İstanbul Pendik ilçesinde oturan 40 yaşındaki Ceyda, pandemi döneminde kuaför salonunda bütün malzemelere zam geldiği için dükkanını kapatmak zorunda kaldı. Tam pandemi döneminde tüp bebek tedavisi görüp doğum yapan ve eşi işsiz olan Ceyda yaşadıkları sıkıntıları anlattı.  

Ceyda Çakar 40 yaşında. 11 yaşında daha kendisi ufacık bir çocukken yatılı çocuk bakıcılığı yaparak ‘iş hayatına’ atıldı. Daha sonra halı kursuna gidip sertifika aldı. 12 yaşında ise bir kuaförde çırak oldu. “Sabahları evden kaçarak işe giderdim, akşam gelince de dayak yerdim” diyor, “Okumayı çok istedim, fakat okutmadılar. Tekstile göndermek istediler, onu da ben istemedim. 20 yaşında bir ortak ile kuaför dükkanı açtım. 2000 yılı zamanlarında rekabet çok yoktu ve az dükkan vardı. Gelirim de o zamanlar çok iyiydi.”

‘MESLEĞİ ÖĞRETECEĞİZ DİYEREK CANIMIZI ÇIKARDILAR’

Ortağına sinirlenip dükkanını bir gecede kapatan Ceyda, 6 yıl sonra tek başına borçlarla yeniden kuaför salonu açmış. Bu 6 yıllık süreçte hiç izin gününün olmadığını söyleyen Ceyda, sabah 6-akşam 11 saatleri arasında çalışmış: “O kadar çok ayakta dururduk ki ayaklarım su toplardı. Çok fazla müşteri geliyordu, ‘Meslek öğreteceğiz’ diyerek canımızı çıkardılar. Özellikle 1997 yılında o kadar çok bahşiş alırdık ki, sırf bahşişi yüksek aldığımız için düşük maaşla çalıştırılırdık. 2002 yılına geldiğimizde ise bir anda bahşişler düştü. Tek kişiye 20 lira bahşiş verenler, 2002 yılında 5 lira bahşiş verip arkadaşınla paylaşırsın demeye başladılar. Ben bahşişlerimle kardeşlerime baktım. Kendime birikim yaptım.”

‘BUGÜN, SADECE GÜNÜ NASIL KURTARSAM DİYE BAKIYORUM’

2006 yılında borçlarla bir kuaför salonu açtığını söyleyen Ceyda, 15 yıl kesintisiz esnaflık yaptı. 27 yaşında evlendi ve tam 14 yıl sonra tüp bebek yöntemiyle bir evlat sahibi oldu. Tam pandemi döneminde bebek sahibi olan ve dükkanı kapanan Ceyda, “Ekonomik olarak Türkiye’nin şartları kötüye gidiyor. Bir sonraki ayı, yılı düşünmek yerine bir sonraki günü düşünmek zorunda kalıyoruz. Çok fazla gelecek kaygısı çekiyorum. Biz de ailecek korona geçirdik. ‘Sevdiklerim, çocuğum ölür mü’ korkum vardı. Çok fazla korkum vardı. Bebeğime bir gelecek hazırlayamıyorum. Sadece bugünü nasıl kurtarsam diye bakıyorum. Sosyal güvenliğim yok. Belirli bir bütçem yok. Özelde normal bebeklerin doğumundan 3 katı daha fazla masrafımız oldu” diye konuştu. Uzun yıllar esnaflık yapan Ceyda, kadınların kendi giyimlerinden kestiğini ve gelir kaynağının kötü olduğu dönemde kadınların kendi ihtiyaçlarından vazgeçtiklerini söyledi.

‘GIDA MALZEMELERİNE HEP ZAM, EKONOMİK SIKINTI ÇEKMEYE DEVAM’

Çok fazla paraya ihtiyacı olduğu bir dönemde dükkanı kapatmak zorunda kaldığını belirten Ceyda, bir kamu bankasından 10 bin lira kredi çekmek zorunda kaldığını ve dükkana 50 günde üçer fatura geldiğini söyledi. Bir de ev ve bebek masrafları eklenince kredinin de bittiğini söyledi. Eşinin de işsiz olduğunu ifade eden Ceyda, “Hamilelik döneminde ve sonrasında iyi beslenemedim, zaten ekonomik olarak çok sıkıntıdaydık. Doğum yapınca da hiçbir şey yiyemedim ve sütüm kesildi. Zaten çok zor bir şekilde hamile kaldım, zor bir doğum süreci geçirdim. Bu mesleği de yaparken birçok ameliyat geçirdim. Üstüne de tüp bebek tedavisi olunca çok fazla ekonomik sıkıntı çektik ve hâlâ da çekiyoruz” dedi.

Pandemi öncesi 300 TL’ye alınan kuaför malzemelerinin şimdi 800 TL’ye fırladığını söyleyen Ceyda, “5 litre kolonyayı 50 liraya alırken şimdi 130 lira. Bu yüzden de sürekli borçlandık. Cengiz Holding, Sabancı gibi tekellerin borçları silindi. Ben ise geri ödemeli kredi çektim. Ben dükkanı kapattım, hâlâ vergi ödüyorum. Bir fabrika 10 yıl vergiden muaf oluyor. Ben küçük bir esnafım hem benden yüksek bir vergi istiyorsun, gelirim kadar vergi ödüyorum ve bana kimse yardımcı olmuyor. Dükkanı devredemedim, malzemem elimde kaldı. Hastalıktan ziyade ekonomik sıkıntımız da var. Maaşlara da zam yok. Ama gıda malzemelerine de hep zam var. Ama ben zam yapamadım çünkü müşteri yoktu” dedi.

SIKINTILARINA RAĞMEN KADIN DAYANIŞMASI İÇERİSİNDE

Bütün bu yaşadığı sıkıntılara rağmen Ceyda, Esenyalı Kadın Dayanışma Derneği kurucularından biri. Ekonomik sıkıntıların yanı sıra esnaflık yaparken de, ameliyat olduğu zamanlarda da, tüp bebek tedavisi gördüğü anlarda bile Esenyalı Kadın Dayanışma Derneğinde birçok kadınla dayanışma içindeydi ve dayanışma içinde olmaya da devam ediyor.