Okurumuzun Sorusu:

Şu an 24 haftalık hamileyim. Bebek eşinin aşağıda olmasından dolayı erken doğum riskim var. Normal şartlarda analık iznine 32. haftada çıkılıyor. Acaba doktordan talep doğrultusunda analık iznine 29. haftanın başında çıkılabilir mi?

Öncelikle okurumuzu şimdiden tebrik edelim; rahat ve sağlıklı bir hamilelik süreci ve doğum dileyelim.

İş Yasası’nın 74. maddesine göre analık istirahati, doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8, toplamda 16 haftadır. Yine aynı maddeye göre bu süre “işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve doğumdan sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir”.

Dolayısıyla analık istirahati hekim raporuyla uzatılabilir. Okurumuzun doğumunu yaptıran hekim, analık raporunu uzatabilir. Çünkü hekim, kadın işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğum öncesi ve sonrasında analık istirahatini (raporunu uzatmaya) kanunen yetkilidir. Yasada bu konuya ilişkin bir süre sınırlaması getirilmemiştir.

Dolayısıyla okurumuzun hekimi, erken doğum riskini göz önünde bulundurarak, 28. hafta dolduğunda analık istirahatini (iznini) başlatabilir, yani 8 artı 8 hafta (toplamda 16 hafta) yerine 12 artı 8 hafta (toplamda 20 hafta) analık istirahati verebilir.

Ancak…

Köşemizde birçok kez ele aldığımız üzere SGK’nın analık raporu giriş sistemi, hekim ilgili bilgileri girdiğinde otomatik olarak rapor başlangıç ve bitiş tarihlerini belirliyor ve hekimin raporu daha erken başlatmasına ya da uzatmasına izin vermiyor. Yani çoğul gebelikler haricinde sistem analık iznini otomatik olarak 16 hafta olarak belirliyor.

Dolayısıyla hekim doğum öncesi ya da sonrası analık iznini uzatmak istese bile SGK’nın rapor giriş sistemi İş Yasası’nda yer alan bu hak ile uyumlu olmadığı için raporu bu şekilde giremiyor.

Dolayısıyla bir kez daha SGK’yı İş Yasası’nı uygulamaya, rapor giriş sistemini İş Yasası ile uyumlu hale getirmeye ve gerekli değişiklikleri yapmaya davet ediyoruz. Aksi takdirde okurumuzun örneğinde olduğu üzere birçok kadın işçi yasal hakkını fiilen kullanamamaya devam edecek.

Evet, kadın işçinin doğum izni öncesinde ya da sonrasında normal hastalık raporu alması da mümkündür. Ancak tek hekim raporu ile 10 güne kadar istirahat verilebilmektedir. İstirahat sonrası kontrol muayenesi belirtilmişse -toplamda 20 günü geçmemek üzere- hekim, istirahat raporunu uzatabilir. 20 günden sonrası içinse heyet raporu gerekmektedir. Yani doğum öncesi ya da sonrasında, analık istirahatine ilaveten 20 günden fazla istirahate ihtiyacı olan hamile ya da kadın işçinin heyet raporu alması gerekecektir. Doğum yapmak üzere ya da yeni doğum yapmış kadın işçinin heyet raporuyla uğraşmak zorunda bırakılması abesle iştigaldir. Çünkü İş Yasası, bu durumu göz önünde bulundurarak, tek hekim raporuyla analık izninin ne kadar gerekiyorsa o kadar uzatılmasına olanak sağlamaktadır. Öte yandan analık raporunda ilk 2 gün için kesinti yoktur, oysa diğer hastalık raporlarında SGK ilk 2 gün için iş göremezlik ödeneği vermemektedir.

SGK’ya düşen İş Yasası’nın sağladığı bu hakkın yaşama geçirilmesinin önündeki engelleri kaldırmaktır…