamız, yaz aylarının gelmesiyle umutlarımız bir anda çöpe gitti.

Bütün tedbirler patronları, onların çıkarlarını korumak adına alındığı için ne biz küçük esnafın, ne fabrikada, atölyede çalışan işçinin, ne de sağlık çalışanlarının çıkarları korunuyor. İşler tamamen durmuş durumda. Kazancımız yarıdan da aza düştü. Dükkan kirasını, faturaları, banka kredisini ancak ödeyebiliyoruz. Antalya’da bizim sektörde geçtiğimiz kasım ayında 12 kuaför kapanış vermiş. Ekim ayında 10 kuaför kapanış verdi. Meslektaşlarım bir şekilde dayanmaya çalıştılar ve borç içinde kuaför salonlarını kapattılar.

Dezenfektan, tek kullanımlık malzemeler maddi olarak bizleri zorlarken, müşteri kapasitemizin yarıya yarıya düşmesi üzerine bir de sabah 10.00 akşam 20.00 kısıtlaması geldi. Şaka gibi kısıtlamalar.

Mahalle arasında olduğumuz için sürekli gelen müşterilerden bir kısmı, “Toplu taşıma aracı kullanmıyorum” diye geliyorlar. Çarşı esnafı ise kan ağlıyor. Onların halini gördükçe çalışıyoruz demeye utanır haldeyiz.

Pandemiden dolayı esnaflara 36 ay vadeli destek kredisi verildi. Pandemide işsiz kalma durumunda kullanmak adına başvurduk krediye. Faizsiz olması gerekirken değişken faizli olduğunu ise taksitimizi yatırırken öğrendik. Bu koşullarda ne kadar dayanabiliriz bilmiyorum. Esnafa, işçiye, işsize ekonomik koruma yok. 21 gün tam kısıtlama ve tam sosyal, ekonomik destekle aşılacağını düşünüyorum.

TURİZM İŞÇİSİ KADIN: 9 AYDIR İŞSİZİM, HAKLARIMI DA ALAMADIM!
Turizm işçisiyim. Yaklaşık 22 yıldır güzel Antalya’mızda turizm sektöründe hizmet verdim, fakat karşılığını bulamadım. 17 yıldır çalıştığım otel içinde bulunan kuyum firmasından çıkışım yapıldığında maaşım asgari ücretten görüldüğü için tazminat hakkımı da alamadım. Patronlarım ihbar tazminatımı, kıdem tazminatımı, senelik izinlerimi vermeden kendilerince bir hesap çıkarttılar. 5 yılda yarısını ancak alabildim. Geri kalan hâlâ duruyor.
Şirketi mahkemeye veren arkadaşlarım oldu fakat patron her şeyi başkasının üzerine devrettiği için hiçbir hak iddia edemediler. Tehditler de cabası.
Sonra başka bir kuyumcuda işe başladım. Burada 4 buçuk yıl çalıştım. Aynı sistem orada da devam etti. Sigortam maaşım üzerinden yatırılmadı. Pandemi dönemi işin içine girince 15 dakika içerisinde, zorla istifa dilekçesi yazdırarak işten çıkarttılar. İşsizlik ödeneği alamadım maalesef. Çünkü kendi isteğimle çıkmış görünüyordum. 9 aydır işsizim, 2 çocuğum var okula giden ve hiçbir devlet desteği almadan yaşıyorum. Eşim 4 aydır Bursa’da çalışıyor. Ben çocuklarımızla Antalya’dayım. Hem maddi hem manevi bütün aile düzenimiz bozuldu. Üstelik önümüzü de göremiyoruz.
Pandemiden en çok etkilenen biz kadınlar olduk, tencerelerimizde aş pişiremez hale geldik. Evde kal deniyor ama nasıl kalacağız. Turizm emekçisi kadınların bütün düzenleri alt üst olmuş durumda. Eşlerin ikisi de turizm işinde çalışanlar daha perişan halde. Sezon kapandı iş yok. Biz turizm emekçilerinin kaderi bizlerin birlik içinde duruşumuzla değişecektir.

