İş aramaya başlama serüveni artık daha pratik yollardan olabiliyor. Çeşitli iş bulma platformlarının hatta uygulamalarının olması başvuru yapabileceğimiz onlarca, yüzlerce seçenek sunuyor önümüze. Daha kurumsal gözüken bu yerlerin yanında bir de sosyal medya hesaplarında paylaşılan ilanlar var. Facebook’ta iş ilanı gruplarındayız: Çeşitli koşullar sunarak iş arayanlar, çeşitli koşullar sunarak iş ilanı paylaşanlar.

İlk gördüğüm ilan “Muhasebeci bayan aranıyor, 24-26 yaş arasında.” Çok az kriteri olan bir iş. “24-26 yaş arasında bir bayan” olmam yeterli. Muhasebe bilgimin olmasına ya da çeşitli yasaları bilmeme gerek yok. İlanı paylaşan kişiye mesaj atıyorum. Çünkü iletişim için bir numara bırakmamış. Bu yazı yazılırken de hâlâ cevap gelmemişti. 28 yaşında biri olarak kritere uymasam da şansımı denemiştim ama olmadı.

Başka ilanlara bakmaya devam ediyorum. Kadın asistan arayan bir kadının paylaşımını görüyorum. 35 bin lira maaş, 3 bin 500 lira yemek parası, 3 bin 200 lira yol parası, günde 7 saat çalışma, hafta sonu tatil. Kişisel asistan arıyor kendisine. Ama sadece kadın. İlanın başında, ortasında, sonunda. Kendince dikkat çekeceğini düşündüğü her yere “kadınlar başvursun sadece, erkek istemiyorum”, “sadece kadınlar” gibi çeşitli cümleler eklemiş. Yine iletişim numarası yok. Paylaşan profile baktığımda bir kadın fotoğrafı var. Listesinde 4 arkadaş var ama başka hiçbir paylaşımı yok. Paylaşımın altındaki yorumları ise kapatmış. Hem iş ilanı verip hem de tüm iletişim yollarını kapatan bir profil. Tüm cazip koşullarına rağmen.

Grupta dolaşmaya devam ediyorum. “Danışma görevlisi erkek aranıyor” ilanını görüyorum. Çalışma koşulları, günde 12 saat, iki vardiya, 25 bin lira maaş. Tüm bilgi bunlar. Günde 12 saat çalışıp ayda sadece 25 bin lira verecekler. İlanda olan numarayı aradığımda bilgi alamıyorum çünkü erkek personel aradıklarını söylüyorlar.

Başka bir ilana bakıyoruz. “Bay-bayan kalite kontrol ve paketleme personelleri”, iş için gerekli koşullar yazıyor, en altta da “maaş+ ssk+ yemek+ servis + devamlılık primi+ market çeki (3 ayda 1)” yazıyor. Grupta ilanlara bakmaya devam ederken en çok gördüğüm ifadelerin bir benzeri. İlanlarda yan haklar kısmının en başında yol ve yemek ibarelerini özellikle belirtiyor olmaları çalışma koşullarının durumuna dair de ipucu veriyor. Üstelik bunlar tek değil, çokça böyle ilan var. Burada okurken “Olur mu böyle şey canım, kim başvurur buna” diye düşündüğümüz tüm ilanlara elbet başvuranlar oluyor. Çünkü ekonomi politikaları kötü çalışma koşulunu ayırt etmiyor.

BİR ÇALIŞMA BİÇİMİ OLARAK ‘ÖĞRENCİ ÇALIŞMASI’

Gruplarda gezerken en çok karşıma çıkan ilanlar depo elemanı ilanları oldu. Özellikle öğrenci, 18 yaşını doldurmuş personel ilanları. Öğrenci çalışması olarak da geçiyor bu işler. Depo içerisinde ürün toplama ya da paketleme yapıyorsunuz, çoğunlukla 8-12 saatleri arasında süren işler Kocaeli’de üniversite öğrencilerinin yaygın olarak çalıştığı işler haline geldi. Öğrenciler günlük olarak ücret alarak çalışabiliyor, patronlar sabit bir personel çalıştırmadan işi döndürebiliyor. Orada sabit çalışanlar açısından gelen öğrenciler işlerini hafifletse de iş durumunun adil olmadığını biliyorlar. Bu işlere giden gençlerle konuştuğumuzda asgari ücretin üzerinde bir miktara çalışmış olduklarını söylüyorlar. Üstelik istedikleri zaman gitmeme hakları da var. Oysa depo çalışanları açısından gerçekler asgari ücret ve mesai ücretleri olarak karşımıza çıkıyor.

İŞSİZLİĞİ FIRSAT BİLENLERE DİKKAT!
Bu iş arama gruplarında en yaygın olan işlerden biri de evde parça başı iş ilanları. İletişim numarası olmadan bir siteye ya da WhatsApp grubuna yönlendiren ilanlar var. Bu siteye girdiğinizde sizden kimlik fotoğrafınızı istiyor öncelikle. Güvenmediğim bir site olduğu için kimlik fotoğrafımı yüklemiyorum. Paylaşım altındaki yorumlara bakınca pek çok kişinin şikayet ettiğini gördüm. Parça başına üç beş lira alabilmek için bu siteye güvenen ve hüsrana uğrayanlar...
İş arama sürecinde “Bir umut bunları da deneyeyim” diyenlerin pek çoğu ya böyle ucu boş ilanlarla karşılaşıyor ya da yemeği, servisi lüksmüş gibi vadeden patronlarla. 

Fotoğraf: Canva Pro Kolaj