Fabrikada çalışan Esma ile boşanma aşamasında, fabrikada ve daha pek çok yerde yaşadığı sorunları konuşuyoruz. Boşanma sürecini Esma şöyle anlatıyor: "İlk yıllarımız çok güzeldi aslında, ama sonraki 10 sene şiddet, alkol ve borçla geçti. Eşim çok alkol alırdı. Aldıkça da beni döverdi. Her seferinde şiddet, bir öncekine göre artıyordu. Zaten boşanmak istemem de öyle başladı. 'Bu sefer beni öldürecek' dedim, bıçaklandım. Sonra boşanma kararı verdim. Başta ailem destek olsa da şimdi yanımda değiller. Şimdi, ‘Başkasıyla karşılaşıp evlensen ondan ne çıkacağı belli değil, bununla devam et’ diyorlar. Hâlbuki ben, hem çocuğumun hem de kendi canımın derdindeyim" diyor.

ÇALIŞMAYA MECBURUZ BİR ŞEY OLSA SES ÇIKARAMIYORUZ

Kadınların yoğunlukla bulunduğu bir fabrikada çalışan Esma, boşanma haberinin duyulmasıyla bazı insanların ona farklı davranmaya başladığını ve oradaki pek çok kadının bu sorunu yaşadığını söylüyor. “Bizim fabrikada boşanmışsan ya da boşanıyorsan ve bu duyulduysa ne olursa olsun seni bir şekilde rahatsız ederler. Banda gelip ‘Tanışalım mı’ denmesinden tutun, takip edilmeye kadar. Durumdan rahatsız olduğumuzu yukarıya söylesek de bir karşılığı yok. Mesela bir arkadaşımız servis şoförü tarafından taciz ve takip ediliyormuş. Sonrasında bunu yönetime söylemiş. Yönetim durumla ilgilendiklerini belirtmiş. Üç ay görmedik adamı. Sonra bir gördük ki başka servise vermişler sadece” diyor. Fabrikada kadınların çoğunun boşanan kadınlar olduğunu söyleyen Esma, kadınların yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Hepimiz mecburuz çalışmaya. Yalnız başımızayız, evde çocuk var bakman gereken. Bu yüzden de ne olursa olsun ses çıkartamıyoruz. Yemeklerden böcek çıkıyor, susuyoruz; iş kazası oluyor, elimiz, parmaklarımız kesiliyor, susuyoruz. Dul kadınlar derneği mi bu fabrika? Bu kadar boşanmış kadını bir araya toplamaya çalışsan toplayamazsın. Onlar da görüyor bizim mecburiyetimizi, kullanıyorlar.”

EV SAHİBİM DE BOŞANMAMI KULLANMAYA ÇALIŞIYOR

Ev sahibinin de benzer bir şekilde davrandığından bahseden Esma sıkıntıların fabrika ile sınırlı olmadığını şöyle anlatıyor: “Ev sahibim evli. Zaten asgari ücret aldığım için yaşadığım ev bodrum katında, sobalı bir ev. Bu eve mecbur olduğumu ev sahibi biliyor. Şimdi başka bir eve geçsem en kötü 9 bin lira kira vermem gerekir. Zaten benim maaşım 17 bin lira. Faturalar, borçlar, çocuğun masrafı, market derken asla yaşayamam. Durumun bu olduğunu bilen ev sahibi de bana iğrenç tekliflerde bulunuyor, 'Boşanıyorsun da yalnız kalıyorsun. İstersen sana yardımcı olurum' diyor, ama gerçekten yardımcı olmak istediği için değil, bu durumu kullanmak istediği için böyle.”

‘KİMSE BİZE BÖYLE DAVRANAMAZ’

Esma, yaşadığı zorluklara karşı çok dirençli ve kararlı olduğunu ifade ediyor: "Bunlar her yerde var; mahallede, evde. Ama ben boşanmak isteyen arkadaşlarıma da söylüyorum, biz kendi ayaklarımızın üzerinde durduğumuz sürece kimse bize dokunamaz. Boşanma meselesine kadar birçok arkadaşım bana hem maddi hem manevi destek oldu. Hiçbirimiz yalnız değiliz. Bu yaşadıklarımızı kabul etmek zorunda da değiliz. Ben şimdi ayaklarımın üzerinde duruyorum. Fabrikada yaşadıklarımızı da, mahallede yaşadıklarımızı da kadın arkadaşlarımızla birlikte çözmeye çalışıyoruz. Kimse bize böyle davranamaz. Onlar bize böyle davranmayı hak görüyorlarsa, biz de onlara nasıl davranacağımızı biliyoruz.".

Fotoğraf: Ekmek ve Gül