GİYİM MAĞAZA İŞLETMECİSİ NURAN: BORCA BATTIK!
Pandemi öncesi zaten çok büyük hayalleri olan bir işletme değildik, ciddi bir gelir elde ettiğimiz söylenemezdi ama dükkanıma mal almak için bir miktar ayırabiliyordum. Pandemi dönemi her şey altüst oldu. 25 bin liralık kredi ve kredi kartı verdiler 25 bini kullanmak zorunda kaldım çünkü kira, elektrik, personel, BAĞ-KUR bunları mecburen yatırmak zorundaydım. Eylül ayında ilk taksitimi ödeyebildim ama 6 ay sonraki taksitimi nasıl ödeyeceğimi düşünüyorum. Bir de dükkana mal alabilmek için yeniden kredi çekeceğim. Aylık gelir gider hesabı yapmak zorundayım, döndüremiyoruz dükkanı. Büyük şirketlere çeşitli teşvik ve ertelemeler geliyor ama esnafa bu yapılmıyor. En azından BAĞ-KUR’u sigorta pirim borcunu kredileri vs. erteleyebilecek bir uygulama yapmaları lazım. Çünkü bugün etrafıma bakıyorum birçok esnaf kapatmak zorunda kalıyor. Biz de o duruma gelmemek için yeni krediler çekerek ayakta durmaya çalışıyoruz. Yani bir krediyi diğeriyle kapatıyoruz. Ve hem sağlık açısından hem de maddi açıdan çok zorluk çekiyoruz. Esnaf ekonomi anlamında ciddi bir sınav verdi, bugün ülkenin ekonomisini verseler gayet iyi yönetirler diye düşünüyorum.
NE KİRA NE FATURA ÖDEYEBİLİRİM, BU BENİM İÇİN HAYAL
Bu bahsettiklerim ticari hayatımız, bir de özel hayatımda giderler var. İster istemez kredi kartı kullanıyorum. Alışveriş yapıyorum, elektrik, su, kira giderlerim var. O gelir akışı da bozulduğu için zorlanıyorum. Mevcut ekonomik sistem zaten elvermiyor ki. 30 yaşımdayım ve ailemle yaşıyorum. Ayrı bir eve çıkıp hayatımı kurma gibi bir lüksüm yok ne ev kirasını ödeyebilirim ne faturalarımı ödeyebilirim. Devletin küçük esnafa yardım etmesini istiyorum.
Akşam saatleri itibarıyla başladı kısıtlamalar, korona o saatlerde geziyor ve kapanmamız lazım, ama hafta içi gündüz saatlerinde yok nedense! Bazı sektörlerdeki işletmeler kapandı ne yazk ki. Sonra yeni kararlar aldılar ama, hafta içi hayat devam ediyor. İnsanlar alışveriş yapmaya devam ediyor. Hiçbir şey değişmiyor ki. Koronanın bir saat aralığı yok ki, 21 gün tam kapatıp kurtulacaktık. Şu anki uygulamalarla süreç bence daha da uzayacak.
İnsanların alım gücü düştü, ekonomi kötüye gidiyor, işçi sınıfı ekonomik çıkmazın içinde. Ancak “Üretim bir şekilde devam etsin, hayat durmasın” deniyor, işçilerin sağlığı da yaşamları da hiçe sayılıyor.
HAFTA SONU KISITLAMALARINDA SOKAK HAYVANLARINA KİM BAKACAK?
Zor bir dönemden geçiyoruz hem biz insanlar hem de sokak hayvanları. Gelirimin bir kısmını sokakta yaşayan hayvanların mama ihtiyacını karşılamak için ayırıyorum, sadece ben değil çevremdeki birçok esnaf bunu yapmaya çalışıyor. Mamalara uygulanan yüzde 18 KDV düşürebilirler bence. Sadece kendi hayatımızı nasıl geçineceğiz değil sokak hayvanlarını da düşünmek zorundayız. Ama hafta sonu kısıtlamalarında bu hayvanlara kim bakacak. Belediyenin bu konuda herhangi bir desteği yok. Belli başlı kentlerde Antalya’nın belli ilçe belediyelerinin bu konuda önlemleri oluyor fakat yeterli değil.

KUAFÖR SARF MALZEMECİSİ İLKAY: VERGİ, DÜKKAN KİRASI, EV MASRAFLARI BİZİ ÇOK ZORLUYOR

Antalya’da kuaför ve berber malzemeleri satış dükkanımızı eşimle birlikte çalıştırıyoruz. Eşim servisle her gün bir bölgede kuaförleri ve berberleri dolaşıyor. Ben dükkanda perakende satış yapıyorum. Bu şekilde maddi ve manevi birbirimize destek oluyoruz. 2 çocuğumuz var.

Pandemiden önce ekonomik krizin etkilerinden kurtulmaya çalışırken tüm dünyayı saran virüsün etkisiyle kuaförler kapanınca biz de dükkanımızı kapattık. Kuaförler açıldı ama umduğumuz gibi olmadı, birçok salon krizi atlatamadı. Bu süreçte 105 bin lira kredi çektik. Evimizi ipotek verdik. Yeniden yasaklar geldi. Vergi, dükkan kirası, ev masrafları bizi çok zorluyor.

okullar uzaktan eğitime geçtiği için çocuklarımız evde. Biz işteyiz ve sürekli onları düşünmek zorundayım. Aklım sürekli evde kalıyor. Eve yardımcı bir çalışan alıp hem evle hem çocuklarla ilgilenmesini ve bir kişinin daha gelir sahibi olmasını çok isterdim. Sosyal destekler yok. Pandemi öncesi ekonomik kriz. Şimdi pandemi ve daha büyük ekonomik kriz.

Pandemiden bir an önce tüm dünya olarak kurtulmak istiyoruz. Fakat önlemler yetersiz. Salgın azalacağına daha da artıyor. Bu durum çok korkutuyor. Bir an önce ciddi önlemler alınması şart. Aşıların tamamen ücretsiz yapılması gerekli. Eğer ücretli olacak olursa salgın önlenemeyecek diye düşünüyorum. Parası olana sağlık değil tüm vatandaşlara eşit sağlık hizmeti.