Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Özel bir şirkette üç buçuk yıllık çalışanım. Part-time çalışıyorum. Doğumdan sonra İŞKUR’un annelere tanıdığı ilk çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay yarım çalışma hakkından part-time olduğum için yararlanabilir miyim? Ve kullandım diyelim, ücretsiz izin hakkımı yarım çalışmadan önce mi sonra mı kullanabilirim? Şimdiden teşekkür ederim.

Öncelikle temel bilgileri paylaşalım. İş Yasası’nın 74. maddesinde 2016 yılında yapılan değişikliğe göre kadın işçi 16 haftalık normal analık iznini kullandıktan sonra, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün boyunca “yarım çalışma” hakkını kullanabilir.

Kadın işçi haftalık çalışma süresinin yarısı kadar (22,5 saat) çalışır ve bu sürenin ücretini işvereninden alır, işveren bu sürenin primini de öder. Geri kalan sürede işçi ücretsiz izinli sayılır ve bu süre için yarım çalışma ödeneği İŞKUR tarafından ödenir. Yarım çalışma ödeneği 2022 yılı için günlük net 165,5 TL’dir. İŞKUR ayrıca yarım çalışma ödeneği ödediği gün kadar sigorta primi öder.

Her ne kadar ilgili yasa ve yönetmeliklerde bu hakkın sadece tam zamanlı çalışanlara yönelik bir hak olduğuna ilişkin açık bir hüküm olmasa da İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek 5. maddesine göre bu haktan yararlanabilmenin ön koşullarından biri de son 3 yılda 600 gün prime sahip olmanın yanı sıra İş Yasası’nın 63. maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışmaktır.

İş Yasası’nın 63. maddesine göre ise “Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir.” İş Yasası’nın 63. maddesi tam zamanlı çalışan işçiler için haftalık çalışma süresini düzenlerken, kısmi süreli (part-time) çalışma İş Yasası’nın 13. maddesinde düzenlenmiştir. Sonuç olarak analık izni sonrası yarım çalışma hakkı, tam zamanlı çalışanlara göre tasarlanmış bir hak olup, kısmi süreli çalışanların bu haktan yararlanması bu koşul nedeniyle mümkün gözükmemektedir.

Yine de mevzuatta çok açık bir hüküm bulunmadığı için okurumuz İŞKUR’a başvurup şansını deneyebilir.

Son bir not. Yarım çalışma hakkının analık izninin hemen ardından kullanılması gerekmektedir.