Okurumuzun Sorusu:

3 yıldır çalıştığım kurumdan evlilik sebebiyle ayrılmak istediğimi belirttim. Sözleşme bitimine kadar çalışmak zorunda olduğumu belirttiler. Böyle bir zaman sınırlaması var mı acaba yoksa dilekçemi verir vermez kurumdan ayrılabilir miyim?  

Sorudan okurumuzun belirli süreli iş sözleşmesi ya da asgari süresi belirli belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı anlaşılıyor.

Genel kural olarak söyleyecek olursak belirli süreli iş sözleşmesi ya da asgari süresi belirli belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan kadın işçiler de evliliklerini takip eden 1 yıl içinde istedikleri zaman evlilik nedeniyle fesih haklarını kullanarak işten ayrılabilirler. Çalıştıkları işyerinde 1 yılını doldurmuş olan işçiler kıdem tazminatını da hak kazanırlar.

Yani belirli süreli iş sözleşmesi ya da asgari süresi belirli belirsiz süreli iş sözleşmesi, evlilik nedeniyle fesih hakkını ortadan kaldırmaz. İşçiye sözleşmesinin sona ereceği tarihe kadar çalışma zorunluluğu doğurmaz.

Bununla birlikte iş sözleşmesinde bir cezai şart olup olmadığına da bakmak gerekir. Çünkü sözleşmede eğitim giderine bağlanmış bir cezai şart var ise evlilik nedeniyle fesih hakkını kullanan kadın işçi kıdem tazminatına hak kazansa bile bu cezai şartı ödemek zorunda kalabilir.

Okurumuz çalıştığı işyerini ve sözleşmesinde cezai şart olup olmadığını belirtmemiş.

İki ihtimal üzerinden gidelim.

Okurumuz özel öğretim kurumunda çalışan bir öğretmense ve sözleşmesinde bir cezai şart yoksa evlilik nedeniyle fesih hakkını dilekçesini verdiği anda kullanıp derhal işten ayrılabilir ve kıdem tazminatını talep edebilir. Eğer okurumuzun sözleşmesinde bir cezai şart olsa bile okurumuzun cezai şart ödemek zorunda kalmaksızın evlilik nedeniyle fesih hakkını kullanması söz konusu olabilir. Çünkü Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2015/16800E., 2017/5838K. sayılı ve 04.04.2017 tarihli kararında şu cümle yer almaktadır: “Ayrıca somut olayda davalının işten ayrılma tarihinde evli olmadığı da nazara alındığında evlilik nedeniyle haklı fesih şartının gerçekleşmediği anlaşılmıştır.” Bir öğretmenle ilgili olan bu kararda evlilik nedeniyle fesih “haklı fesih” olarak nitelendirildiği için cezai şartın ortadan kalkacağı sonucuna ulaşıyorum. Ancak altını çizmek isterim. Bu, Yargıtay kararından hareketle yaptığım bir yorum. Yani kesin bir şey söyleyemiyorum. Detaylar için şu yanıtımıza bakılabilir.

Gelelim ikinci ihtimale. Okurumuzun sözleşmesi “asgari süresi belirli belirsiz süreli iş sözleşmesi” olabilir. Bu sözleşme türüne özellikle bankacılık ve finans alanında rastlanmakta, bu tür sözleşmelerde işçiye verilen eğitim karşılığında işçiden belli bir süre çalışması istenebilmekte, aksi takdirde bir ceza getirilebilmekte, yani eğitim giderlerine bağlı bir cezai şart olabilmektedir. Bu durumda Yargıtay kararları açıktır. Evlilik nedeniyle fesih, eğitim giderlerine bağlı cezai şartı ortadan kaldırmamaktadır. Okurumuz bu durumdaysa ve evlilik nedeniyle fesih hakkını kullanırsa kıdem tazminatına hak kazansa bile cezai şartı ödemek zorunda kalabilir. Detaylar için şu yanıtımıza bakılabilir.