Okurumuzun Sorusu:

1971 Eylül ayında doğdum. Sigorta başlangıç tarihim 01/10/1988. O zamandan 1.380 gün sigortam var. Şu an iş bulup çalışamıyorum. 1996 ve 2002 doğumlu çocuklarım var. Doğum borçlanması yapsam toplam 2.820 gün ediyor. 3.600 gün prim ve 58 yaş dediler emekli olabilmem için. Kalan 780 günü isteğe bağlı Bağ-Kur yatırsam yaşı beklesem olur mu?

Okurumuzun sigorta başlangıç tarihine göre işçilikten (4-a) emekli olma koşulları:

5.975 gün, 20 yıl sigortalılık, 55 yaş.

Okurumuzun 20 yıl sigortalılığı halihazırda dolmuş durumda. Ancak okurumuzun 4 bin güne yakın prim gün eksiği var ve ayrıca yaşın dolması için 2026 yılını beklemesi gerekiyor.

Dolayısıyla okurumuzun normal emekli olup tam aylık alabilmesi için en kısa sürede sigortalı iş bulup, primini doldurana kadar çalışması gerekiyor.

Ancak okurumuz, “Şu an iş bulup çalışamıyorum” demiş ve ister istemez alternatif arayışı içine girmiş.

Okurumuzun bahsettiği 3.600 gün, 58 yaş; normal emeklilik değil, kolaylaştırılmış emeklilik seçeneğidir. Bu seçenekte emeklilik aylığı tam bağlanmaz, kısmi bağlanır.

Okurumuzun bu haktan yararlanabilmek için gerekli şartları sağlaması 24 Mayıs 2014 tarihinden sonraya denk geliyor. Bu yüzden de okurumuzun kolaylaştırılmış emeklilik seçeneğinden yararlanabilmesi için 3.600 gün primini ve 58 yaşını doldurması gerekiyor.

Altını çizelim. Kolaylaştırılmış emeklilikten kadın işçilerin hangi yaşta emekli olabileceği, 15 yıl sigortalılık, 3.600 gün ve 50 yaş koşullarının hepsinin hangi tarihte karşılandığına göre değişmektedir.

Okurumuzun bu koşulları karşılayabileceğe tarihe göre okurumuzun kolaylaştırılmış emeklilikten emekli olabileceği yaş 58 çıkmaktadır. Okurumuzun bu haktan yararlanabileceği tarih (3.600 günü tamamlaması koşuluyla) 2029 yılı eylül ayıdır.

Okurumuzun 3.600 günü tamamlayabilmesi için 2.220 güne ihtiyacı var. Okurumuz doğumlardan sonraki iki sene hiç çalışmadıysa her bir doğum için 2’şer yıl (720’şer gün), toplamda 1.440 gün borçlanabilir. Bu durumda okurumuzun eksik gün sayısı 780’e düşer. Okurumuz bu süreyi ister sigortalı çalışarak ister isteğe bağlı sigortalılık yaptırarak doldurabilir.

Okurumuz bugün doğum borçlanması yapar ve ardından isteğe bağlı sigortalılık başlatırsa 2 yıl 60 günde 3.600 günü tamamlamış olur. Ancak okurumuzun emekli aylığının bağlanabilmesi için 2029 yılının eylül ayını beklemesi gerekecektir.

Okurumuz doğum borçlanması için yüklü miktarda ödeme yapacağı gibi bir de cebinden isteğe bağlı sigortalılık primi ödeyecek ancak bunların karşılığında bağlanacak aylığı yaklaşık 7 yıl sonra almaya başlayabilecektir.

Ben bu tür durumlarda, eksik prim gün sayısını tamamlamak için yapılacak borçlanmalar ve isteğe bağlı sigortalılıkların yaşın dolmasına yakın dönemde yapılmasını tavsiye ediyorum. Bu tavsiyemin arkasında iki neden var:

1) Bu süre zarfında işçi sigortalı iş bulup yeniden çalışmaya başlayabilir. Yani borçlanma ya da isteğe bağlı sigortalılık yapmadan işçinin primi ödenebilir. Dolayısıyla borçlanma ve isteğe bağlı sigortalılık kısmen ya da tümüyle gereksiz hale gelebilir.

2) Borçlanma ve isteğe bağlı sigortalılık yapacak işçinin primini dolduracağı tarih ile yaşını dolduracağı tarih arasında uzun bir süre olması işçiyi maddi sıkıntıya sokabilir. Daha doğrusu eksik primlerin yaşın dolacağı tarihe yakın dönemde tamamlanması işçinin elini rahatlatabilir. Örneğin işçi borçlanma için çektiği krediyi emekli aylığından ödeyebilir.

Bu iki nedenle okurumuza borçlanma ve isteğe bağlı sigortalılık yapmak için acele etmemesini tavsiye ediyorum. Yani eksikleri tamamlayıp yaşı beklemek yerine, yaşın dolacağı tarihe yakın bir tarihte eksikleri tamamlamayı tavsiye ediyorum.

Son olarak şunu da belirteyim. Okurumuzun doğum borçlanmasını isteğe bağlı sigortalılığını başlatmadan veya isteğe bağlı sigortalılığı başlatırsa da bunu durdurup işçi olarak (4-a’lı) çalıştığı sırada yapmasında yarar var. Çünkü ancak bu durumda doğum borçlanmaları sigortalılık statüsü bakımından işçilikten sayılır ve okurumuz işçiler için olan kolaylaştırılmış emeklilikten yararlanabilir.

Aksi takdirde, yani okurumuz isteğe bağlı sigortalı iken doğum borçlanması yaparsa, borçlanılan süreler işçiliğe (4-a) değil 4-b’ye sayılacak ve okurumuz işçiler için olan kolaylaştırılmış emeklilik seçeneğinden değil 4-b’liler için olan kolaylaştırılmış emeklilik seçeneğinden yararlanabilecektir. Bu durumda okurumuzun tamamlaması gereken prim gün sayısı 5.400 güne çıkacaktır. Dolayısıyla doğum borçlanmasının ne zaman yapılacağına da dikkat edilmesi gerekmektedir.