Okurumuzun Sorusu:

Merhaba. Eşim adına bir sorum olacak. Eşim 17 haftalık hamile. Taşeron şirkete bağlı sağlık çalışanı olarak çalışıyor. Biz hafif işlerde çalıştırılması için hastaneden sağlık durumu raporu aldık. Ama işveren “Bu konu beni bağlamaz, 32. haftaya kadar çalışır”diyor. Şirket hiçbir şekilde ücretsiz izin vermiyor. İki defa 21 gün heyet raporu aldık. Yazılarınızı okudum. Sizden fikir almak istedim. 

Konuya ilişkin mevzuat çok açık. Gebe veya Emziren Kadınların Çalışma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik ve bu Yönetmeliğin 7. maddesinin 3. fıkrasına göre:

■ Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde gebe çalışan, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde çalışanın ücretinde bir kesinti yapılmaz.

■ Başka bir işe aktarılması mümkün değilse, çalışanın sağlık ve güvenliğinin korunması için gerekli süre içinde, isteği halinde çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli sayılması sağlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Yasal düzenleme çok açık. Okurumuzun eşinin sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılması gerektiği sağlık raporu ile tespit edilmiş.

Bu durumda taşeron şirket okurumuzun eşini sağlığına uygun daha hafif bir işe aktarmakla yükümlü. Eğer bu mümkün değilse, yani okurumuzun eşinin aktarılabileceği bir iş yoksa, taşeron şirket ücretsiz izin vermek zorunda.

Türkiye Cumhuriyeti kanun ve yönetmelikleri herkesi bağlar. Taşeron şirketleri de bağlar!

Peki okurumuzun eşi ne yapabilir?

Hem İş Yasası’nın 2. maddesi hem de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği asıl işveren (yani sağlık kurumu) taşeron şirketle birlikte işçinin sağlığından sorumlu. Dolayısıyla okurumuzun eşi asıl işverene bir dilekçe ile başvurarak durumu anlatabilir. Sağlık raporuna rağmen hafif bir işe aktarılmadığını ve ücretsiz izin de verilmediğini belirtebilir. Asıl işverenden gerekli önlemlerin alınmasını talep edebilir. Bu durumda asıl işveren gerekli önlemlerin alınmasını (yani ya hafif işe aktarma ya da ücretsiz izin) sağlamak zorunda.

Okurumuzun eşinin bu başvurusuna rağmen asıl işveren de yasal yükümlülüğünü yerine getirmezse okurumuzun eşinin önünde iki ayrı seçenek var.

1) Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkını Kullanmak: Okurumuzun eşi İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili yönetmeliklere uyulmadığı için İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrası uyarınca haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanarak işten ayrılabilir. Bir yılını doldurmuşsa kıdem tazminatını ve diğer tüm yasal haklarını (hem taşeron şirketten hem asıl işverenden) talep edebilir. Okurumuzun eşi ayrıca işten ayrılmak zorunda bırakıldığı için yaşadığı zararın tazminini de isteyebilir.

2) Doğrudan Ücretsiz İzne Çıkmak: Okurumuzun eşi işten ayrılmak yerine tek taraflı olarak ücretsiz izin hakkını kullanabilir. Okurumuzun eşi hem taşeron şirkete hem de asıl işverene yazılı olarak başvurarak, sağlık raporuna rağmen hafif işe aktarılmadığı gibi ücretsiz izin de verilmediğini; kendi sağlığı ve bebeğinin sağlığı için mevcut işine devam etmesinin olanaklı olmadığını; dolayısıyla Gebe veya Emziren Kadınların Çalışma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca ücretsiz izne çıktığını bildirebilir. Bu nedenle okurumuz işten çıkarılırsa bu İş Yasası’na aykırı olacak ve okurumuzun eşi işe iade isteyebileceği gibi tüm yasal haklarını (kıdem, ihbar vb.) da talep edebilecektir.

Her iki durumda da hem asıl işvereni hem de taşeron şirketi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına şikâyet etmek mümkündür.