Ya bu lanet olası mazeretler olmasaydı; insanlar işlediği suçlarda, yaptığı hatalarda, günahlarında ya da adına ne derseniz deyin etik olmayan davranışlarda, duygu akışlarında acaba neye, nelere sığınırdı? Bazı olayların, olguların, yaşanmışlıkların, hislerin şu veya bu gerekçeyle açılımı böylesine kolay olmamalı. Öğretmen öğrenci, yetişkin çocuk, evlat ya da evlatlık ve ebeveyn ilişkisi, sınırları çizilen nesnel çerçeve dışında tanımlanması hiçbir evrensel değerler ölçeğinde olası değildir, olmamalıdır.

GERÇEK KÖRLÜK

Andre Gide’nin Pastoral Senfoni eseriyle kitap yolculuğumuz çeşitli gerekçeler veya duygusal açılımlarla masum gösterilmeye çalışılan yetişkin, çocuk ilişkilerindeki tutarsızlığı sorgulamaya. Ama, fakat, lakin demeden; sevgi, aşk gibi insani duyguların arkasına saklanmadan çocukları, erk dünyasından beslenen yetişkinlerin bulanık sularından uzak tutmaya. Papaz, kimsesiz 15 yaşındaki kör bir kız çocuğunu korumasına alır. Dünyayla ilişkisi olmayan, tam da bir bilinmezlikte büyüyen bu kör kız konuşamaz, ismini bilmez. Her türden duygu tepkisinden yoksundur. Papazın ailesi ona Gertude adını koyarlar. O görmediği için dünyadaki kötülükleri de bilmemektedir. Papaz ona konuşmayı, okumayı, yazmayı, hayatı, sevgiyi, aşkı, tüm güzellikleri anlatırken yalan söyler; ona dünyayı olduğu gibi değil, olmasını istediği gibi gösterir. Gertude elinden tutan, ona rehberlik eden papaza aşık olduğunu sanır. Papaz da kör kıza benzer duygular içindedir. Onu oğlu Jacques’ten uzak tutar. Oğlunun Gertude’ye duyduğu sevgiyi bir günah olarak tanımlar. Oysa kendisi yaşlı ve evlidir. Dini görevini kötüye kullanmaktadır. Ameliyat sonucu gözleri gören Gertude günah ve çirkinliklerle yüzleşince nasıl refleks verir?

Beethoven’ın 6. senfonisinden ismini alan Pastoral Senfoni’nin okuyucuyu rahatsız eden konusuna rağmen kitapta Beethoven müziği eşliğinde dünyayı, renkleri, hangi rengin tonunun hangi nota ve enstrümanla denkleştiğinin betimlenmesi olağanüstüydü. Okuyucu sorgular, kör kimdir? Dini duygularla insanları sömüren, evlatlığına duyduğu ilgiyi aşk diye tanımlayan sahtekar mı yoksa birçok öğrenci gibi kör bir çocuğun öğretmenine duyduğu masum ilgi mi? Fiziksel körlük mü; zihinsel, duygusal körlük mü?

Fotoğraf: Kitap kapağı/ Nebat Bukrek