Yolu Kurtuluştan Geçen Kadınlar: O günleri benzer biçimde yaşamış tüm devrimci kadınların hikâyesi

KÜLTÜR SANAT

12 Aralık 2022 18:00

Dipnot Yayınevi tarafından yayımlanan Kurtuluş hareketinin sözlü tarih çalışmasının dokuzuncusu kadınların anlatımlarına yer veriyor.

“Yolu Kurtuluştan Geçen Kadınlar”, “Kurtuluş Kendini Anlatıyor” sözlü tarih çalışmasının dokuzuncu kitabı olarak okuyuculara ulaştı.

Kitapta, Türkiye’de sosyalist hareketin yükseldiği ve 12 Eylül 1980 darbesi ile kesintiye uğrayarak gerilediği dönemlerde, kendilerinin ve halklarının kurtuluşu için mücadele ederken yolları Kurtuluş hareketi ile kesişmiş kadınların anlatımları yer alıyor.

Bu anlatımlar o günleri benzer biçimde yaşamış tüm devrimci kadınların da hikâyesidir.

Kadınlar politik bir hareketin içinde yer alırken neler hayal etmişti? O tarihsel dönem içindeki algıları neydi? O zor günleri yaşarken neler hissettiler ve nelerle karşılaştılar? Bunlar sonraki hayatlarını nasıl etkiledi? Yarım asır önceki politik ortam, örgütlenme biçim ve yapısı, karar verme süreçleri, yol ayrımları gibi tarihi süreçleri Kurtuluş içinde yaşamış kadınların anlatımlarıyla aktarmaya çalıştık.

Kadınlar, fabrikalarda, mahallelerde, okullarda, derneklerde, sendikalarda, yayın organlarında, mahkemelerde, cezaevlerinde, karakol ve cezaevi kapılarında, hayatın daha birçok alanındaki siyasi mücadelenin içinde yer aldı. Sempatizan, militan, kadro gibi kategorilerle mücadelenin içinde koştururken erkeklerin karısı, annesi, kızı, bacısı, yakını vb. olarak tanımlandılar. Yok sayılmaya çalışıldıkları her durumda bıkmadan, usanmadan mücadeleye devam ettiler. Bir yandan mücadele içinde yer alırken diğer yandan kendilerini ve yakınlarını hayatta tutabilmenin kavgasını verdiler.

Her biri Türkiye’nin farklı bölgelerinde doğmuş, farklı kültür, eğitim ve aile yapılarına sahip yirmi kadınla yapılan sözlü tarih çalışması, içinde yer aldıkları örgütlenmenin mücadele tarihiyle de cesur bir yüzleşme aynı zamanda.

Anlatımların en çarpıcı özelliklerinden birinin, her biri çeşitli politik baskı ve zorluklarla mücadele eden bu kadınların, büyük bir cesaret ve içtenlikle yaşadıklarını paylaşırken en çok yaralandıkları konunun, en yakınlarında olan erkeklerden gelen engelleme, ayrım hatta fiziksel ve duygusal şiddet olduğunu açık yüreklilikle ifade ediyor olmalarıydı.

Bir diğeri de dizinin diğer sekiz kitabındaki anlatımlardan farklı olarak, politik baskıların yanı sıra, gündelik hayatın çetrefilli yollarının ortaya çıkardığı yıpratıcı koşullarla çoğunlukla yalnız başlarına baş etmek zorunda kalan kadınların dirençleri ve anlatımlarındaki samimiyetti.