Okurumuzun Sorusu:

Ben anaokulu öğretmeniyim ama özel sektörde çalışıyorum. 4 buçuk haftalık hamileyim. Yani Hazirana kadar çalışma sürem var. Belki kurumumu ikna edersek temmuza kadar çalışabilirim. İşim çocuklarla olduğu için biraz tehlikeli. Kendimi korumam gerekiyor. Bebeğim Temmuzun 10’unda 24 haftalık oluyor. Erken izne ayrılma şansım var mı acaba?

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim.

Okurumuzun erken izne ayrılma sorusunu yanıtlamadan önce, sözleşmenin yenilenmesi konusunu açıklığa kavuşturmamız gerekiyor. Okurumuz özel öğretim kurumunda görev yapıyor ve sözleşmesi her yıl yeniliyor. Mevcut sözleşmesi Haziranda sona eriyor. Altını çizerek belirtelim, okul, okurumuzun sözleşmesini yenilemediği takdirde okurumuza kıdem tazminatı ve diğer yasal haklarını ödemek zorundadır.

Öte yandan okurumuzun sözleşmesi sırf hamile olduğu için yenilenmezse, bu İş Yasası’nın 5. maddesine aykırı olur ve okurumuz hem 4 aya kadar ücreti tutarında ayrımcılık tazminatı hem de sözleşmesi yenilenmediği için mahrum kalacağı analık ödeneğini ayrıca talep edebilir. Çünkü okurumuzun sözleşmesi yenilenmez ve okurumuz 32. haftayı dolduracağı, yani analık iznine ayrılacağı tarihe kadar sigortalı bir işe giremezse, okurumuz analık ödeneği de alamayacaktır.

Diyelim ki bu sorun yaşanmadı ve okurumuzun sözleşmesi yenilendi. Okurumuzun analık iznine 32. haftadan önce ayrılabilmesi İş Yasası’na göre mümkündür.

İş Yasası’nın 74. maddesine göre analık istirahati, doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8, toplamda 16 haftadır. Yine aynı maddeye göre bu süre “işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve doğumdan sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir”.

Yani okurumuzun hekimi, okurumuzun yaptığı işi, bu işin risklerini ve okurumuzun sağlık durumunu da göz önünde bulundurarak, analık istirahatini 32. hafta dolmadan önce, örneğin 24. hafta sonunda başlatabilir. Burada takdir hekime aittir.

Ancak hekim bunu yapmak istese bile SGK’nın koyduğu bir engelle karşı karşıyayız. Birçok kez köşemizde ele aldığımız üzere, SGK’nın analık raporu giriş sistemi, hekim ilgili bilgileri girdiğinde otomatik olarak rapor başlangıç ve bitiş tarihlerini belirliyor ve hekimin raporu daha erken başlatmasına ya da uzatmasına izin vermiyor. Yani çoğul gebelikler haricinde sistem analık iznini otomatik olarak 16 hafta olarak belirliyor.

Dolayısıyla hekim doğum öncesi ya da sonrası analık iznini uzatmak istese bile SGK’nın rapor giriş sistemi İş Yasası’nda yer alan bu hak ile uyumlu olmadığı için raporu bu şekilde giremiyor.

Bir kez daha SGK’yı İş Yasası’nı uygulamaya, rapor giriş sistemini İş Yasası ile uyumlu hale getirmeye ve gerekli değişiklikleri yapmaya davet ediyoruz. Aksi takdirde okurumuzun örneğinde olduğu üzere birçok kadın işçi yasal hakkını fiilen kullanamamaya devam edecek.