1914 yılında İstanbul’da doğan Jale İnan, liseyi bitirdikten sonra Aleksander von Humboldt Vakfının ilk bursiyerlerinden biri olarak, arkeoloji okumak üzere 1934 yılında Almanya’ya gitti. Bir yıl sonra da Türk devletinin bursunu kazandı. 1939 yılında patlak veren İkinci Dünya Savaşı’nın dehşet günlerinde, Nazilerin, siren seslerinin, bomba gürültülerinin arasında öğrenim savaşı verdi.

1944 yılında Almanya’dan döndükten sonra, yazar Oğuz Atay’ın ‘‘Bir Bilim Adamının Romanı’’ adlı kitabında yaşamını anlattığı Mustafa İnan’la evlendi. 1945 yılında tek çocukları Hüseyin İnan dünyaya geldi.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü’nde Prof. Dr. C. Bosch’un asistanlığını yapan Jale İnan, 1946 yılında İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Kürsüsünün çalışmalarına katıldı. Kürsüde Prof. Dr. Arif Müfit Mansel’in asistanlığını yapmaya başlayan Jale İnan, çok zor koşullarda gerçekleşen bir eğitim misyonunu da üstlendi. Yine aynı yıl Arif Müfit Mansel’le birlikte Türk Tarih Kurumu adına Antalya’nın Side ve Perge antik kentlerinde kazılara başladı ve bu kazılar, kesintisiz devam etti. Perge’de gün ışığına çıkarılan eşsiz eserler nedeniyle Antalya Müzesi, iki defa genişletilmek zorunda kaldı.

1940’lı yılların olağanüstü zor, yoksulluk ve yoksunluk içinde geçen günlerinde, bir kadın olarak kazı düzenlemek, herkesin üstünden kalkacağı bir iş değildi. Jale İnan, bu sorunları kolaylıkla aşmayı başardı. Bu iki ana kazının dışında Kremna ve Pamphylia Selukeia’sında kurtarma kazıları yaptı ve buraları tarihi eser kaçakçılarının yağmasından kurtardı. Yaptığı kazılar, özellikle son 25-30 yıldır, yöre halkının gelir düzeyinin yükselmesine de neden oldu. Kazıların yanı sıra Side Müzesi’ni de kuran de kuran Jale Hoca’nın 1980’de Perge kazıları sırasında bulduğu bir heykel parçasının peşinde, polisiye roman kahramanlarına taş çıkarırcasına yaptığı çalışma ise birçok açıdan ibret alınacak bir olay:

Jale İnan 1980 yılında Perge’de bir Herakles heykelinin parçasını bulur. Ama heykelin belden yukarısı yoktur. Bugün belden aşağısı Antalya Müzesi’nde sergilenen heykelin üst bölümünün ABD’ye kaçırıldığı söylentileri dolaşır. Jale İnan, bir dedektif gibi çalışmaya başlar ve izini bulur. Konuyla ilgili olarak yazdığı makaleyle de bu iki parçanın birbirine ait olduğunu öne sürer. Yıllar süren ısrarlı çalışmaları sonunda bu iddiasını kanıtlama fırsatı da bulur. 1990 yılında Boston Mitropolitan Müzesi’nda bir alçı kopyayla iki parçanın birbirine ait olduğunu kanıtlar.

Meslek hayatı başarılarla dolu olan Prof. Dr. İnan 26 Şubat 2001’de yaşamını kaybetti. Ömrünü arkeolojiye adayan İnan mesleğiyle ilgili kazibilimin kitaplardan değil, kazı yaparak öğrenileceğine inanır, en büyük arzu ve dileğinin iyi arkeologlar yetiştirmek olduğu söyler.

Kaynak: kimkimdir.gen.tr

Fotoğraf: kulturvarliklari.gov.tr