Okurumuzun Sorusu:

Merhaba vardiyalı çalışıyorum. Benim için sıkıntı teşkil etmiyor, izin vesaire istemiyorum şu an. Bazı nedenlerden işyerine gebeliği 4. ay söylesem sakıncası var mıdır? Gece de çalışıyorum, gebeliği söylemenin kanunen süresi var mı veya geç söyleme halinde işveren bir şey söyleyebilir mi? Son aya kadar saklama niyetim yok, sadece 4.ay gibi söylemeyi düşündüm kanunlarda süre var mı?

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 6. maddesinin 1. fıkrasına göre:

“Çalışan, gebelik ve emzirmeye başlama halinde işverenini bilgilendirir”.

Dolayısıyla hamile olduğunu öğrenen kadın işçinin bir sağlık kuruluşundan alacağı belge ile en kısa sürede işvereni bildirme yükümlülüğü vardır.

Yönetmelikte açıkça bir zaman belirtilmemiş olsa da “başlama halinde” ifadesi, kadın işçinin hamileliğini öğrendiği gibi işverene bildirimde bulunması gerektiği anlamına gelmektedir.

İşçi hamileliğini işverenden gizler ve daha sonra bu durum anlaşılırsa işveren işçiyi (İş Yasası’nın 25. maddesinin 2. fıkrası uyarınca) tazminatsız ve ihbarsız işten çıkarabilir.

Altını çizmek isterim. Hamilelik asla işten çıkarma nedeni olmaz. Ancak işçinin hamileliğini işverenden gizlemesi, yani işçinin yasal kurala aykırı davranması işveren için işten çıkarma nedeni olabilir.

Dolayısıyla hamile olduğunu öğrenen işçi en kısa sürede işvereni bilgilendirmelidir. Bu bilgilendirmenin daha sonra ispatlanabilecek şekilde yazılı olarak yapılmasında yarar vardır. Örneğin işvereni sözlü olarak bilgilendiren işçi, ayrıca işverene elektronik posta yoluyla da bilgilendirme yapabilir.

Bazı işçiler, işten çıkarılma endişesiyle hamileliğini mümkün olduğu sürece gizlemeye çalışmaktadır. Ancak bu durum işçinin lehine değil aleyhinedir. İşçinin hamileliğini gizlediği sırada, bir şekilde bu durumu öğrenen işveren işçiyi işten çıkardığı takdirde, işçi hamilelik nedeniyle işten çıkarıldığını ispatlamakta zorluk yaşayabilmektedir.

Bu bilgiler ışığında söyleyecek olursak, okurumuzun hiç vakit geçirmeden hamileliğini işverene bildirmesinde yarar vardır.

Çünkü okurumuz 4. aya kadar beklerse ve 4. ayda işverene bildirimde bulunursa, işveren okurumuzun hamileliğini bildiği halde kendisine bildirmediğini söyleyebilir. Okurumuzun hamileliğini yeni öğrendiğini iddia etmesi de teknik olarak olanaksız olduğu için, okurumuz zor duruma düşebilir. Öte yandan okurumuz 4. aya kadar gece vardiyasında da çalışmış olacaktır. Oysa, hamile ve emziren işçilerin gece vardiyasında çalıştırılması yasaktır.

Bütün bu nedenlerden dolayı okurumuzun en kısa sürede işverene bildirimde bulunması en doğru adım olacaktır.