Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kadına şiddet konusunda yaptığı konuşmada, 17 yıllık AKP iktidarlarının sorumluluklarını görmezden gelerek hakimlere ‘kanuna değil, vicdanınıza göre karar verin’ çağrısı yaptı. Hukukçulardan ise Erdoğan’ın sözlerine tepki geldi. “Cumhurbaşkanlığı makamındaki bir kişinin ‘kanun değil, vicdan’ demesi hukuka aykırıdır” diyen avukatlar, Berfin Özek davasında da sorunun zaten kanunda değil, hakimin erkek egemen vicdanla karar vermesinde olduğunu vurguladı.

ERDOĞAN: KANUNA DEĞİL, VİCDANINIZA KULAK VERİN

Asitli saldırıya uğrayan Berfin Özek davasında tüm delillere rağmen failin eylemini “öldürmeye tam teşebbüs” değil, “basit yaralama” olarak değerlendiren mahkeme heyetinin sanık hakkında 13 yıl hapis cezası vermesi kamuoyunda tepkilere neden olmuştu. Beştepe’de Engelli Memur Atama Töreni’nde konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan ise yargının işleyişindeki sorunları görmezden gelerek hakimlere seslendi: “Geçenlerde bir namussuz, bir alçak kızımızın yüzüne kezzap atıyor. Mahkeme 13 yıl ceza veriyor. Ben soruşturuyorum, bana verilen cevap şu; ‘kanunun en yüksek oranı bu.’ Bu kanunu da bizim getirdiğimizi söylüyorlar. Ben de diyorum ki; siz niye kanun diyerek bize cevap yolu buluyorsunuz. Ben kanundan bahsetmiyorum ben haktan, hukuktan bahsediyorum. Böyle bir olay kendi kızının başına gelmiş olsa orada bu olayı nasıl değerlendirirsin? Kanunlara mı bakacaksın? Buradan tüm yargı dünyasına sesleniyorum; bu kanunların sayfaları arasındaki maddelere değil vicdanınıza kulak verin. Her zaman söylüyorum benim yolum kanun yolu değil, hukuk yoludur.”

‘SORUN KANUNDA DEĞİL UYGULAMADA’

Ankara Barosu Kadın Hakları Merkezi Başkanı Avukat İdil Yalçıner Şimşek, Berfin Özek davasında ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “Burada sorun kanunlarla ilgili değil. Eğer kanunlar uygulanırsa cezalar gayet yeterli. Bu söylemler kadınlar üzerinden kanunların değişmesi ve idamın tekrar gündeme gelmesini amaçlıyor. Berfin’in davasında da sorun kanunda değil, uygulamada. Sanığa yaralamadan değil, öldürmeye tam teşebbüsten ceza verilmesi gerekiyordu. Kanunda sıkıntı yok, uygulama ve hüküm yanlış kurulursa ortaya çıkan sonuç bu oluyor.”

ERDOĞAN’IN SÖZLERİ ‘KANUNU UYGULAMA, KENDİN HUKUK YARAT’ DEMEK

Kadın Dayanışma Vakfı Avukatlarından Candan Dumrul da Erdoğan’ın sözlerinin tehlikeli olduğunun altını çizerek şöyle konuştu: “Hakimler kanunu uygulamakla mükelleftir. Eğer kanunlar hukuk tesis etmiyorsa, bu yasama ve yürütmenin sorumluluğudur. Yargının burada bir sorumluluğu olamaz. Öte yandan şunu bu Ceza Kanunu AKP döneminde yapıldı. Erdoğan’ın sözleri açıkça yargıyı etkilemeye teşebbüs anlamına geliyor ve bu suçtur. Kanunun etkili uygulanmasından, hakimin takdir yetkisi kullanmasından elbette şikayet edebiliriz ama bizzat kanunun kendisinden şikayet ediyorsak bu kanun yapıcının sorumluluğudur. Berfin Özek davasındaki sorun ise doğru kanun hükmünün uygulanmamış olmasıdır. Doğru hükmü uygulamamayı kanunu uygulamak olarak savunamazsınız. Erdoğan’ın ‘kanunu uygulama, kendin hukuk yarat’ demesi kaosa davet anlamına gelir. Herkes kendi hukukunu yaratacaksa, kendi vicdani kanaatiyle bunu yapacaksa hiçbirimizin hukuki güvenliği kalmaz bu ülkede.”

