GÜNÜN KADINI: Animatör, çizer, gölge (silüet) film yapımcısı Lotte Reiniger
Animatör, silüet kesimcisi ve kitap çizimcisi, illüstratör olan Charlotte ‘Lotte’ Reiniger, Alman film yönetmeni ve silüet animasyonunun önde gelen öncüsüdür.

Lotte (Charlotte) Reiniger 2 Haziran 1899’da Berlin-Charlottenburg’da doğdu,19 Haziran 1981’de Dettenhausen’de öldü. Reiniger 1930’lu yıllarla 1950’li yıllar arasındaki zaman dilimini genellikle, peri masalları ve klasik hikayelere dayanan kısa filmler yapmakla geçiren

Alman bir animatör, silüet kesimcisi ve kitap çizimcisi, illüstratördü. Onun animasyonları kesilip çıkarılmış kağıtlarla oluşturulan silüetlerden meydana gelmeleri ve şiirsel, elastik hareketleriyle farkını ortaya koyardı. 1926’dan kalma silüet filmi “Prens Ahmet’in Maceraları” ilk uzun metrajlı filmdir.

Charlotte Reiniger, Charlottenburg’da orta sınıf bir ortamda büyüdü. Çin’in silüet kuklacılık sanatına hayran kaldı. Seyircisi ailesi ve arkadaşları olan ilk kukla tiyatrosunu yaptı. Gençliğinde filmlere duyduğu sevgi oluştu. Başlangıçta Georges Méliès ve özel efektlerinden etkilendi. Ardından, kendini Berlin’deki Deutsches Theatre’da Max Reinhardt’tan oyunculuk dersleri almaya teşvik eden Paul Wegener’in (aktör ve yönetmen) filmlerini keşfetti. Paul Wegener de onu Kültürel Araştırmalar Enstitüsüne getirdi. Orada, 6 Aralık 1921’de evlendiği Carl Koch (1892-1963) ile tanıştı.


İLK UZUN METRAJ ANİMASYON FİLMİ PRENS AHMED’İN MACERALARI
İlk filmi Aşık Kalbin Süsü 1919’da çekildi. Animasyonunu kendisinin yaptığı bir masanın üzerinde silüetlerini fotoğraflayarak hazırladı. Siyah bir kartondan kesilen hareketli figürlerin yerleştirildiği bir cam plaka aşağıdan aydınlatılıyor, masanın üzerine monte edilmiş bir kamera sahneyi çekiyordu. İlk sessiz filmler saniyede 16 kayıt gerektiriyordu. Paul Wegener The Lost Shadow (1921) filmine Lotte Reiniger’ın çizgi film parçalarını monte etti. Sonra Julius Pinschewer için reklam filmi ve Kül Kedisi (1922) ve Çizmeli Kedi (1934) gibi masal uyarlamaları izledi. 1923’te ilk uzun animasyon filmi olan Prens Ahmed’in Maceraları’na başladı. Film, 300 bin tek çekimden sonra 1926’da bitti. Bir sonraki filmi Dr. Doolittle ve hayvanları (1928) için besteci Paul Dessau, Kurt Weill ve Paul Hindemith ile çalıştı. Bunu Harlekin (1931), Carmen (1933) ve Papageno (1935) gibi diğer müzikal filmler izledi. Reiniger-Koch çiftinin tanıdıkları arasında yayıncı çift Else ve Günther Wasmuth vardı. Wasmuth filmi kitap olarak yayımladı.

1920’lerde László Moholy-Nagy, Karl Schmidt-Rottluff, Carl Zuckmayer, Hans Sahl, Fritz Lang ve Georg Wilhelm Pabst ile tanıştı. Pabst için Don Quichotte (1933) animasyon dizileri üretti. Reiniger, Bertolt Brecht çevresindeki edebi sahnenin de bir parçasıydı. Beraber hazırlamak istedikleri animasyon çevresi, 1933’ten sonraki siyasi değişimler nedeniyle gerçekleştirilemedi.


Ekonomik zorluklar ve ayrıca birçok Yahudi ile arkadaş oldukları için Carl Koch ve Lotte Reiniger, Nazi döneminin başında Almanya’yı terk etmeye karar verdiler. 1935’te önce Londra’ya gittiler. Kalıcı oturma izni alamadıkları için 1943’te Paris ve Roma’da yaşadılar. Burada da diğer sanatçılarla yakın temasları vardı. Igor Fyodorovich Stravinsky, Lotte Reiniger’in Pulcinella süitinden bir bölümünü filminde kullanmasına izin verdi. Lotte Reiniger ve eşi La Marseillaise (1937) filminde Jean Renoir ve Luchino Visconti ile çalıştı.1943 Noelinde, çift Reiniger’in hasta annesine bakmak için Berlin’e döndü. Altın Kaz filmi 1944-1947 yılları arasında yapıldı.1945’ten 1948’e kadar Lotte Reiniger, Berlin’deki gölge sahnesinde çalıştı. Arkadaşı Elsbeth Schulz ile işbirliği içinde Erkek Kardeşler ve Kız Kardeşler, Çizmeli Kedi ve Uyuyan Güzel masalları yaratıldı.1949’da çift Londra’ya taşındı. Sonraki yıllarda BBC için filmler çekildi. Grimm, Hans Christian Andersen masallarının film uyarlamaları ve Arabian Nights’ın (Binbir Gece Masalları) silüet teknikleri olağanüstüdür. Cesur Küçük Terzi filmi için 1954’te Venedik Bienali’nde ödül aldı. 1963’te eşi Carl Koch öldü. 1971’de Wolfgang Amadeus Mozart’ın eserlerini silüet tekniğiyle canlandırmaya başladı. Così fan tutte, Don Giovanni, Figaro’nun düğünü ve Sihirli Flüt (1973) gibi operalardan motifler ve sahneler gerçekleştirdi. 1979’da Dettenhausen’e taşındı. 19 Haziran 1981’de hayata veda etti.


İlgili haberler
GÜNÜN KADINI: Gisela Elsner

Eserlerinde ‘Savaş Sonrası Almanyası’nın iki yüzlü politikasını hicivle anlatan yazar Gisela Elsner...

GÜNÜN KADINI: Dora Benjamin

Alman ekonomist, sosyal bilimci ve psikolog olan Dora Benjamin yaşamı boyunca Nazi faşizminden kaçar...

GÜNÜN KADINI: Elisabeth Schumacher

Grafik sanatçısı Elisabeth Schumacher, Nazi rejimine karşı Rote Kapelle örgütü içinde aktif mücadele...