Aşılar, bulaşıcı hastalıkları önlemede çok etkilidir; ölüm, hastalık ve sekelleri azaltmadaki etkisi tarih boyunca yaşanan salgınlarda görülmüştür.

Covid-19 salgınından çıkışta da en önemli araç aşıdır, zira virüse karşı etkili tedavi için araştırmalar sürmekle birlikte henüz ilacı hazır değildir. Dünyanın dört bir yanındaki araştırmacılar aylarca güvenli ve etkin bir aşı geliştirebilmek için zamana karşı yarıştı, mümkün olduğunca Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) belirlediği hedef ürün profiline uygun aşı üretebilmek için çaba gösterdi ve başardılar. SARS-CoV2 virüsüne karşı çok sayıda aşı 1 yıldan kısa bir süre içinde bulundu, üretildi, faz 3 ve toplumsal aşılama safhasına erişti. Şu anda dünya çapında COVID-19 için yaklaşık 176 farklı aşı geliştirilmektedir. DSÖ’nün yayınladığı listede dünyada süren aşı çalışmalarına göre klinik aşamasında 34 ve klinik öncesi değerlendirme sürecinde 142 olmak üzere toplam 176 aşı çalışması devam etmektedir. Dünyada hâlihazırda en yaygın olarak kullanılan aşılar: Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Moderna Covid-19, Sputnik-V ve Çin Sinovac’ın ürettiği Coronavac’tır. Uygulanan aşıların hafif yan etkileri görülebilirken ağır yan etkileri ise oldukça nadir olarak ortaya çıkmakta yani şu an kullanılan aşılar hem etkin hem de güvenli.

BİLİMİN İLERLEYİŞİ AŞI GELİŞTİRMEYİ HIZLANDIRDI

Ülkemizde Refik Saydam Hıfzıssıhha Kurumunda aşı üretiminin durdurulduğu 1998 yılından beri Türkiye’de lisanslı bir aşı üretilmemektedir. COVID-19 pandemisi ile bir süredir yeniden canlandırılmaya çalışılan aşı çalışmaları hız kazanmıştır. DSÖ kayıtlarında 11 adet COVID-19 aşı çalışmamız bulunmaktadır.

Normal koşullarda bir enfeksiyon etkenine karşı aşı geliştirmek 2-10 yılı alırdı. Tarihte geliştirilen aşılardan tifo hastalığına karşı aşı 105 sene, çocuk felci 47 sene, boğmaca 42 sene, kızamık 10 sene zaman almıştı.

Günümüzde bilimin ileri bir aşamada olması, yeni nesil teknolojiler, sentetik biyoloji, aşı konusunda yüz yıllık birikim sayesinde SarsCov-2 ye karşı aşıya oldukça hızlı bir şekilde bir yıldan daha kısa zamanda erişildi.

AŞILAMA EŞİT BİR ŞEKİLDE YAPILMALI

Aşılama, halk sağlığını korumak için toplumun her kesimine hızlı, yaygın, eşit bir şekilde yapılmalıdır. Bu Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluğundadır. Öte yandan yurttaşlar da hem kendi sağlıklarını korumak, hem de topluma bulaşıcı hastalığı taşımamak için aşılanmak için gönüllü olmalıdır.

SAĞLIK BAKANLIĞININ HATALARI HALKI TEREDDÜTE YÖNELTTİ

Sağlık Bakanlığı kitlesel aşılama sürecinde birçok hata yaptı. Aşının temini, miktarı, tarihi konusunda üst üste yaptığı çelişkili açıklamalarla hem aşılama hizmetinde gecikmeye, hem de halkın kafasının karışmasına yol açtı. Sonuç olarak; halk arasında aşıya yönelik tereddütler ve aşı reddi ortaya çıktı. Uygulanan aşılar ve yan etkileri konusunda halkın yeterince bilgilendirilmemesi, aşıdan hemen önce yazılı onam alınmaya kalkışılması, randevu sistemindeki aksaklıklar, aşı merkezlerinin fiziki yetersizliği, sağlık çalışanı eksikliği aşılama programını olumsuz etkilemiştir.

Fotoğraf: Freepik/Rewpixel

ÖLÜM VE HASTALIĞA KARŞI AŞININ ETKİSİ AŞI DÜŞMANLARININ ARGÜMANLARINI ÇÜRÜTÜYOR
Ayrıca salgından önce son yıllarda sayıları gittikçe artan aşı karşıtları da toplumu olumsuz etkilemekteydi, bu kişiler gerçekle ilişkisi olmayan, bilim dışı önermelerle aşı reddine yol açıyordu. Fakat Covid-19 salgının yol açtığı fazla sayıda ölümler, ağır hastalıklar bu kişilerin susup geri çekilmesine yol açtı. Henüz toplumun aşının her iki dozunu da alan oranı düşük, yüzde 18, olsa da elde edilen vaka sayısında düşme, ölüm ve ağır hastalıkların azalması aşı karşıtlarının argümanlarını çürütmüştür.

Görsel: Freepik