Okurumuzun Sorusu:

Eşimin işe giriş tarihi ile hamile olduğu zaman arasında 1 hafta var ya da yok. Eşim 3 aydan beri çalışıyor. Eşimi sırf hamile olduğu için işten çıkaracaklarını söylemişler ve her gün fazla mesaiye bırakıyorlar. Normalde yasak olan bir sistem ama eşime hamile olduğu için ayrımcılık yapıyorlar. İşyeri eşime işten çıkarma yetkisi olduğunu belirtmiş. Bu çerçevede bizim ne yapmamız lazım.  

Öncelikle şunu belirtelim. İş Yasası’nın 18. maddesi çok açık, hamilelik işten çıkarma gerekçesi olamaz. İşverenin kadın işçiyi hamile olduğu için işten çıkarma yetkisi yoktur.

Kadın işçi sırf hamile olduğu için işten çıkarılırsa (işveren kâğıt üzerinde başka sahte bir neden gösterse bile) bu işten çıkarma İş Yasası’na aykırı olur. Kadın işçi (iş güvencesi kapsamında olup olmamasına göre değişmekle birlikte) çeşitli yasal haklar talep edebilir.

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 7. maddesi çok açık bir düzenleme içeriyor.

Bu maddeye göre “Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçilere” fazla çalışma (mesai) yaptırılamaz!

Aslında işveren de hem okurumuzun eşini hamilelik nedeniyle işten çıkaramayacağını hem de hamile işçiye fazla mesai yaptıramayacağını biliyor. Çok açık görülüyor ki, işveren okurumuzun eşini işten çıkardığı takdirde ödemek zorunda kalabileceği yasal haklardan kurtulmak için okurumuzun eşini her gün fazla mesai yapmaya zorluyor ve istifa etmesini sağlamaya çalışıyor.

Bunun adı ayrımcılıktır, bunun ad mobbingdir! Peki okurumuzun eşi ne yapabilir?

1) İş Yasası’nın 24. maddesinin 2. fıkrasından doğan haklı fesih hakkını kullanarak derhal işten ayrılabilir. Bu istifa değildir.

2) İşverenin hamilelik nedeniyle uyguladığı ayrımcılıktan kaynaklı olarak İş Yasası’nın 5. maddesi uyarınca ayrımcılık tazminatı talep edebilir.

3) İşverenin mobbing uygulamasından kaynaklı olarak maddi ve manevi tazminat isteyebilir.

4) Ücret, fazla mesai ücreti vb. tüm haklarını talep edebilir.

5) Okurumuzun eşi bu haklarını arabulucuya başvurarak, anlaşma olmazsa da dava yoluyla talep edebilir.

6) Okurumuzun eşinin olası bir davada mobbing uygulandığını, hamileyken sürekli fazla mesaiye bırakıldığını ve işten çıkarılmakla tehdit edildiğini ispatlaması gerekebilecektir. Dolayısıyla haklı fesih hakkını kullanmadan önce mümkün mertebe yazılı delil toplamakta (mesai çizelgesi vb. fazla mesaiyi ispatlayabilecek her türlü belge) ve mümkünse tanık ayarlamakta yarar var.

Son olarak şunu belirtelim. Bu durumu incelediğimde ben çok açık ve net bir biçimde mobbing görüyorum. Ancak olası bir davada bu yönde karar verileceğinin garantisini vermem (ya da başka birinin böyle bir garanti vermesi) mümkün değil.

Okurumuz ve eşinin haklı fesih yoluna gitmeden önce bir avukatla görüşmesinde ve bu süreci düzenli yasal destek alarak yürütmesinde yarar var.