Okurumuzun Sorusu:

Biz 2020 Nisan Ayından beri Kısa Çalışma Ödeneği alıyoruz. Şirket bizi sadece 5 gün aktif çalışıyor olarak gösterip, 5 günlük maaş ödemesi yapıyor, kalan 25 günü Kısa Çalışma Ödeneği alıyoruz. Ben hamile olunca 2020 Aralık sonrası, 2021 Ocak itibariyle 30 gün tam KÇÖ’ye ayrıldım. Haliyle 2021 Ocaktan beri de hiç SGK primi ödemedi sadece ödenek aldım. Şu an 22 haftalık hamileyim. KÇÖ bitince bir kısmını çalıştırırken ben ve birçok kişiyi ücretsiz izne çıkardılar. Şimdi KÇÖ yine uzadı bittiğinde de 31 ya da 32 haftada olacağım. Daha da uzar mı bilemem… Doğum iznine ayrılmam gerekecek muhtemelen. Yazılarınızdan anladığım kadarıyla KÇÖ’ de olmam doğum izninde iken analık ödeneği almama engel olmayacak sanırım. Ama benim 2020 Nisan ve 2020 Aralık arası yaklaşık 5’er gün, 2021 Ocak dahil ve sonrası 0 gün olarak prim gözüküyor. Ödenek alacak mıyım? Alacaksam şayet hesaplama son 3 ay derken ne zamanı kapsayacak? Çünkü her ne kadar aktif SGK’lı olsam da ödenek bitip izne çıktığımda izinden önceki 3 ay prim ödemesi 0 gözükecek. Değerli yanıtlarınızı bekliyor, teşekkür ediyorum.

Öncelikle okurumuzu tebrik edelim; okurumuza, ailesine ve bebeğine şimdiden uzun, mutlu ve sağlıklı bir ömür dileyelim.

Kadın işçinin analık istirahatine ayrıldığı tarihte kısa çalışma kapsamında olması, analık ödeneğine hak kazanmasına engel teşkil etmiyor. Ancak analık ödeneği alabilmek için doğum tarihinden önceki 1 yıl içinde en az 90 gün prim yatmış olması gerekiyor. Okurumuzun verdiği bilgilere göre, okurumuzun son 1 yılda yaklaşık 45 gün primi olacak ve okurumuz 90 gün prim koşulunu sağlayamadığı için analık ödeneğine ne yazık ki hak kazanamayacak.

Bu sorunu köşemizde birçok kez işledik ve sorunu çözecek yasa teklifini de köşemizde paylaştık. Bu yasa teklifi iki kadın milletvekili tarafından Meclise sunuldu ama ne yazık ki bu teklifler hala görüşülmedi ve Mecliste bekliyor. Detaylı bilgiler bu yanıtımızda mevcut.

Eğer olur da okurumuz 90 gün prim koşulunu sağlayıp analık ödeneğine hak kazanırsa, analık ödeneği hesabında artık son 3 aya değil 1 yıla bakılacak.

Çünkü analık ödeneği için Meclisten çözüm bekleyen on binlerce kadın işçiye kulaklarını tıkayan iktidar, bu sorunu çözmek yerine, analık ödeneği hakkını daha da geriye götüren bir yasa değişikliği yaptı. 22 Nisan 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7316 sayılı Kanuna göre, analık ödeneği hesabında artık kadın işçinin analık iznine ayrıldığı aydan önceki son 12 ay içindeki prime esas kazanç ortalaması üzerinden hesaplama yapılacak.

Örneğin 2021 yılı Mayıs ayı içinde analık istirahatine ayrılan bir kadın işçi için 2021 Nisan - 2020 Mayıs dönemi üzerinden hesaplama yapılacak. Bu 1 yıl içindeki toplam prime esas kazanç tutarı, prim ödeme gün sayısına bölünerek günlük prime esas ortalama kazanç bulunacak. Bu tutarın 3’te 2’si de günlük analık ödeneği tutarı olacak.

Bu 1 yıl içinde primin tam yatmamış olması, eksik günler olması ya da bu süre içinde kısa çalışma ödeneği alınmış olması, analık ödeneği hesabını etkilemiyor. Çünkü kısa çalışma ödeneği, analık ödeneği hesabında dikkate alınmıyor. Öte yandan ortalama alındığı için prim yatmayan günler analık ödeneği tutarını düşürmüyor. Diyelim ki son 1 yılda kadın işçinin 150 gün primi yatmış. Bu 150 gündeki toplam prime esas kazanç, 150’ye bölünerek ortalama günlük kazanç elde edilecek ve hesaplama bunun üzerinden yapılacak. Yani prim yatmayan, kısa çalışma ödeneği veya ücretsiz izinde geçen süre hesaba etki etmeyecek. Bir başka deyişle hesaplama sadece prim yatırılan süre üzerinden yapılacak.

Bununla birlikte son 3 ay değil 1 yılın esas alınacak olması, kadın işçinin eline geçen analık ödeneği tutarını düşürecek. Nasıl bir kayıp yaşanacağına ilişkin örnek bir hesaplama bu yanıtımızda mevcut.