Respira yani Nefes Bile Almadan, senaryosunu Carlos Montero’nun yazdığı, ilk sezonu Netflix’te yayınlanan İspanya yapımı bir drama dizisi. Türü drama olunca izleyici sağlık sistemi, cinsiyet eşitliği, mücadele gibi kavramlarla ne kadar karşılaşabilirim diye düşünüyor ancak bu dizinin merkezinde tam da bu kavramlar var.

Dizi İspanya’nın Valensiya şehrindeki Joaquin Soralla devlet hastanesinde geçiyor. Ağır çalışma koşulları altında mesleklerini ve gündelik yaşamlarını devam ettirmeye çalışan sağlık emekçileri, asistan doktorlardan birinin intiharıyla gidişata “dur” demeye karar veriyorlar. Hastanede greve başlıyorlar. Dizi grevin oluşum sürecine ve devamında yaratacağı etkilere tanıklık etmemizi sağlıyor. Şehirde greve dâhil olan başka hastaneler olduğu gibi ne yazık ki grev kırıcı sağlık emekçileri de var. Ve her grevde olduğu gibi doğal bir önder... Joaquin Soralla devlet hastanesinde başlayan süresiz grevin öncüsü Dr. Moa, bölgenin en iyi onkoloğu olduğu için işlerin seyri biraz farklı ilerliyor. Sağlıkta özelleştirmeye karşı çıkıp ne pahasına olursa olsun ücretsiz sağlık hizmetini savunan Dr. Moa, sağlıkta özelleştirmeyi savunan Valencia özerk yönetimi başkanı Patricia Segura ile birçok sahnede karşı karşıya geliyor. Bunun tek sebebi Dr. Moa’nın da dâhil olduğu süresiz grev değil. Patricia tesadüfen getirildiği devlet hastanesinde kanser hastası olduğunu öğrenince devayı her anlamda teşvik ettiği özel hastanelerde ve kliniklerde değil devlet hastanesinde yani Dr. Moa’da arıyor.

EN BAŞARILI AMELİYATI DA YAPSANIZ KAPİTALİZM SİZE ACIMAZ

Dizide olaylar grev etrafında dönerken sağlık emekçilerinin ite kaka sürdürdüğü günlük yaşamlarına da tanıklık ediyoruz. Bazen olaylar “Bu kadarı da Türk dizilerinde olur!” dedirtse de genel anlamıyla hayatın yaşayan tarafına ayna tutuyor. Bu aynalardan biri Soralla devlet hastanesinin LGBTİ sağlık emekçileri… Bu sağlık emekçileriyle anne, eş ya da sevgili kavramları başka başka boyutlar kazanıyor ve algılarımız başka bir pencereye açılarak yorum yapmakta bile zorlandığımız konular yüzümüze sert bir kaya olarak fırlatıyor.

Respira, bize hayatın içinden farklı farklı karakterler sunarken o karakterlerin kötü çalışma koşulları söz konusu olduğunda nasıl tek yumruk olabileceklerini anlatan modern zaman dizisi. Aynı zamanda sömürü çarklarının modern zamanlarda da emekçileri kıskacına almaktan, alanının uzman doktoru bile olsalar o emekçilerin kanını akıtırken hiç çekinmediğini gösteriyor. Kan dökmekten çekinmeyen sisteme karşı ise saatler 00:00 olduğunda gelen yanıt: Huelga*

Gece yarısından sonra başlayan ve yaklaşık üç hafta sürecek olan grev esnasında Dr. Moa’nın söyledikleri ne yazık ki bize de uzak cümleler değil. Bir röportajında Dr. Moa, sağlık emekçilerine yönelik şiddetin artmasından, meslekte artan intihar oranlarından bahsediyor ve ekliyor: “Pandemide alkışladınız şimdi sadece dinlemenizi istiyoruz.”

SAĞLIK EMEKÇİLERİNİN TALEPLERİ TÜM DÜNYADA AYNI

Sorolla’da yaşananlar Türkiye’de herhangi bir devlet hastanesinde yaşananlardan çok da farklı değil. Uzun ve sağlıksız çalışma saatleri, özellikle acil servislerdeki eleman ve ekipman yetersizliği, sağlık emekçilerinin emeğinin karşılığını alamaması ve kalmayan sosyal hayatları…

Respira’yı izleyen bir sağlık emekçisi, daha iyi çalışma koşulları için farklı ülkelere giden meslektaşlarını düşünmeden edemiyor. Kurgu olsa da Sorolla’da yaşananlar ile Türkiye’de ya da İngiltere’de yaşanan senaryolar aynı. Tüm sağlık emekçileri pandemide alkışlandı. Hatta bugün başka bir pandemi ya da doğal felaket olsa yine alkışlanır. Çözümse yine her ülkede sağlık emekçileri tarafından aynı yöntemle aranıyor: Huelga!

ÇÖZÜM KITA ÖTESİNDE DEĞİL

Daha iyi koşullar ümidiyle yabancı dilimizi ve diplomamızı bavullara koyup gittiğimiz İngiltere’de pratisyen hekimler 20 ayda 11 kez greve gittiler. Hindistan yurtdışına gitmek isteyen sağlıkçıların kariyer rotasında olmasa da yakın zamanda sağlık emekçilerinin greve çıktığı başka bir ülke ve orada hizmet veren sağlık emekçileri de dünyanın herhangi bir yerindeki sağlık emekçileriyle benzer sorunları yaşıyor. Bazen sonuçları Türkiye’deki gibi meslekten uzaklaştırmalara ya da soruşturmalara neden olsa da grevler sağlık emekçileri bir araya geldiğinde sağlık hizmetinin nasıl da durma noktasına geldiğini gösteriyor. Dizide Sorolla’dan diğer hastanelere yayılan süresiz grev ilk ve son kale olan Sorolla’nın da sönümlenmesiyle sona eriyor. Ancak geriye başarısız bir grev değil bir araya geldiklerinde neler olabileceğini gören sağlık emekçileri kalıyor.

Dizinin birinci sezon finali sistemin çarklarını işletenlerle aynı sistemin modern kölelerinin yollarını romantik dizi tadında birleştirecekmiş hissi yaratsa da bizim temennimiz ikinci sezonda da İspanya’daki sağlık emekçilerinin sorunlarını ve bu sorunlara karşı nasıl mücadele ettiklerini görmeye devam etmek. Sorolla’nın özelleştirilmediği bir sezon ümidiyle…

*Huelga: Grev

Fotoğraflar: Netflix Basın Bülteni