Dünya gazetesinin haberine göre, TurkishWIN ve araştırma kuruluşu XSIGHTS ile TED Üniversitesi iş birliğinde gerçekleştirilen “2024 Kadın ve istihdam Araştırması”, Türkiye’de kadın istihdamı, cinsiyet temelli genel mitler, yaygın değerler, algılar ile bu konulara toplumun bakışındaki değişime ilişkin çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Araştırma bulgularına göre toplumun yarıdan fazlasında kadınların eğitimi ve istihdamına yönelik algılar olumlu. Çocuk bakımı konusunda ise bakış farklılaşıyor.

Toplumun üçte ikisi çocuğa en iyi annesinin bakacağı görüşünde. Ancak önceki anket sonuçlarına göre bu konudaki bakış açısının değiştiği görülüyor. Bu durum, ekonomik koşullardaki değişime bağlanıyor. Ailelerin ekonomik ihtiyaçlarını karşılama görevini erkeğe yükleme şeklindeki genel yaklaşımın zayıfladığı dikkati çekiyor.

2024 Kadın ve İstihdam Araştırmasında verilerden öne çıkanlar şöyle:

* “Ev içi işler, çocuk bakımı annenin, eve para getirmek babanın işidir” şeklindeki algıya toplamda katılım yüzde 13,3’le tüm şıklar içinde en düşük düzeyde, katılmama oranı da yüzde 58,2 olarak ölçüldü. Bu görüşe katılım oranı kadınlarda yüzde 12,5’le erkeklerdeki yüzde 14,1’lik oranın da altında çıkarken; katılmama oranının kadınlarda yüzde 63,7 ile erkeklerdeki yüzde 52,6’lık oranın üstünde olduğu belirlendi. Çalışan kadınların yüzde 68,9’la ezici çoğunluğu katılmadığını bildirdi.

*“Çalışan anne çocuğuna iyi bakamaz” şeklindeki görüşe kadınların yüzde 59,1’i, erkeklerin yüzde 52,7’si katılmadı. Bu görüşe katılmama oranı çalışan kadınlarda yüzde 52,4 ve çalışmayanlarda yüzde 50 ile görece yakın çıktı.

*“Anne çalışırsa çocuk anne sevgisinden mahrum kalır” görüşüne toplamda katılım oranı yüzde 20 olurken, karşı görüş yüzde 49,2 olarak gerçekleşti.

* “Babanın çocuk bakımında önemli bir rolü olmasa da olur” şeklindeki görüşe, tüm kişilerin sadece yüzde 15,5’i katılırken, karşı olanların oranı yüzde 62,7 ile tüm şıklar içinde en yüksek düzeyde çıktı. Kadınların bu görüşe yaklaşımları da çalışan-çalışmayan ayrımında anlamlı biçimde farklılaştı. Çalışan kadınların sadece yüzde 15’i bu görüşe katılırken, çalışmayanların yüzde 28,1’inin bu genel mite daha çok destek verme eğiliminde olduğu görüldü. Bu görüşe karşı olma oranı çalışan kadınlarda yüzde 65, çalışmayanlarda yüzde 58,6 olarak ölçüldü.

*Kadın ve erkekler arasındaki en derin görüş ayrılığı, kadınların eğitim hayatını tamamladıktan sonra ve evlendikten sonra çalışamamaları ve erkeklerin daha başarılı girişimci/ iş insanı olduğu kanısında kendini gösterdi.

“Kadınlar eğitim hayatını tamamladıktan sonra çalışmamalıdır” görüşü toplamda yüzde 9,6 ile yaygın değerler içinde en az desteklenen oldu. Bu önermeye katılım kadınlarda yüzde 7,9 olurken, katılmama oranı yüzde 75,8’e ulaştı. Erkeklerde ise katılma oranı yüzde 11,3, katılmama oranı yüzde 57,1 çıktı.

*“Üniversite eğitimi, kız çocuktan çok erkek çocuk için önemlidir” ifadesine katılmayanların toplamda oranı yüzde 69,1’le, yaygın değerler altında sorulan diğer tüm soruların katılmayanlarından oransal açıdan daha yüksek ölçüldü. Kadın anket katılımcılarının yüzde 75,5’i buna karşı çıktı. Erkeklerde ise bu görüşe katılım oranı yüzde 12,9, katılmama oranı yüzde 62,7.

*“Kadınlar evlendikten sonra çalışmamalıdır” şeklindeki yargıya katılmama oranı kadınlarda yüzde 73,8 ve erkeklerde yüzde 58,3’le ayrıştı.

*Genelde erkeklerin kadınlardan daha iyi siyasi lider olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 15,3, bu görüşe katılmayanların oranı yüzde 63,2 çıktı. Kadınlarda bu görüşe katılmama oranı yüzde 68,7 olurken; erkeklerde katılmama oranı yüzde 54,5’le daha düşük ölçüldü.

* “Ülkede insanlar iş bulamıyorsa, çalışmanın kadınlardan çok erkeklerin hakkı” olduğu görüşüne katılmama oranı kadınlarda yüzde 70,4’le erkeklerdeki yüzde 56’lık oranın çok üzerinde ölçüldü.

* “Part time/yarı zamanlı çalışma kadınlar için uygundur” görüşüne kadınların yüzde 28,8’i, erkeklerin yüzde 24,8’i katılırken, katılmama oranları yüzde 44,4 ve 41,1’le yakın çıktı.

Kadınların istihdamına ilişkin düzenli olarak sorulan sorulardan üçünde; bu yargılara destek oranının yıllar itibarıyla dramatik biçimde düşüş gösterdiği dikkati çekti.

*Katılımcıların yüzde 31’i babalık izninden haberdar olduğunu belirtti. Başka deyişle, babalık iznini bilmeyenlerin oranı yüzde 69 çıktı.

Görsel: Canva Pro