Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser türü. Onu sırasıyla akciğer ve mide-bağırsak kanserleri takip ediyor. Meme kanseri 20 yaş altında bile görülebilmekle beraber, genellikle 30 yaşından sonra menopoza kadar görülme sıklığı artıyor. Menopoz döneminde hafif duraklamadan sonra yine yaş ile artan bir sıklıkla karşımıza çıkıyor.

TÜRKİYE’DE MEME KANSERİ TABLOSU

Sağlık Bakanlığının verilerine göre Türkiye’de kadınlarda görülen kanserlerin yaklaşık yüzde 25’i meme kanseri. Bir yıl içinde yaklaşık 17 bin kadına meme kanseri teşhisi konuldu. Türkiye Meme Hastalıkları Federasyonu Ulusal Meme Kanseri Veri Tabanı verilerine göreyse, meme kanseri ortalama yaşı 51 ancak hastaların yüzde 17’si 40 yaş altında. Buna rağmen Türkiye’de kadınlarda mamografi çektirme oranı ise sadece yüzde 34 buçuk. Bu oran Avrupa ülkelerine göre oldukça düşük.

PANDEMİ MEME KANSERİNİ DE ETKİLEDİ
Birgün’e konuşan Doç. Dr. Fatma Ümit Malya, Kovid-19 sürecinin meme kanseri hastalarını da etkilediğini söylüyor: “Özellikle pandeminin başlarında hastaların şikayetleri olsa bile sağlık kurumuna başvuramamaları en önemli problemdi. Tarama programları ise büyük ölçüde ertelenmek zorunda kaldı.
Bu süreçte maalesef hastaların tanı aldıktan sonra tedaviye kadar geçen sürelerinde de belirgin artış gözlendi. Oluşan bu olumsuz etkiler geri çevrilmeye çalışılıyor. Önemli gelişmelerden biri de kontrol görüşmelerinin veya ön görüşmelerin internet üzerinden yapılması olarak ortaya çıktı. Ancak tıp uygulamalarının, hasta-doktor ilişkisinin büyük oranda yüz yüze yürütülmesi gerekir. Hasta muayenesinin ve doktorun hastayı yakın gözleminin yerini hiçbir şey tutamaz.”

RİSKLİ GRUPTA KİMLER VAR?

Ailesinde meme kanseri olanlar; 7-8 yıldan uzun süre doğum kontrol hapı kullananlar; doğum yapmayanlar; ilk çocuğunu 30 yaşından sonra doğuranlar; çocukluk çağında ve gençlik çağında herhangi bir nedenle göğüs bölgesi radyasyona maruz kalmış olanlarda meme kanseri riski var.

Menopoz tedavisi amacıyla 10 yıldan daha fazla östrojen hormonu kullanan hastalarda da az da olsa risk artıyor.

Ancak bireysel anlamda hiçbir kadının, risk faktörleri yönünden değerlendirilerek meme kanserine yakalanacağı ya da yakalanmayacağı kestirilemiyor.

ÇALIŞMA KOŞULLARI DA RİSKLERİ ETKİLİYOR!

Çalışma koşulları da meme kanseri riskini etkileyen faktörlerden. Özellikle gece vardiyasında çalışan kadınlarda meme kanseri riskinin arttığı ileri sürülüyor. Buna, uykumuz esnasında salınan melatonin isimli hormonun eksikliği neden gösteriliyor.

ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ
Meme kanserinden korunmanın etkili bir yolunun olmaması ya da aşı gibi önleyici bir tedavinin bulunmaması erken teşhisi önemli kılıyor. Erken teşhis deyince de akla hemen mamografi geliyor.

NE ZAMAN MAMOGRAFİ?

İlk mamografi taramasının kaç yaşında yapılması gerektiği tartışmalı. Herhangi bir risk faktörü taşımayan kadınların 50 yaşında mamografi yaptırmaları ve 2-3 yıl ara ile tekrar etmeleri uygun görülüyor. Özellikle 40 yaş altında meme dokusunun radyasyona (ışına) hassas olmasından dolayı riski olmayan kadınlarda mamografi önerilmiyor. Bu dönemde meme ultrasonografisi daha uygun bir tanı yöntemidir. 40-50 yaş arası kadınlarda gerektiği (memede ele gelen şişlikler, fibro kistik hastalık gibi) durumlarda mamografi yaptırmaksa doğru olur.

KENDİ TEŞHİSİNİ KENDİN KOY!
Her yaştan kadının düzenli ve sık aralıklarla özellikle regl sonrası günlerde kendilerini muayene etmeleri önemli. Birkaç kez kendini muayene eden kadınlar memelerini iyice tanırlar. Yeni oluşan ufak bir kitleyi bile tanıyıp erken teşhis için doktora başvurabilirler. Zira meme kanseri erken dönemde ağrı dahil hiçbir bulgu vermeyebilir.

Fotoğraflar: Freepic