Almanya’da yaşlılar veya engelliler gibi bakıma muhtaç çok sayıda insan evlerinde bakılıyor. 2017’de bakıma muhtaç insanların yüzde 76’sı, yani 2.59 milyon insan, bu şekilde bakılmaktaydı. Bazıları sadece akrabaları tarafından bakılırken bazıları da profesyonel kurumların günlük, saatlik ziyaretleri sayesinde yapılan bakım hizmetlerinden yararlanılıyor. Son yıllarda gittikçe artan bir yöntemse “24 saat evde bakım.” Bakıcı, yardıma muhtaç kişinin evinde yaşıyor ve 24 saat her türlü ihtiyacını gideriyor. Bakıcıların çoğu ise Orta ve Doğu Avrupa göçmeni kadınlar.

2017’de yapılan bir araştırmaya göre, muhtaç kişilerin olduğu her on ikinci hanede, evde yaşayıp 24 saat bakım yapan Doğu Avrupa’dan gelmiş bir bakıcı bulunmaktaydı. Bakıcılara ayda yaklaşık bin 800 Avro ödendiği için bu hizmetten çoğunlukla gelir düzeyi yüksek olanlar yararlanabiliyor.

SAYILARI 500 BİN CİVARINDA

Bakıcıların sayısıyla ilgili güvenilir rakamlar mevcut değil ancak, Frankfurt Goethe Üniversitesindeki bir araştırma ekibi Almanya’da yaklaşık 500 bin göçmenin evlerde özel bakıcı olarak çalıştığını varsayıyor. Bu kadınların ezici çoğunluğunu Polonya’dan gelen kadınlar oluşturuyor. Genellikle 2-3 aylık rotasyon sistemiyle çalışıyorlar, bu süre sonunda yerlerine başkası geliyor. Bir süre sonra tekrar Almanya’ya işlerinin başına dönüyorlar. Bakıcılar genelde yurtdışındaki kurumlar tarafından işe alınıyor. Bu kurumlar, 24 saat bakımı teşvik eden ve bakıcılarla haneler arasında bağ kuran Almanya’daki aracı acentalarla birlikte çalışıyorlar.

ÇALIŞMA KOŞULLARI ZORLAYICI: ŞİDDET, AŞIRI YORGUNLUK, KAYITDIŞI ÇALIŞMA

Bakıcılar, ortalama günde 10 saat çalışıyor. Danışma merkezlerine ise yoğun olarak aşırı çalışmaktan, yorgunluktan, mahremiyetin olmamasından, uygun olmayan barınma koşullarından ve bazen de kendilerine şiddet uygulandığından şikayetçi oluyorlar.

Sektörde kayıtdışı çalışma da yaygın bir durum. Her ne kadar kayıtdışı çalıştırma yasak olsa da hanenin dokunulmazlığı nedeniyle kontrol görevlilerinin özel evlere izin almadan girmesi yasak olduğundan tespit edilmesi oldukça zor.

HER ZAMAN ERİŞİLEBİLİR OLMALARI BEKLENİYOR

Almanya 2013 yılında ev işçilerinin hakları konusunda bir anlaşma imzaladı. Buna göre; evlerde çalışanlar temelde firmalarda/fabrikalarda çalışanlarla aynı koruyucu haklara sahip durumdalar. Diğer şeylerin yanı sıra, çalışma saatlerinin sınırlandırılması, günlük dinlenme süreleri ve haftalık dinlenme süreleri tanınmak zorunda. Bu süre içinde evden çıkılmasına da izin verilmek zorunda. Ancak özellikle sonuncusu Almanya’daki çoğu bakıcıya tanınmayan bir hak; onlardan her zaman erişilebilir olmaları bekleniyor.

İŞÇİ BÜROLARI UKRAYNA’YA YÖNELİYOR

Almanya’da yurtdışından evde bakım yapan bakıcı pazarı son yıllarda önemli ölçüde büyüdü. Şu an 400’den fazla kurum bu işi yapıyor. Talep yüksek. Bunun nedeni de bakıcıların 24 saat bakım yapmaları ve özellikle geceleri de hazır bulunmaları. Ancak bu zamanlar için ek para almıyorlar. Ayrıca, yapılan işin yükü oldukça yüksek. Buna rağmen çok sayıda bakıcı Almanya’ya geliyor. Bu durumda Almanya ile Orta ve Doğu Avrupa’nın yoksul ülkeleri arasındaki gelir eşitsizliğinden kaynaklanıyor. Polonya’da, örneğin, 1989’dan sonra zenginle fakir arasındaki uçurum daha da derinleşti ve birçok kişi geçimini sağlamak için diğer Avrupa ülkelerine göç etmeye başladı. Almanya’daki bakıcıların neredeyse yarısı Polonya’dan geliyor. Ancak iş yükünün ağırlığı nedeniyle işçi bürolarının Avrupa Birliği içindeki evlerde çalışmak üzere bakıcı bulması gittikçe zorlaşıyor. Bu nedenle ücretlerin Polonya’dan çok daha düşük olduğu Ukrayna gibi ülkelerden bakıcı getirilmesi için çaba harcanıyor.