Okurumuzun Sorusu:

25 Ocak 2020 tarihinden bu yana askeriye içerisindeki şahsa ait bir kantinde çalışıyorum. İşe başlarken yazılı bir sözleşme imzalamadım ancak patronum “işe sabah 7’de başlayıp 5’te çıkacağımı, haftada 1 gün izin hakkımın olduğunu” söylese de bir süre sonra günde 12 hatta çoğu kez 13 saat çalışmak durumunda kaldım. Aynı şekilde haftalık izinlerimi de kullanmama izin verilmedi. Sadece bazı ailevi ve sağlık problemlerim nedeniyle uzun süreli ücretsiz izinlere ayrıldım yani maaşımdan izinli olduğum sürenin kesintisi yapıldı. İşimden iki sefer de kovuldum, haksız nedenlerle hem de. Dediğim gibi, ben askeriyede çalışıyorum ve bazı konularda albay ile bizzat görüşüp alay içerisindeki sıkıntılarımı bir çalışan olarak dile getirmem gerekiyor. Ancak yazılı bir kural olmamasına rağmen patronum albayla diyaloğa girmemin “kendince” yasak olduğunu dile getirerek ve aynı zamanda hakaret ve şahsımı zedeleyecek imalarda bulunarak beni kovdu. Sonra tekrar çağırdı ancak mobbing uygulamaya devam etti, görev yerimin dışında yerlerde de çalıştırdı, resmî tatil ve bayramlarda herhangi bir ücret almadım, fazla mesai ücreti de almadım ve üstelik en son işten kovduğunda istifa ettiğimi belirterek sigortamı bitirmiş. İşe geri çağırdığında ise sigortamın iptal edildiğini bana bildirmedi yani ben kendi kendime öğrenene kadar sigortasız çalıştırıldım. Bu nedenlerle patronumun, diğer çalışanların mobbing ve hakaretlerine katlanamadığım için işimi 14 Aralık 2020’de bıraktım. Bu durumda faydalanabileceğim ve faydalanamayacağım haklar nelerdir? Şimdiden teşekkür ediyorum. 

Okurumuzun sorusunda sayısız hak ihlali ve İş Yasası’na aykırı davranış var.

İşçinin işe girerken yanıltılması. Fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi, tatil günü çalışmalarının ödenmemesi, işçinin görevi dışındaki işlerde çalıştırılması, haksız işten çıkarma, kötü muamele, hakaret, İŞKUR’a yanlış işten çıkış bildirimi, sigortasız çalıştırma...

Keşke okurumuz bizle işten ayrılmadan önce temasa geçseydi. Okurumuza 1 yılını doldurana kadar dayanmaya çalışmasını, ardından yazılı olarak haklı fesih yapmasını tavsiye eder, böylece kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti de alabileceğini not düşerdik.

Peki okurumuz bu aşamada ne yapabilir?

Okurumuz yazılı olarak haklı fesih yaparak işten ayrılsaydı daha iyi olurdu. Ancak Yargıtay kararlarına göre, haklı fesih gerekçeleri olan ve bu nedenle işten ayrılan işçi yazılı fesih yapmasa da haklı fesih yapmış gibi ilgili haklarını talep edebilir.

Dolayısıyla okurumuz işverene bir ihtar göndererek, yukarıdaki nedenlere dayanarak İş Yasası’nın 24. Maddesinin 2. Fıkrası uyarınca haklı nedenle derhal fesih yoluyla işten ayrıldığını bildirebilir ve ödenmeyen tüm haklarının (fazla mesai ücreti, tatil günü çalışması ücreti vb.) ödenmesini talep edebilir. Okurumuz ayrıca işverenden ödenmeyen sigorta primlerinin ödenmesini ve işten ayrılmak zorunda bırakıldığı için de uygun bir tazminat isteyebilir. İşveren ödeme yapmadığı takdirde okurumuz arabulucuya başvurarak, arabulucuda anlaşma olmazsa da dava yoluyla haklarını talep edebilir.

Eğer okurumuz son işten ayrıldığı tarih itibariyle son 3 yılda 600 gün prime sahipse ve işverenin istifa etmiş gibi göstermesi nedeniyle işsizlik ödeneğinden yararlanamamışsa okurumuz mahrum kaldığı işsizlik ödeneğini de işverenden isteyebilir. Önemli bir not daha düşelim. İşverenin okurumuzu işe geri çağırdıktan sonra sigortasız çalıştırdığı dönemi de prim ödenmiş gibi 600 gün hesabına dahil etmek mümkündür.

Okurumuz sigortasız çalıştırma nedeniyle işvereni SGK’ya ve ilgili askeri kuruma da şikâyet edebilir.