TTB, 6. ay Deprem Raporu: Olağandışı Durumlara Dayanıksız Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri raporunu, “Benzer acıların yaşanmaması için rantı değil, insan yaşamını önceleyen politikalar bir an önce hayata geçirilmelidir” notuyla paylaştı.

Rapora göre, konteyner alanlarında depremzedeler günde iki öğün aşevinden yemek alıyor ve kendi olanaklarıyla yemek pişirmeye çalışıyor. Bölgede kronik hastalıkları olanlar ve çocuklar için ayrı bir düzenleme bulunmuyor. Depremzedeler genellikle kendi yemeklerini dışarıda, tüplü ocaklarda pişiriyor. Geçici yaşam alanlarının tümünde sağlık birimlerine rastlanmıyor. Aşılar gezici aşı ekipleri tarafından yapılıyor. Aile planlaması ile ilgili malzeme sorunu var. Depremzedelerin bit, uyuz ve ishal şikayetleri devam ediyor. Hijyen ürünlerinin dağıtımında azalma olduğu belirtiliyor.

‘KADINLAR TUVALETE ULAŞIMDA DAHİ ZORLUK YAŞIYOR’

Toplu çadır alanlarında tuvalet ve banyo sayısı yeterli olsa da kadın ve erkek tuvalet ve duş alanlarının aynı yerde bulunması ve gece aydınlatma sorunlarının yaşanması kadınların erişimini olumsuz etkiliyor. Engelli bireyler de tuvalete ulaşımda sorun yaşıyor. Bazı yaşam alanlarında ise kanalizasyon sularının su yüzüne çıkması TTB tarafından gözlemlenen suyun yayıldığı alanlarda oyun oynayan çocukların sağlığını tehdit ediyor.

TTB-SES Hatay Deprem Koordinasyon Merkezine bağlı Kadın Sağlık Birimi çalışmalarında ise TTB Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu, Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası gönüllüleri, kadın mücadelesinde aktif olan sağlık emekçilerinin ve psikologların destek verdiği çalışma kesintisiz devam ediyor. Mevcut çalışmalardan elde edilen tespitler şu şekilde özetleniyor:

■ Kadınlar genel olarak sağlık hizmeti için nereye başvuracağını bilmiyor. Mülteci kadınların için bu sorun daha da derin.

■ Kentte genel olarak smear testi yaygın. Ancak mamografi farkındalığı ve mamografi yaptıran çok az kişi var. Örnek gönderim sorunu ile nedeni ile smear testi alınmıyor. Raporların okunmasıyla ilgili yaşanan sorunlar nedeniyle mamografi çekimi de yapılamıyor. Çoğu mamografi sonucuna hâlâ ulaşamamış durumda.

■ Doğum için Dörtyol, Reyhanlı Özel mozaik, Özel Gelişim, Özel Palmiye ve Özel Reyhanlı MMT Amerikan hastanesi dışında bir kuruluş bulunmuyor. Hizmet veren özel hastanelerden doğum hizmeti için ise çok yüksek ücretler alınıyor.

■ Yine kronik hastalığı olan ya da belirtileri olan pek çok kadın ulaşım ile ilgili yaşadığı sorunlar ve bakım yükünün vermiş olduğu zamansal sorunlar nedeniyle sağlık taramalarını ve takiplerini ötelemiş durumda.

■ Aile planlaması ile ilgili aile sağlığı merkezlerinde genel olarak bir çalışma bulunmamakta. En temel fiziksel ihtiyaçlara dahi ulaşımda güçlük devam ediyor.

■ Vajinit, sistit vakaları haziran ayında kısmen azalmışken tekrar artış göstermeye başlamış durumda. Temelinde su sorunu, tuvalet ışıklandırma yetersizliği, gece güvende hissetmeme, iç çamaşırı ve peçete gibi en temel ihtiyaçların yetersizliği yatıyor.

■ Şiddet genel olarak kentte artmış durumda. Deprem sürecinde Sosyal Hizmetlere gelen 2 bin vaka bulunuyor. Mahallerde yapılan kadın sağlık buluşmalarında da şiddetin belirgin bir biçimde arttığı bilgisi paylaşılıyor.

■ Kadın buluşmalarında belirlenen önemli bir konu da eşinden şiddet gören kadının aynı zamanda çocuğa şiddet uygulamaya başlaması ve bunun kanıksanmış olması.

■ Şiddet ile ilgili ŞÖNİM kurulmuş olsa da çocuk izleme merkezi (ÇİM) henüz bulunmuyor. Adli yardım süreçleri için baro kadın hakları komisyonu ile ilişki kurulabiliyor. Ancak oturmuş bir çocuk hakları komisyonu bulunmuyor. Yine çocukların belirsiz devam eden eğitim süreci, eşit dağıtılmayan bakım emeği ile beraber kadınlarda çaresizliği daha da derinleştirmeye yol açmış durumda.

■ Deprem öncesi de var olan evlilik içi tecavüz devam ediyor, daha da artmış bir şekilde yaşanıyor. Kadınlar büyük bir kısmı cinsel paylaşımlarını sorumluluk (eşe karşı yerine getirilmesi gereken görev) olarak tanımlamıyorlar.

■ Deprem travmanın hâlâ devam ediyor olmasına bağlı adet düzensizliği vakaları da hız kesmeden devam ediyor.

■ Ensest tehdidine karşı önlem olarak çocuk yaşta evliliklerin sık olduğu bölgeler bulunduğu bilgisi paylaşıldı.

■ Yalnız yaşayan kadınların tek başlarına yerleşmelerinde hâlâ sorunların yaşandığı geçici yaşam alanları bulunuyor.

■ Kent merkezinde evi yıkılıp akraba eş dost yanına sığınmak durumunda kalan kadınlarda, vefa ve benzeri soyut kavramlar nedeniyle bakım emeğinin daha da derinleştiği gözleniyor.

Adıyaman’da bir çadır alanı| Fotoğraf: Ekmek ve Gül