Dumrul, asıl sorunun yasalarda değil, uygulamasında olduğunun altını çizerek “Biz yıllardır şunu söylüyoruz; sorun yasaların etkisizliği değil, yasaların etkisiz uygulanması. En önemli problemimiz de yasaları uygulayıcı pozisyondaki hakim ve savcıların toplumsal cinsiyet, ayrımcılık ve nefret söylemleri karşısındaki duruşları oluyor. Yerleşik inanışlara bağlı, toplumun vasatını temsil eden görüşleri benimseyen hukukçular hakim ve savcı olabiliyor” diye konuştu.

‘ERDOĞAN MAHKEMELERİ KENDİ FİKRİNE ÇAĞIRIYOR’

Avukat Gülşah Kaya da her şeyden önce bir Cumhurbaşkanının hele de taraflı yani partili bir Cumhurbaşkanının yargı mensuplarına, hukukun uygulayıcılarına hiçbir talimat veremeyeceğine dikkat çekti ev Erdoğan’ın açıklamalarını şöyle değerlendirdi: “Bir taraftan ‘şiddete önleyeceğiz’ diyerek genelgeler çıkaran ama aynı zamanda kadını erkekle eşit bile görmeyen bir ideolojinin temsilcisinin yargıya bu çağrısı ‘Ben kadına yönelik şiddet konusunda böyle düşünüyorum, sen de böyle yap’ demektir. Erdoğan’ın sözleri aslında bir gerçeği bir kez daha ortaya koyuyor. Şiddet sorununu sadece yasa ile çözemezsin. Devletin tüm organlarının başından sonuna bir bütüncül politikayla şiddet önlenebilir. İstanbul Sözleşmesi de bunu söylüyor. Ne kadar yasa çıkarılırsa çıkarılsın, iktidar ‘Sen o yasayı uygulama’ diyorsa o yasanın zaten bir hükmü kalmıyor. Önemli olan yasanın nasıl uygulandığıdır.”

SORUNUMUZ AİLE İLE DEĞİL, ŞİDDETİN KORUNMASIYLA
Erdoğan konuşmasında ayrıca “Kadına şiddet bahane edilerek aile kurumuna saldıran zihniyet peyda oldu” diyerek kadın örgütlerini de hedef gösterdi.
Bu sözleri de eleştiren Gülşah Kaya “Kadınların bugün biraz hakkı varsa onu elde eden kadın örgütleridir, örgütlü kadın hareketidir. Bunun hedef gösterilmesi, kadın haklarının da hedef alınmasıdır. Ayrıca kadın örgütleri aileyi değil, hükümetin kadını aileye sıkıştırmasına karşı çıkıyor. Kadının aile dışında bir yere konmayışına yani eşitsizliğe karşı çıkıyor” dedi.
Candan Dumrul ise “Biz kadına yönelik şiddeti bahane etmiyoruz. Kadına şiddet konusunda AİHM’de mahkum olmuş ilk ülke olan ülkemizde şiddeti üreten ve ürettiği şiddet devlet tarafından korunup kollanan yegane kurum ailedir. Şiddet üreten bütün mekanizmalara karşıyız. Eğer kadına şiddetin kılıfı, bahanesi aile kurumu olacaksa oraya da karşı oluruz. Bizim önceliğimiz kadın ve çocukların şiddetten korunması. Ailede üretilen şiddete devlet müsamaha gösterdiği için bu kurumla karşı karşıya geliyoruz. Devlet burada sorumluluğunu yerine getirse ve aile içinde üretilen şiddeti ortadan kaldırmak için görevini yapsa o zaman aile sağlıklı bir birim olarak yaşayabilir. Ama zaten insanların hayati tehlike altında yaşadığı koşullarda insanın yaşamasını ailenin yaşamasına tercih ederiz.”